Słownik

A B C D E F G H I J K L Ł M N O P R S T U V W Y Z Ż
A

Acelularna szczepionka

(inaczej bezkomórkowa szczepionka) to szczepionka przeciw krztuścowi, która zawiera od 1 do 5 różnych oczyszczonych antygenów (białek) bakterii krztuśca.Liczba antygenów jest różna w produktach różnych producentów.

ACIP

(ang. Advisory Committee on Immunization Practices – Doradczy Komitet ds. Szczepień). Jest to amerykańska grupa 15 ekspertów opracowująca zalecenia, mające na celu zmniejszenie występowania chorób, którym można zapobiec poprzez szczepienia oraz wzrost bezpieczeństwa stosowania szczepionek i innych produktów uodporniających.

Adenowirus

w szczepionce wektorowej to niezdolny do replikacji (a więc nie wywołujący objawów choroby) wirus, który pełni funkcję wektora i i nośnika, który zawiera informację genetyczną o produkcji białka (antygenu).

Adiuwant

to substancja, którą przyłącza się do antygenu w szczepionce, żeby pomóc mu wywołać odporność organizmu (odpowiedź odpornościową).

Adsorpcja

to proces wiązania się cząsteczek, atomów lub jonów na powierzchni lub granicy faz fizycznych, powodujący lokalne zmiany stężenia.

AIDS

to zespół nabytego niedoboru odporności, który powstaje w wyniku zakażenia komórek układu odpornościowego wirusem HIV, w wyniku czego ich liczba spada, a funkcjonowanie zostaje upośledzone.

Alergia

to stan polegający na nieprawidłowym rozpoznawaniu przez organizm niektórych substancji jako obce i szkodliwe (np. pyłków traw, drzew, orzechów, sierść zwierząt), a następnie mobilizowaniu przeciw nim sił układu odpornościowego.

Ampułkostrzykawka

to rodzaj opakowania, w którym przygotowana jest szczepionka, połączenie ampułki z lekiem i strzykawki, gotowe do natychmiastowego wstrzyknięcia.

Anafilaksja

to ciężka, zagrażająca życiu reakcja alergiczna, której najgroźniejszą postacią jest wstrząs anafilaktyczny . Objawy, zwykle ze strony co najmniej dwóch narządów , pojawiają się w ciągu kilku minut lub godzin (najczęściej 5-30 min) od ekspozycji.

Anatoksyna

inaczej toksoid to inaktywowana toksyna bakteryjna stanowiąca składnik szczepionki. Toksoid posiada silne właściwości antygenowe i wywołuje odpowiedź ze strony układu immunologicznego. Przykładem jest toksoid błoniczy i toksoid tężcowy.

Anatoksyna błonicza

Anatoksyna błonicza to inaczej toksoid błoniczy będący składnikiem szczepionki przeciw błonicy. Toksoid błoniczy jest otrzymywany z toksyny błoniczej izolowanej z hodowli Corynebacterium diphtheriae, następnie pozbawiana jest ona zjadliwości (inaktywowana) działaniem formaldehydu.

Anatoksyna tężcowa

to inaczej toksoid tężcowy tj. główny składnik szczepionki przeciw tężcowi. Toksoid tężcowy jest otrzymywany z toksyny tężcowej izolowanej z hodowli Clostridium tetani , następnie pozbawiana jest ona zjadliwości (inaktywowana) działaniem formaldehydu oraz wysokiej temperatury.

Anty-HBs

to przeciwciała dla antygenu powierzchniowego HBsAg świadczące o odporności przeciw wzw B. Pojawiają się po przechorowaniu wzw B, jak również po szczepieniu przeciw wzw B.

Antybiotykooporność

to zmniejszona wrażliwość  drobnoustroju na działanie antybiotyku. W przypadku chorób, którym można zapobiegać drogą szczepień problem antybiotykooporności dotyczy w największym stopniu pneumokoków, prątków gruźlicy i pałeczek duru brzusznego.

 

Antygen

to substancja zdolna do wzbudzenia odpowiedzi immunologicznej i syntezy przeciwciał przeciwko sobie.

Antygen szczepionkowy

to antygen, którym może być żywy atenuowany drobnoustrój , zabity drobnoustrój, rozbity drobnoustrój lub ich wybrane fragmenty; rekombinowane antygeny drobnoustrojów otrzymane metodami inżynierii genetycznej.

Antytoksyna

to przeciwciała swoiście neutralizujące działanie toksyny bakteryjnej

aP

to bezkomórkowa szczepionka przeciw krztuścowi.

AS04

to system adiuwantowy nowej generacji, składający się z lipidu A bakterii Gram ujemnych i soli glinu. Pobudza odporność silniej niż klasyczne adiuwanty.

Astma

(inaczej astma oskrzelowa, dychawica oskrzelowa) to przewlekła choroba zapalna dróg oddechowych. Wywołana alergenami, infekcjami dróg oddechowych, a także silnymi emocjami czy wysiłkiem fizycznym, które powodują skurcze oskrzeli i wydzielanie w nich gęstego śluzu, co ogranicza przepływ powietrza w drogach oddechowych i wywołuje napady duszności oraz kaszlu.

Atenuacja

to proces otrzymywania wirusów lub bakterii o obniżonej chorobotwórczości, służących do produkcji szczepionek.

Atopia

to wrodzona reakcja organizmu nawet na małą ilość antygenu, w wyniku którego dochodzi do nadmiernej produkcji przeciwciał. Występuje pod postacią chorób atopowych nosa, oskrzeli (astma), skóry lub oczu. Może prowadzić do wstrząsu anafilaktycznego.

Autyzm

(gr. autós – sam ) to bardzo poważne, całościowe zaburzenie rozwoju, charakteryzujące się tzw. triadą: jakościowym zaburzeniem w interakcji emocjonalnej i kontaktach społecznych, nieprawidłowościami w komunikowaniu się oraz powtarzającymi, stereotypowymi, ograniczonymi wzorcami zachowań, zainteresowań, aktywności.