Słownik

A B C D E F G H I J K L Ł M N O P R S T U V W Y Z Ż
O

Obszar endemiczny

to obszar, na którym zachorowanie wśród ludności na daną chorobę zakaźną występuje w podobnej liczbie przez wiele lat.

Odczyn poszczepienny

to prawidłowa i krótkotrwała reakcja organizmu na podaną szczepionkę np. zaczerwienienie. Odczyn może być miejscowy lub ogólny.

Odporność

to zdolność organizmu do obrony przed patogenami.

Odporność czynna

to odporność swoista, która powstaje w wyniku przebycia choroby zakaźnej (odporność naturalna) lub podania szczepionki (odporność sztuczna).

Odporność grupowa

(inaczej odporność zbiorowiskowa, populacyjna) to odporność społeczeństwa na daną chorobę zakaźną. Wraz ze wzrostem liczby uodpornionych osób w populacji na określoną chorobę, zmniejsza się ryzyko zachorowania na nią nieuodpornionej osoby.

Odporność hybrydowa

(ang. hybrid immunity) to odporność mieszana, która jest połączeniem odporności naturalnej, która rozwija się u osoby zakażonej danym patogenem, np. wirusem SARS-CoV-2 oraz odporności poszczepiennej po zalecanym schemacie szczepienia. Zwykle znacznie przewyższa tę, którą obserwuje się jedynie w przypadku naturalnej infekcji lub jedynie w wyniku szczepienia.

Odporność krzyżowa

Odporność krzyżowa, inaczej heterologiczna odnosi się do zjawiska, w którym wcześniejsze narażenie układu odpornościowego na jeden patogen np. bakterię czy wirusa, zmienia reakcję organizmu na inny (heterologiczny) patogen.

Odporność nabyta

(inaczej odporność swoista) to odporność na chorobę zakaźną, powstająca w wyniku kontaktu z określonym patogenem.

Odporność naturalna

to nabyta odporność organizmu w wyniku przebytego zakażenia lub choroby (odporność czynna), a także pozyskania przez płód lub noworodka matczynych przeciwciał drogą przezłożyskową bądź z siarą i mlekiem matki (odporność bierna).

Odporność wrodzona

(inaczej odporność nieswoista) to naturalna zdolność układu odpornościowego do rozpoznawania i zabijania drobnoustrojów inwazyjnych.

Odporność zbiorowiskowa

Odporność zbiorowiskowa (inaczej odporność populacyjna, odporność stadna lub odporność grupowa) to ochrona osób nieuodpornionych w wyniku zaszczepienia wysokiego odsetka społeczeństwa.

Odra

Odra to ostra, wirusowa choroba zakaźna, która bardzo łatwo się rozprzestrzenia wśród nieuodpornionych osób w każdym wieku i może powodować epidemię. Źródłem zakażenia jest chory człowiek. Zakażenie szerzy się drogą kropelkową oraz przez bezpośrednią styczność z wydzieliną z jamy nosowo-gardłowej chorej osoby.

Odwodnienie

to stan, w którym zawartość wody w organizmie spada do tak niskiego poziomu, że jest utrudnione prawidłowe jego funkcjonowanie. Powstaje m.in. w wyniku biegunki lub wymiotów. Jest niebezpieczny szczególnie dla małych dzieci oraz dla osób starszych.

Ognisko zachorowań

oznacza zdarzenia, w których na określonym obszarze i w określonym czasie doszło do min. dwóch potwierdzonych zachorowań na odrę.

Okres wylęgania

to czas od momentu zakażenia do wystąpienia objawów chorobowych. Okres ten zależy od właściwości patogenu, jego sposobów rozprzestrzeniania się oraz odporności organizmu.

Okres zakaźności

to czas, w którym chory lub będący w okresie zdrowienia człowiek wydala zarazki, mogące zakazić inne osoby, które mają z nim kontakt.

OPV

(ang. Oral Polio Vaccine) to żywa szczepionka przeciw poliomyelitis podawana doustnie

Osierdzie

to ochronna błona surowicza otaczająca serce.

Ospa

opis

Ospa małpia

Ospa małpia jest odzwierzęcą chorobą zakaźną (zoonoza). W sprzyjających warunkach (bliski kontakt, w tym kontakty intymne) może się przenosić również z człowieka na człowieka. Wywołuje ją wirus ospy małpiej (MPXV) należący do rodzaju Orthopoxvirus. Początkowe objawy to wysoka gorączka, powyżej 38,5°C, uogólnione lub miejscowe powiększenie węzłów chłonnych (w odróżnieniu od ospy wietrznej), ból głowy, ból pleców i znaczne osłabienie.

Ospa party

to świadome narażanie dziecka na zakażenie wirusem ospy wietrznej związane z poważnym niebezpieczeństwem nieprzewidywalnego przebiegu choroby.

Ospa prawdziwa

jest to ciężko przebiegająca choroba zakaźna wywoływana przez Orthopoxvirus należący do grupy herpesvirusów.   Wykorzenienie ospy prawdziwej Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła w 1980 r.

Owoalbumina

(ang. ovalbumin) to główne białko jaja kurzego.

Ozdrowieniec

zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 19) ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2019 r. poz. 1239 z późn. zm.) to osoba, u której ustąpiły objawy choroby zakaźnej.