Szczepionka przeciw poliomyelitis
Jak wiele zachorowań na poliomyelitis występuje w Polsce?
Pod koniec lat 50-tych po wprowadzeniu szczepień przeciw poliomyelitis obserwowano spadek zachorowań. W 1960 r. oraz 1961 r. odnotowano odpowiednio 275 oraz 96 zachorowań. Począwszy od 1963 roku rejestrowano kilkanaście zachorowań rocznie, a od końca lat 70-tych występowały one sporadycznie.
Ostatnie dwa zachorowania w Polsce odnotowano w 1982 r. i 1984 r.
- Ostatni rodzimy przypadek zachorowania na poliomyelitis zarejestrowano w 1982 roku.
- W 1984 roku zarejestrowano ostatni przypadek zachorowania wywołany szczepem dzikim wirusa polio typu 1, importowanym z Maroka.
- Od 1984 roku Polska jest krajem wolnym od poliomyelitis.
Jednak ze względu na występowanie przypadków tej choroby w Azji i Afryce, prowadzony jest ciągły nadzór nad przypadkami porażeń wiotkich oraz badania ścieków komunalnych pod kątem występowania wirusów poliomyelitis.
Sporadycznie w toku tych badań wykrywane są zmutowane formy wirusa, które nie stanowią zagrożenia dla osób zaszczepionych, ale mogą być niebezpieczne dla osób nieposiadających odporności poszczepiennej.
W listopadzie 2024 r. w próbce ścieków komunalnych pobranej w Warszawie ujawniono obecność wirusa polio typu 2, co nie świadczy o zachorowaniach wśród ludzi, ale zgodnie z wytycznymi WHO wskazuje na konieczność podjęcia działań zapobiegawczych. Podobne zdarzenia miały miejsce w ostatnim czasie w Hiszpanii oraz Wielkiej Brytanii. Główny Inspektor Sanitarny, Krajowy Konsultant w dziedzinie chorób zakaźnych oraz Krajowy Konsultant w dziedzinie epidemiologii wydali wspólny komunikat w związku z wynikami monitorowania aktywności wirusa poliomyelitis w Polsce.
Gdzie i jak często poliomyelitis występuje na świecie?
Od 1988 r. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), UNICEF oraz organizacje humanitarne prowadzą ogólnoświatowy Program Eradykacji Poliomyelitis.
Masowe szczepienia przeciw poliomyelitis, prowadzone w ramach tego programu, doprowadziły w krótkim czasie do radykalnego spadku liczby zachorowań, szczególnie w Europie, Ameryce Północnej, Japonii i Australii. W 1991 r. odnotowano ostatni przypadek wywołany dzikim wirusem polio w Regionie Ameryki. W 1998 r. odnotowano ostatni przypadek wywołany dzikim wirusem polio w Regionie Europejskim.
Na świecie od 1988 r. do 2021 r. odnotowano spadek liczby zachorowań o 99,9% (z 350 000 przypadków do 5).
Dzięki szczepieniom w walce z poliomyelitis osiągnięto ogromny sukces.
W ciągu ponad 30 lat działań na rzecz eradykacji poliomyelitis:
- odnotowano spadek ↓ o 99,9% zachorowań wywołanych dzikim wirusem polio (WPV),
- uniknięto 16 mln przypadków trwałego kalectwa!
- 2015 r. – ogłoszono eradykację dzikiego wirusa polio typ 2 (WPV2),
- 2019 r. – ogłoszono eradykację dzikiego wirusa polio typ 3 (WPV3).
Zachorowania na poliomyelitis wywołane dzikim szczepem wirusa polio typu 1 (WPV1) występują endemicznie w 2 krajach: Afganistanie i Pakistanie.
Transmisja dzikiego wirusa polio nigdy wcześniej w historii nie była na tak niskim poziomie.
W 2024 r. przypadki polio zarejestrowano również w Demokratycznej Republice Konga, Mozambiku, Beninie, Angoli, Kamerunie, Czadzie, Etiopii, Gwinei, Gwinei Bissau, Indonezji, Liberii, Mali, Nigrze, Nigerii, Okupowanym Terytorium Palestyny, Somalii, Sudanie Południowym, Senegalu oraz w Jemenie. W 2024 r. na świecie odnotowano łącznie 289 przypadków poliomyelitis.
Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wszystkie osoby podróżujące do regionów, w których potwierdzono występowanie poliowirusów powinny być w pełni zaszczepione przeciwko poliomyelitis.
W celu uzyskania dodatkowych informacji na temat możliwych sposobów profilaktyki, w tym także informacji o innych chorobach zakaźnych występujących w danym obszarze/kraju, należy przed wyjazdem skontaktować się z lekarzem medycyny podróży, najlepiej nie później niż 6–8 tyg. przed planowaną podróżą. Pozwoli to na przyjęcie zalecanej przez lekarza profilaktyki, np. szczepionki przeciwko poliomyelitis.
Na całym świecie nadal prowadzi się szczepienia przeciw poliomyelitis oraz prowadzi się intensywny nadzór wirusologiczny poprzez badanie próbek kału od wszystkich dzieci u których występują porażenia, w kierunku poliowirusa.
Aktualne dane WHO na temat liczby zachorowań na poliomyelitis.
-
Program eradykacji poliomyelitis - dane do 2019 roku
-
Program eradykacji poliomyelitis - dane do 2018 roku
-
Szczepionki przed którymi chronią szczepienia
-
Program eradykacji poliomyelitis - dane do 2020 roku
-
Obszary występowania poliomyelitis
-
Co zawdzięczamy szczepieniom?
-
Program Eradykacji Poliomyelitis na świecie
-
Odkrywcy szczepionek przeciw poliomyelitis
-
Poliomyelitis (ściąga) (pdf)
-
Poliomyelitis (ściąga) (jpg)
-
Region Europejski WHO wolny od poliomyelitis
- Uaktualnione rekomendacje Komitetu Doradczego CDC w Atlancie ds. Szczepień (ACIP) dotyczące szczepień przeciw poliomyelitis, w jęz. angielskim. MMWR 2009; 58(30): 829-830.
- Stanowisko WHO dot. szczepionek przeciw poliomyelitis w języku angielskim i francuskim.
- Wiesław Magdzik. Program eradykacji poliomyelitis – realizacja i perspektywy. Alfa Medica Press Bielsko-Biała 2001.
- M. Rosińska, P. Stefanoff, Z. Jarząbek. Eradykacja poliomyelitis w Polsce – ocena realizacji programu. Przegląd Epidemiologiczny 2004; 58: 185-96.
- W. Magdzik. Choroba Heinego i Medina – porażenie dziecięce – poliomyelitis – polio. Rozkwit i agonia choroby w dwudziestym wieku. Przegląd Epidemiologiczny 2002; 56: 519-30.
- Vidor E., Plotkin S.A.: Poliovirus vaccine – inactivated, w: Vaccines, red. Plotkin S.A, Orenstein W.A., Offit P.A. wyd. 6, 2013, str. 573.
- Sutter R.W., Kew O.M., Cochi S.L., Aylward R.B.: Poliovirus vaccine – live, w: Vaccines, red. Plotkin S.A, Orenstein W.A., Offit P.A. wyd. 6, 2013, str. 598.
- Informacja Ministerstwa Zdrowia
- Program Szczepień Ochronnych 2016
- Kostrzewski J., Żabicka J. Poliomyelitis. w: Choroby zakaźne i ich zwalczanie na ziemiach polskich w XX wieku, red. Kostrzewski J., Magdzik W., Naruszewicz-Lesiuk D. PZWL, 2001, str. 327-334.
