Jakie są ogólne zasady stosowania szczepionek?

Jakie odstępy powinniśmy zachować między kolejnymi dawkami tej samej szczepionki?

Zgodnie z ogólnymi zasadami dotyczącymi podawania szczepionek wynika, że zalecanym odstępem między kolejnymi dawkami jest odstęp większy niż 4 tygodnie. Zwiększanie odstępów między dawkami tej samej szczepionki zwiększa skuteczność,a skracanie ją zmniejsza. Opóźnienie w podaniu kolejnej dawki w całym schemacie szczepienia może być długie. Nie ma tutaj przedawnienia.  Skracanie odstępów nie jest zalecane. Skrócenie odstępu powyżej 4 dni łączy się z koniecznością powtórzenia dawki.

Każda dawka szczepionki podana w przeszłości jest ważna.

W przypadku przerwanego schematu szczepienia, nie powtarzamy całego schematu od początku. Podajemy brakujące dawki.

Jakie odstępy powinniśmy zachować między różnymi szczepionkami?

Według ogólnych rekomendacji dotyczących podawania szczepień, różne szczepionki zabite (inaktywowane) można podawać w dowolnym odstępie czasu lub w czasie tej samej wizyty. Również można dowolnie łączyć podanie szczepionek zabitych ze szczepionkami żywymi. Natomiast przy podawaniu różnych szczepionek żywych można je podać w czasie tej samej wizyty lub zachowując między nimi odstęp czasu nie krótszy niż 4 tygodnie.

Odstępy między różnymi szczepionkami:

  • szczepionki zabite – odstęp dowolny,
  • szczepionki żywe – odstęp powyżej 4 tygodni,
  • szczepionka żywa i zabita – odstęp dowolny.

Czy można skracać odstępy między podawaniem kolejnych dawek tej samej szczepionki?

Szczepionka powinna być podawana zgodnie ze schematem szczepień przedstawionym w Charakterystyce Produktu Leczniczego i ulotce.

Zgodnie z ogólnymi międzynarodowymi wytycznymi dotyczącymi szczepień ochronnych nie powinno się skracać minimalnych odstępów pomiędzy kolejnymi dawkami tej samej szczepionki zalecanych przez producenta.

Można zaakceptować skrócenie odstępu nieprzekraczające 4 dni. Jeżeli kolejną dawkę szczepionki podano w odstępie 5 lub więcej dni wcześniej, niż wynosi minimalny odstęp między dawkami tej samej szczepionki, dawki tej nie zalicza się do schematu szczepień, należy ją powtórzyć.

W sytuacjach wyjątkowych związanych np. z planowaną podróżą i zaleceniem jak najszybszego zabezpieczenia przed daną chorobą lub koniecznością wykonania zabiegu operacyjnego, w niektórych przypadkach można zastosować przyspieszone schematy szczepień, np.:

  • przyśpieszony schemat uodpornienia przeciw wzw B: 3 dawki podawane w odstępach: pierwsza dawka, po 7 dniach druga dawka, po 21 dniach trzecia dawka i po 12 miesiącach czwarta dawka,
  • przyśpieszony schemat uodpornienia przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu: 3 dawki podawane w odstępach: pierwsza dawka, po 2 tygodniach druga dawka, po 5-12 miesiącach trzecia dawka.
Ostatnia aktualizacja: 2 czerwca 2022
Materiały źródłowe
  • Andrew T. Kroger, Ciro V. Sumaya, Larry K. Pickering. General recommendations on immunization. Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). Morbidity and Mortality Weekly Report, 2011; 60 (RR-02): 1–60
  • Taddio A., McMurtry C.M., Shah V. i wsp.: Reducing pain during vaccine injections: clinical practice guideline. CMAJ, 2015; 187: 975–982.
  • Rubin LG i wsp. 2013 IDSA Clinical Practice Guideline for vaccination of the immunocompromised host. Clin INfect Dis, 2014, 58, e44-e100.
  • Doherty M. i wsp. Vacccination of special populations: protecting the vulnerable. Vaccine 2016, 34, 6681-90.
  • General recommendations on immunization. Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR, 2011; 60 (RR-02): 1–60.
    Przetłumaczoną wersję ww wytycznych Amerykańskiego Komitetu ds Szczepień Ochronnych (ACIP) można znaleźć na stronie Medycyna Praktyczna/Szczepienia  
  • CDC: General recommendations on immunization. cdc.gov/vaccines/pubs/aciplist.htm
  • AAP: Red Book: Report of the Committee on Infectious Diseases, aapredbook.org
  • Wysocki J., Mrukowicz J. Jak rozmawiać z rodzicami o szczepieniach dzieci. Praktyczny przewodnik dla lekarzy i pielęgniarek.  Medycyna Praktyczna. Wyd. spec. 3/2013.
pokaż więcej