Szczepionki przeciw odrze w Programie Szczepień Ochronnych
Szczepienia przeciw odrze wykonuje się skojarzoną szczepionką przeciw odrze, śwince i różyczce.
Szczepienia przeciw odrze, śwince i różyczce są obowiązkowe (finansowane z budżetu Ministra Zdrowia) dla dzieci w schemacie szczepienia: • podstawowego w 13-15 miesiącu życia, • uzupełniającego w 6 roku życia*,
*w 6 roku życia szczepi się dzieci urodzone w 2016 roku. Niezaszczepione roczniki 2014 i 2015 należy zaszczepić w możliwie najwcześniejszym terminie. U dzieci urodzonych w 2012 roku i 2013 roku szczepienie przeprowadza się w 10 roku życia.
Szczepienia przeciw odrze, śwince i różyczce są zalecane (niefinansowane z budżetu Ministra Zdrowia) osobom: • nieszczepionym przeciw odrze, śwince i różyczce w ramach szczepień obowiązkowych, dwie dawki szczepionki w odstępie co najmniej 4 tygodni, • młodym kobietom, zwłaszcza pracującym w środowiskach dziecięcych (przedszkola, szkoły, szpitale, przychodnie) i młodym mężczyznom dla zapobiegania różyczce wrodzonej szczególnie nieszczepionym w ramach szczepień obowiązkowych.
Podawane w wywiadzie przebycie zachorowań na odrę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia, należy je podać nie wcześniej niż po upływie 4 tygodni od wyzdrowienia. Nie zaleca się podawania szczepionki w okresie ciąży, a przez 1 miesiąc po szczepieniu nie należy zachodzić w ciążę.
Jak szczepionka przeciw odrze była stosowana w przeszłości?
Powszechne szczepienia przeciw odrze rozpoczęto w Polsce w 1975 roku. Początkowo podawano jedną dawkę pojedynczej szczepionki przeciw odrze o nazwie Attenuvax w 13-15 m.ż. Od 1991 roku podawano dwie dawki pojedynczej szczepionki przeciw odrze, w 13-15 m. ż. oraz 8 r.ż. Stosowano szczepionkę o nazwie Rouvax.
Od 2004 roku obowiązują dwie dawki szczepionki skojarzonej MMR przeciw odrze, śwince i różyczce. Początkowo stosowano preparat o nazwie MMR II. Obecnie na rynku dostępne są 2 preparaty: M-M-RvaxPro (od 2008 roku, wcześniej pod nazwą MMR II) oraz Priorix (od 2002 roku).
Bezpośrednio po wprowadzeniu, powszechny program szczepień przeciw odrze miał ograniczoną akceptację wśród lekarzy i rodziców. W 1978 roku stan zaszczepienia przeciw odrze wynosił 50% wśród dzieci podlegających szczepieniu. W następnych latach realizacja szczepień się poprawiała, w 1980 roku stan zaszczepienia wynosił 76%, w 1988 roku 79%. W latach 90-tych XX wieku znaczny odsetek dzieci był szczepiony z opóźnieniem, stąd dopiero stan zaszczepienia 3- latków oceniano na 95% a 4- latków na 98%.
Poniżej przedstawiono najważniejsze daty związane z realizacją szczepień przeciw odrze w przeszłości.
1963 – opracowanie pierwszej szczepionki przeciw odrze,
1975 – wprowadzenie obowiązkowego szczepienia przeciw odrze dzieci w 13-15 miesiącu życia,
1988 – wprowadzenie do obrotu szczepionki MMR w Wielkiej Brytanii,
1991 – wprowadzenie drugiej dawki szczepionki przeciw odrze dzieci w wieku 8 lat,
1994 – przesunięcie podania drugiej dawki szczepionki przeciw odrze z 8 na 7 rok życia,
2004 – wprowadzenie dwóch dawek szczepionki MMR dzieciom w 13-15 miesiącu życia oraz w 10 roku życia,
2019 – przesunięcie drugiej dawki szczepionki MMR z 10 na 6 rok życia.
Źródło: Choroby zakaźne i ich zwalczanie na ziemiach polskich w XX wieku. pod redakcją Jana Kostrzewskiego, Wiesława Magdzika i Danuty Naruszewicz-Lesiuk. PZWL 2001.
Anjali Jain, MD1; Jaclyn Marshall, MS1; Ami Buikema, MPH2; Tim Bancroft, PhD2; Jonathan P. Kelly, MPP1; Craig J. Newschaffer, PhD3. Autism Occurrence by MMR Vaccine Status Among US Children With Older Siblings With and Without Autism JAMA. 2015;313(15):1534-1540.
Rowhani-Rahbar A. i wsp. Effect of Age on the Risk of Fever and Seizures Following Immunization With Measles-Containing Vaccines in Children FREE. JAMA Pediatr. 2013;167(12):1111-1117.
Arciuolo R.J. Effectiveness of measles vaccination and immune globulin post-exposure prophylaxis in an outbreak setting- New York City. Clin. Infect Dis, 2017; 65, 1843-47.
Stanowisko WHO „Measles vaccines: WHO position paper – April 2017”.
Wendorf K.A. i wsp. Subacute Sclerosing Panencephalitis: The Devastating Measles Complication That Might Be More Common Than Previously Estimated. Clin. Infect. Dis., 2017; 65: 226–232.
Reprezentatywne publikacje na temat skuteczności szczepień przeciw odrze:
Ane B. Fisker, Eric Nebie, Anja Schoeps i wsp. A Two-Center Randomized Trial of an Additional Early Dose of Measles Vaccine: Effects on Mortality and Measles Antibody Levels. Clinical Infectious Diseases. 2018; 66 (10): 1573-1580.
Tom Woudenberg, Nicoline A. T. van der Maas, Mirjam J. Knol i wsp. Effectiveness of Early Measles, Mumps, and Rubella Vaccination Among 6–14-Month-Old Infants During an Epidemic in the Netherlands: An Observational Cohort Study. The Journal of Infectious Diseases. 2017; 215 (8): 1181-1187.
Jennifer L. Gardy, Monika Naus, Ashraf Amlani i wsp. Whole-Genome Sequencing of Measles Virus Genotypes H1 and D8 During Outbreaks of Infection Following the 2010 Olympic Winter Games Reveals Viral Transmission Routes. The Journal of Infectious Diseases 2015; 212 (10): 1574-1578.
Franconeri L., Antona D., Cauchemez S. i wsp. Two-dose measles vaccine effectiveness remains high over time: A French observational study, 2017–2019. Vaccine, 2023 Aug 14: S0264-410X(23)00950-7.