Szczepionka przeciw poliomyelitis

Wśród dorosłych mogą wystąpić 2 sytuacje:

1/ W normalnych warunkach osoby dorosłe, które otrzymały szczepionkę przeciw poliomyelitis w dzieciństwie lub w przeszłości i mają dokumentację dotyczącą szczepienia wszystkimi wymaganymi dawkami (4 dawkami w dzieciństwie lub 3 dawkami jeżeli szczepienie było wykonane w przeszłości, ale już u osoby dorosłej), nie wymagane są przypominające szczepienia.

Podanie dawki przypominającej u ww osoby dorosłej należy rozważyć w szczególnych sytuacjach, w tym dotyczy to:

– osób podróżujących do regionów świata, gdzie poliomyelitis występuje (dotyczy to szczepów dzikich i szczepów środowiskowych). Takie szczepienie zalecane jest w sytuacji, kiedy osoba przebywa dłużej niż 4 tygodnie na takim obszarze, wtedy powinna otrzymać dodatkową (przypominająca) dawkę szczepionki przeciw polio) w czasie od 4 tygodni do 12 miesięcy przed podróżą.

– pracowników laboratoryjnych pracujących z poliowirusami,

– pracowników służby zdrowia, którzy zetknęli się z chorym lub podejrzanym o zachorowanie na poliomyelitis.

2/ Jeżeli osoba dorosła nie była szczepiona lub jest nie w pełni zaszczepiona (w praktyce nie ma dokumentacji swoich szczepień wykonanych w przeszłości) powinna zaszczepić się 3 dawkami: 2 dawki w odstępie 1–2 miesięcy oraz dawki uzupełniającej (trzeciej) 6–12 miesięcy po dawce drugiej.

Ostateczną decyzję dotyczącą zasadności dawki przypominającej podejmuje lekarz kwalifikujący do szczepień, w oparciu o wiedzę na temat specyfiki, długości i charakterze pobytu, na zagrożonym terenie.

Kontynuowanie szczepień przeciw poliomyelitis jest konieczne, dopóki gdzieś na świecie są jeszcze zachorowania. Dotąd nie udało się zlikwidować krążenia wirusów polio w dwóch krajach: Afganistanie i Pakistanie. Poliowirusy mogą być zatem zawleczone z tych terenów do krajów, w których od dawna nie odnotowuje się poliomyelitis, w których zaszczepiony jest niski odsetek społeczeństwa. Na przykład w 2010 r. w Tadżykistanie wybuchła epidemia poliomyelitis z blisko 500 zachorowaniami, kilkudziesięcioma zgonami, oraz kilkuset ofiarami którym choroba pozostawiła trwałe kalectwo. W kraju tym nie wykrywano zachorowań od ponad 10 lat, a epidemię spowodowało kilka osób podróżujących z Indii.

Rodzice często zastanawiają się jaki jest cel zaszczepienia dziecka przeciw poliomyelitis – chorobie Heinego-Medina, której nie ma już w Polsce od 1984 r. Pytanie jest bardzo słuszne – ryzyko zachorowania w Polsce jest bliskie zeru. A ryzyko niepożądanych odczynów po podaniu inaktywowanej szczepionce przeciw polio podawanej we wstrzyknięciu jest bardzo niskie ale jednak jest.

Jednak epidemiolodzy nie mają wątpliwości: musimy kontynuować szczepienia. Właśnie po to, żeby utrzymać to zerowe ryzyko zachorowania na polio Dopóki wirus istnieje na powierzchni ziemi, np. w Afganistanie i Pakistanie, czy w laboratoriach badawczych, musimy kontynuować szczepienia.

Gdybyśmy teraz przerwali szczepienia przeciw polio mielibyśmy gwarancję powrotu epidemii. Jest to związane ze specyfiką wirusa, który często nie wywołuje żadnych objawów i przenoszony jest między zdrowymi osobami dopóki nie trafi na osobę nieuodpornioną. Przy obecnym nasileniu ruchu międzynarodowego jest praktycznie nieuniknione że wirus dotarłby również do Polski. I z wysokim prawdopodobieństwem dociera. Jednak nic się nie dzieje, ponieważ zdecydowana większość społeczeństwa jest uodporniona przeciw polio dzięki szczepieniom prowadzonym od wielu lat.

Ale jest też światełko w tunelu. Światowa Organizacja Zdrowia opracowuje plan działania po likwidacji wirusa. Jak uda się udokumentować likwidację wirusa polio z powierzchni ziemi, planuje się kontynuować szczepienia, ale tylko przy użyciu szczepionek inaktywowanych (zabitych, a więc nie zawierających żywego wirusa), likwidację wirusa przechowywanego w laboratoriach i zsynchronizowane zaprzestanie szczepień na całym świecie. Jest więc nadzieja, że niedługo nie będzie ani ryzyka związanego z chorobą ani ryzyka związanego ze szczepionką. Przerwać szczepienia możemy jednak tylko w sposób planowy, jak już będziemy pewni że wirus nie wróci.

Nie. Jedynym środkiem profilaktycznym jest wykonanie pełnego cyklu szczepień przewidzianego w kalendarzu szczepień. Dotychczas nie opracowano leku, którego podanie w przypadku zachorowania, mogłoby skutecznie zwalczyć poliowirusy.