Kto nie powinien zostać zaszczepiony przeciw odrze, śwince i różyczce?
Przeciwwskazaniami do szczepienia są:
• ciężka reakcja anafilaktyczna po poprzedniej dawce szczepionki, • uczulenie na żelatynę, • uczulenie na neomycynę, • ciąża (kobiety powinny unikać zajścia w ciążę przez 1 miesiąc po szczepieniu), • ostre zakażenie przebiegające z wysoką gorączką, • choroby hematologiczne (białaczki, chłoniaki), • niedobory odporności (w następstwie choroby lub leczenia wysokimi dawkami kortykosterydów), • transfuzja krwi, osocza lub preparatów ludzkich immunoglobulin (szczepionka powinna być podana w określonym odstępie czasu, uzależnionym od powodu, dla którego preparaty zastosowano, zwykle jest to od 3 do 11 miesięcy).
Jakie jest ryzyko związane ze szczepieniem przeciw odrze?
Jednoznaczne określenie występowania niepożądanych odczynów poszczepiennych po podaniu szczepionki przeciw odrze jest utrudnione ze względu na fakt, że szczepionka występuje jako skojarzona MMR przeciw odrze, śwince i różyczce.
Bezpośrednim dowodem bezpieczeństwa szczepionki przeciw odrze jest fakt, że dotychczas podano ponad 575 mln dawek tej szczepionki na całym świecie.
Po ich podaniu mogą wystąpić odczyny poszczepienne o charakterze: • miejscowym (charakteryzują się łagodnym przebiegiem, utrzymują się 1-2 dni),
zaczerwienienie, ból, obrzęk w miejscu podania szczepionki,
krótkotrwałe uczucie palenia i/lub kłucia w miejscu podania szczepionki.
• ogólnym
stan podgorączkowy lub niewysoka gorączka (5-10% dzieci), która pojawia się zazwyczaj w 6-12 dniu po szczepieniu i utrzymuje około 2 dni,
nietypowy płacz,
wysypka na skórze (5% dzieci), która pojawia się zazwyczaj w 6-12 dniu po szczepieniu i utrzymuje około 2 dni,
łagodne powiększenie węzłów chłonnych (częściej u dzieci),
obrzęk ślinianki przyusznej który pojawia się rzadko po 10-14 dniach od szczepienia,
bóle stawów (0,5%, szczególnie u młodych osób i kobiet),
zapalenie stawów (10% szczepionych kobiet), które pojawia się między 7 a 21 dniem po szczepieniu. Należy pamiętać, że po szczepieniu dolegliwości ze strony stawów są dużo łagodniejsze niż po naturalnym zakażeniu.
• bardzo rzadko mogą występować ciężkieniepożądane odczyny poszczepienne
reakcje alergiczne (1 przypadek na około 200 000 – 1 000 000 dawek),
drgawki gorączkowe występują najczęściej między 7-12 dniem z częstością 1 epizod na 3 000-4 000 dawek), zwykle po podaniu pierwszej dawki, drgawki ustępują bez trwałych następstw w rozwoju dziecka,
krwotoczne plamki na skórze (wybroczyny), pojawiają się do 2 miesięcy po szczepieniu zwykle po 2-3 tygodniach, ustępują bez śladu,
łagodne zapalenie mózgu (1 przypadek na 1 800 000 dawek), ustępuje, nie pozostawia następstw.
Jakie preparaty szczepionek przeciw odrze są zarejestrowane w Polsce?
Szczepionka przeciw odrze dostępna jest wyłącznie jako szczepionka skojarzona przeciw odrze, śwince i różyczce (tzw. MMR).
Do szczepionek skojarzonych należą:
1. Szczepionka: M-M-RVAXPRO Typ szczepionki: szczepionka przeciw odrze, śwince i różyczce, żywa, Antygeny: atenuowane szczepy wirusa odry, świnki i różyczki, Podmiot odpowiedzialny: Sanofi Pasteur MSD SNC, Francja Postać: proszek i rozpuszczalnik do sporządzenia zawiesiny do wstrzykiwań Dawka: 0,5 ml;
2. Szczepionka: Priorix Typ szczepionki: szczepionka przeciw odrze, śwince i różyczce, żywa, Antygeny: atenuowane szczepy wirusa odry, świnki i różyczki Podmiot odpowiedzialny: GlaxoSmithKline Biologicals S.A., Belgia Postać: proszek i rozpuszczalnik do sporządzania roztworu do wstrzykiwań Dawka: 0,5 ml.
3. Szczepionka: Priorix-Tetra (obecnie niedostępna) Typ szczepionki: szczepionka przeciw odrze, śwince, różyczce i ospie wietrznej, żywa, Antygeny: atenuowane szczepy wirusa odry, świnki, różyczki i ospy wietrznej Podmiot odpowiedzialny: GlaxoSmithKline Biologicals S.A., Belgia Postać: proszek i rozpuszczalnik do sporządzania roztworu do wstrzykiwań Dawka: 0,5 ml.
W Polsce pojedyncze (monowalentne) szczepionki przeciw odrze nie są zarejestowane.
Anjali Jain, MD1; Jaclyn Marshall, MS1; Ami Buikema, MPH2; Tim Bancroft, PhD2; Jonathan P. Kelly, MPP1; Craig J. Newschaffer, PhD3. Autism Occurrence by MMR Vaccine Status Among US Children With Older Siblings With and Without Autism JAMA. 2015;313(15):1534-1540.
Rowhani-Rahbar A. i wsp. Effect of Age on the Risk of Fever and Seizures Following Immunization With Measles-Containing Vaccines in Children FREE. JAMA Pediatr. 2013;167(12):1111-1117.
Arciuolo R.J. Effectiveness of measles vaccination and immune globulin post-exposure prophylaxis in an outbreak setting- New York City. Clin. Infect Dis, 2017; 65, 1843-47.
Stanowisko WHO „Measles vaccines: WHO position paper – April 2017”.
Wendorf K.A. i wsp. Subacute Sclerosing Panencephalitis: The Devastating Measles Complication That Might Be More Common Than Previously Estimated. Clin. Infect. Dis., 2017; 65: 226–232.
Reprezentatywne publikacje na temat skuteczności szczepień przeciw odrze:
Ane B. Fisker, Eric Nebie, Anja Schoeps i wsp. A Two-Center Randomized Trial of an Additional Early Dose of Measles Vaccine: Effects on Mortality and Measles Antibody Levels. Clinical Infectious Diseases. 2018; 66 (10): 1573-1580.
Tom Woudenberg, Nicoline A. T. van der Maas, Mirjam J. Knol i wsp. Effectiveness of Early Measles, Mumps, and Rubella Vaccination Among 6–14-Month-Old Infants During an Epidemic in the Netherlands: An Observational Cohort Study. The Journal of Infectious Diseases. 2017; 215 (8): 1181-1187.
Jennifer L. Gardy, Monika Naus, Ashraf Amlani i wsp. Whole-Genome Sequencing of Measles Virus Genotypes H1 and D8 During Outbreaks of Infection Following the 2010 Olympic Winter Games Reveals Viral Transmission Routes. The Journal of Infectious Diseases 2015; 212 (10): 1574-1578.
Franconeri L., Antona D., Cauchemez S. i wsp. Two-dose measles vaccine effectiveness remains high over time: A French observational study, 2017–2019. Vaccine, 2023 Aug 14: S0264-410X(23)00950-7.