Szczepionka przeciw COVID-19

Szczepionki przeciw COVID-19 zaktualizowane dla wariantu Omikron zostały zaadaptowane w celu lepszego dopasowania do krążących wariantów SARS-CoV-2. Szczepionki te mogą zwiększyć ochronę przed nowymi wariantami, zwłaszcza przeciw wariantowi Omicron i wariantom pokrewnym.

W skład szczepionek zaktualizowanych dla wariantu Omikron wchodzi:

• mRNA oryginalnego szczepu SARS-CoV-2, ten sam, który znajduje się w oryginalnych (wyjściowych) szczepionkach przeciw COVID-19, które są stosowane od grudnia 2020 r. w programie szczepień przeciw COVID-19

oraz

• mRNA wariantu Omikron (podwariantu BA.1 lub BA4 i BA.5).

W punktach szczepień mogą być dostępne następujące szczepionki o zaktualizowanym składzie dla wariantu Omikron:

Szczepionki zaktualizowane dla podwariantu Omicron BA.1.:

• szczepionka Spikevax Bivalent Original/Omicron BA.1. (Moderna)
• szczepionka Comirnaty Original/Omicron BA.1. (Pfizer-BioNTech)

Szczepionka zaktualizowana dla podwariantu Omicron BA.4/BA.5.:

• szczepionka  Comirnaty Original/Omicron BA.4/BA.5. (Pfizer-BioNtech)

Kluczowe informacje:

• Europejska Agencja Leków wydała rekomendacje, że wszystkie zatwierdzone szczepionki zaktualizowane dla wariantu Omikron rozszerzą odporność przeciw wariantom budzącym obawy, zwłaszcza wariantowi Omicron i pokrewnym podwariantom.
• Obecnie nie można wskazać, które szczepionki zaktualizowane zapewnią najwyższą ochronę, ponieważ nie można przewidzieć, jakie warianty wirusa pojawią się i będą krążyć w okresie jesienno-zimowym. Wszystkie obecnie dopuszczone do obrotu szczepionki zaktualizowane należy uznać za porównywalne.
• Nie można przewidzieć, jak wirus będzie się rozwijał w przyszłości i jakie jego warianty będą krążyły w okresie jesienno-zimowym. Nie można przewidzieć, czy wystąpią znaczące różnice w ochronie pomiędzy różnymi szczepionkami zaktualizowanymi.
• Wszystkie obecnie dopuszczone szczepionki zaktualizowane należy uznać za podobne. Nie ma większego znaczenia, którą zaktualizowaną szczepionką się zaszczepimy. Najważniejsze jest aby zaszczepić się dawką przypominającą i nie odwlekać tej decyzji. Pacjenci zgłaszający się na szczepienie powinni otrzymywać szczepionkę zaktualizowaną, która aktualnie znajduje się w posiadaniu punktu szczepień.
• Wyniki badań z zastosowaniem szczepionek zaktualizowanych dla wariantu Omicron wykazały pozytywny profil bezpieczeństwa, potwierdzoną skuteczność i jakość.
• Działania niepożądane obserwowane po zastosowaniu zaktualizowanych szczepionek były podobne do tych obserwowanych po zastosowaniu szczepionek oryginalnych i były zazwyczaj łagodne i krótkotrwałe.

Europejska Agencja Leków pozytywnie zarekomendowała rejestrację szczepionek zaktualizowanych dla wariantu Omikron na podstawie wyników oceny ich jakości, bezpieczeństwa, immunogenności i skuteczności klinicznej:

