Słownik

A B C D E F G H I J K L Ł M N O P R S T U V W Y Z Ż
Z

Zaburzenia wodno-elektrolitowe

to zróżnicowane zaburzenia gospodarki wodnej i elektrolitowej organizmu, które mogą wynikać z niedoboru lub nadmiaru wody, sodu lub innych elektrolitów, stężenia glukozy, mocznika, białek pełniących różne funkcje, jak również funkcjonowania narządów: układu nerwowego, skóry, układu oddechowego, a zwłaszcza nerek.

Zakaźność

to zdolność patogenu do wywołania infekcji.

Zakażenia okołoporodowe

Zakażenia okołoporodowe rozpoznawane są zarówno u kobiet (wtedy dotyczą infekcji w okresie porodu lub tuż po porodzie), jak i u dzieci – wówczas są to zakażenia w ostatnim okresie ciąży, podczas porodu lub we wczesnym okresie noworodkowym.

Zakażenie

(infekcja) to zaatakowanie, wniknięcie i rozwój zarazków w organizmie.

Zakażenie wrodzone

to zakażenie płodu podczas trwania ciąży.

Zaostrzenie choroby

to nasilenie objawów chorobowych wywołanych zakażeniem określonym drobnoustrojem (patogenem).

Zapadalność

to miara częstości występowania chorób, stanowiąca iloraz nowych zachorowań, które pojawiły się w określonym przedziale czasowym w określonej populacji w stosunku do liczebności tej populacji.

Zapalenie mózgu

to choroba zakaźna, w przebiegu której dochodzi do zajęcia ośrodkowego układu nerwowego, objawiająca się m.in. zaburzeniami widzenia, omdleniami, zawrotami głowy, drętwieniem, mrowieniem. Może pozostawiać trwałe następstwa neurologiczne.

Zapalenie nagłośni

ostre schorzenie zapalne górnej części krtani. W następstwie infekcji bakteryjnej następuje obrzęk błony śluzowej krtani, co może doprowadzić do niedrożności dróg oddechowych i uduszenia.

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

to ostra choroba zakaźna w przebiegu, której dochodzi do powstania stanu zapalnego opony miękkiej i pajęczynowej oraz zmian w przestrzeni podpajęczynówkowej i w komorach mózgu.

Zapalenie osierdzia

to stan zapalny osierdzia, któremu towarzyszy gromadzenie się płynu w worku osierdziowym (pomiędzy blaszkami osierdzia). Zbierający się płyn może doprowadzić do ucisku serca i zaburzeń w jego funkcjonowaniu, wywołując ból w klatce piersiowej, uczucie duszności oraz objawy ogólne. Przyczyną zapalenia może być zakażenie (najczęściej wirusowe), zawał, operacja, uraz.

Zapalenie płuc

to wszelkie stany zapalne miąższu płuc (oskrzelików, pęcherzyków płucnych), charakteryzujące się tworzeniem w nich wysięku zapalnego. Może być wywołane bakteriami (dwoinką zapalenia płuc), wirusami, grzybami lub czynnikami toksycznymi. Objawy są różne i zależą od przyczyny choroby. Najczęściej występuje kaszel, ból głowy, mięśni, w klatce piersiowej, katar, świszczący oddech, gorączka i duszności.

Zaraźliwość

to zdolność czynnika zakaźnego do wywołania choroby mierzona proporcją osób, które zachorowały, w stosunku do tych, które były narażone na czynnik zakaźny.

Zarażenie

to inwazja tkanek organizmu przez patogen niezależnie od tego, czy wywołuje chorobę.

Zawiesina

to niejednorodna postać leku czy szczepionki, powstająca w wyniku rozproszenia jednego ciała (proszku) w drugim (płynie).

Zaćma

(inaczej katarakta) to choroba oczu, w której mętnienie soczewki prowadzi do zaburzeń widzenia, a w konsekwencji do ślepoty. Może być wrodzona, związana z wiekiem (tzw. starcza), z chorobami, np. cukrzycą, zażywanymi lekami, np. sterydami czy urazami.

Zdrowie

to stan pełnej fizycznej, mentalnej i społecznej sprawności, a nie tylko nieobecność choroby lub innego ograniczenia fizycznego.

Zespół Downa

to zespół wad wrodzonych, spowodowany obecnością dodatkowego 21 chromosomu. Przejawia się lekko-średnim upośledzeniem umysłowym, a także nieprawidłościami w budowie twarzy, dłoni i stóp.

Zespół Guillain-Barré

to ostry stan zapalny, o nieznanej przyczynie, który prowadzi do uszkodzenia nerwów ruchowych. Objawia się nagłymi osłabieniami (niedowładami) mięśni najczęściej stóp, kończyn, tułowia, również twarzy i mięśni oddechowych.

Zespół Guillaina-Barrégo

to zespół objawów chorobowych obejmujący neuropatię obwodową polegający na zaburzeniu w przesyłaniu sygnałów w nerwach, objawia się niemożnością poruszania nogami, rzadko może dochodzić do porażenia mięśni oddechowych. Zdarza się w naturalnym przebiegu grypy.

Zespół psychoorganiczny

to zaburzenie procesów poznawczych, osobowości i funkcji emocjonalnych, które były prawidłowo rozwinięte, ale zmieniły się na skutek organicznego uszkodzenia mózgu, tj. uraz, choroba (psychiczna, guz, udar), zatrucie.

Zespół Rey’a

to choroba wieku dziecięcego prowadząca do obrzęku mózgu i odkładania się tłuszczu w wątrobie. Objawia się m.in.: wymiotami, zagubieniem, utratą przytomności, wzrostem ciśnienia tętniczego.

Zez

to wada oczu spowodowana osłabieniem mięśni gałki ocznej, objawiająca się zmianą kąta patrzenia jednego oka względem drugiego.

Zjadliwość

inaczej wirulencja, to zdolność czynnika zakaźnego wywołanie ciężkiej choroby, mierzona odsetkiem osób zakażonych, u których choroba ma przebieg ciężki lub prowadzi do śmierci.