Szczepionka przeciw poliomyelitis

Zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych (PSO) od 1 kwietnia 2016 roku dzieciom w 6 roku życia będzie podawana wyłącznie inaktywowana szczepionka przeciw poliomyelitis (typ 1, 2 3 wirusa). Szczepionka inaktywowana podawana we wstrzyknięciu zastąpiła doustną szczepionkę OPV.

Wprowadzona zmiana jest elementem strategii Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zawartej w dokumencie Endgame Strategic Plan 2019-2023, która zakłada, że do 2023 roku przewidziana jest eradykacja zachorowań na poliomyelitis. W maju 2015 roku przyjęto również Rezolucję 68 Światowego Zgromadzenia Zdrowia w sprawie poliomyelitis, w której wezwano kraje członkowskie WHO do wycofania z użytku trójwalentnej żywej szczepionki doustnej przeciw poliomyelitis (OPV) i zastąpienie jej szczepionką inaktywowaną lub wprowadzenia dwuwalentnej OPV w krajach występowania zachorowań na poliomyelitis. Zalecono zaprzestanie stosowania do przeprowadzania szczepień żywego (atenuowanego) szczepu wirusa polio typu 2 i nie wprowadzanie go do środowiska.

W 2002 roku Region Europejski został uznany jako wolny od występowania dzikich poliowirusów. Ostatni przypadek endemicznego zachorowania na poliomyelitis miał miejsce w Turcji w 1998 roku. Jednak w 2005 roku w Tadżykistanie i w latach 2013-2014 w Izraelu zdarzyły się przypadki zawleczenia dzikich poliowirusów na teren Regionu Europejskiego, co wskazuje na możliwość ponownego wprowadzenia wirusa polio do Europy. Najbardziej skuteczną metodą, chroniącą przed powrotem wirusa polio, jest utrzymanie wysokiego odsetka osób zaszczepionych w populacji europejskiej. Obecnie odsetek osób zaszczepionych jest zadawalający (wynosi >90%), ale popularność ruchów antyszczepionkowych w całej Europie powoduje, że liczba osób odmawiających szczepień stale rośnie. Przykład Ukrainy pokazał, jak niebezpieczne może być zaprzestanie szczepień, kiedy odsetek dzieci zaszczepionych spadł tam poniżej 50%, wystąpiły zachorowania wywołane zmienionym wirusem szczepionkowym, który rozprzestrzenił się w populacji. W Polsce odsetek osób zaszczepionych przeciw polio jest wysoki, ale mimo to Komisja Certyfikująca Eradykację Poliomyelitis w Regionie Europejskim (RCC) w 2015 roku uznała Polskę jako kraj średniego ryzyka jeśli chodzi o transmisję zakażenia. Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) biorąc pod uwagę niekorzystną ocenę Polski przez Komisję Certyfikującą oraz bliskie sąsiedztwo Ukrainy przeprowadziło badanie mające na celu ocenę gotowości Polski w sytuacji zawleczenia poliowirusa. Badanie potwierdziło mocne strony naszego kraju takie jak, wysoki odsetek osób zaszczepionych, ale jednocześnie wykazało obszary wymagające ulepszeń. Takim ulepszeniem mogłoby być wprowadzenie w Polsce stałego nadzoru środowiskowego w kierunku polio.

Obowiązkowe szczepienia przeciw poliomyelitis w Polsce realizowane są w postaci schematu, który obejmuje podanie 4 dawek szczepionki: 2 dawek podstawowych w 1. roku życia, dawki uzupełniającej w 2. roku życia oraz dawki przypominającej w 6 roku życia.

W 2020 roku stan zaszczepienia przeciw polio 3 latków wynosił 85,5%, 7 latków wynosił 84,5%, 8 latków 91,6%, stan zaszczepienia 9 latków wynosił 99,6%.

Szczegółowe Informacje na temat stanu zaszczepienia przeciw polio dostępne są w Biuletynach „Szczepienia ochronne w Polsce” w poszczególnych latach.

Ostatnie dane o stanie zaszczepienia przeciw polio dotyczą 2020 r. (biuletyn „Szczepienia ochronne w Polsce w 2020” roku (strony 56-60).