• Ocena zaktualizowanej szczepionki Spikevax Original/Omicron BA.1 (Moderna) opierała się na wynikach badania z udziałem ponad 800 osób w wieku ≥18 lat zaszczepionych uprzednio 3 dawkami monowalentnej Spikevax (2 dawki podstawowe i 1 przypominająca). Podanie szczepionki Spikevax Original/Omicron BA.1 jako dawki przypominającej wywołało silniejszą odpowiedź immunologiczną przeciwko szczepowi SARS-CoV-2 i podwariantowi Omicron BA.1, w porównaniu z dawką przypominającą oryginalnej szczepionki Spikevax. W badaniu porównano stężenie przeciwciał u osób wcześniej zaszczepionych, serią podstawową i dawką przypominającą szczepionki Spikevax i którym podano drugą dawkę przypominającą szczepionki Spikevax lub szczepionki dwuwalentnej Spikevax Original/Omicron BA.1.
• Ocena zaktualizowanej szczepionki Comirnaty Original/Omicron BA.1 (Pfizer-BioNTech) opierała się na 2 badaniach bezpieczeństwa i immunogenności.  W pierwszym uczestniczyło ponad 1800 dorosłych w wieku powyżej 55 lat, którzy otrzymali wcześniej 3 dawki szczepionki Comirnaty (szczepienie podstawowe i przypominające) skierowanej wobec wariantu oryginalnego. Wykazano, że odpowiedź immunologiczna mierzona stężeniem przeciwciał na podwariant Omicron BA.1 była wyższa po podaniu drugiej dawki przypominającej szczepionki Comirnaty Original/Omicron BA.1 niż po podaniu dawki z oryginalną szczepionką Comirnaty. W drugim badaniu uczestniczyło ponad 800 osób w wieku 18–55 lat, które uprzednio również otrzymały 3 dawki Comirnaty i otrzymano podobne wyniki.
• Wstępne dane wskazują, że odpowiedź immunologiczna indukowana przez zaktualizowane dla wariantu BA.1 szczepionki wykracza poza szczepy wchodzące w skład szczepionki i obejmuje również inne podwarianty Omicron, tj. BA.2, BA.2.75 i BA.5.
• Ocena zaktualizowanej szczepionki Comirnaty Original/Omicron BA.4-5 (Pfizer-BioNtech) opierała się na wynikach badań klinicznych bezpieczeństwa i immunogenności wcześniej zarejestrowanej szczepionki Comirnaty Original/Omicron BA.1, danych dotyczących jej jakości i procesu wytwarzania, które potwierdziły, że spełnia ona unijne normy jakości oraz danych z badań nieklinicznych na modelu zwierzęcym, gdzie wykazano, że preparat Comirnaty Original/Omicron BA.4-5 wywołuje odpowiednią odporność przeciw szczepom, na które jest ukierunkowany.
• Działania niepożądane obserwowane po zastosowaniu zaktualizowanych szczepionek były podobne do tych obserwowanych po zastosowaniu szczepionek oryginalnych i były zazwyczaj łagodne i krótkotrwałe.
• Decyzję dotyczącą stosowania zaktualizowanych szczepionek mRNA u nastolatków w wieku 12–17 lat podjęto na podstawie danych klinicznych dotyczące immunogenności i skuteczności oryginalnych szczepionek mRNA przeciwko COVID-19 w tej grupie wiekowej oraz ich podobieństwa do danych z badań dotyczących dorosłych.

Europejska Agencja Leków wydała rekomendacje, że wszystkie zatwierdzone szczepionki zaktualizowane dla wariantu Omikron rozszerzą odporność przeciw wariantom budzącym obawy, zwłaszcza wariantowi Omikron i pokrewnym podwariantom.

Obecnie nie można wskazać, które szczepionki zaktualizowane zapewnią najwyższą ochronę, ponieważ nie można przewidzieć, jakie warianty wirusa pojawią się i będą krążyć w okresie jesienno-zimowym. Wszystkie obecnie dopuszczone do obrotu szczepionki zaktualizowane należy uznać za porównywalne.

(więcej)

Przebycie COVID-19 w przeszłości nie stanowi przeciwwskazania do szczepień. Odporność naturalna w przebiegu zakażenia różni się w zależności od osoby. U znacznej grupy ozdrowieńców naturalna odporność jest słaba, a szczepienie może skutecznie zwiększyć i poprawić ochronę przed ponownym zachorowaniem.

Wyniki badań wskazują, że tzw. odporność hybrydowa, uzyskana dzięki przechorowaniu COVID-19 i szczepieniu przeciw COVID-19, charakteryzuje się największą skutecznością a ochrona przed ciężką postacią COVID-19, jaką zapewnia odporność hybrydowa, utrzymuje się dłużej.

Zgodnie z Komunikatem Ministra Zdrowia z dnia 15.09.2022 r. szczepienie ozdrowieńców, w tym szczególnie podanie dawki przypominającej należy realizować w odstępie co najmniej 3 miesięcy od infekcji SARS-CoV-2.