Szczepionka przeciw krztuścowi

Szczepionka przeciw krztuścowi zawsze jest podawana jako szczepionka DTP w jednym wstrzyknięciu ze szczepionką  przeciw błonicy i tężcowi Szczepionka DTP może zawierać pełnokomórkowy składnik krztuśca (tzw. DTwP) lub bezkomórkowy składnik krztuśca (tzw. DTaP). Jest podawana podskórnie lub domięśniowo. Może być podawana razem z innymi szczepionkami jako szczepionka wysoce skojarzona lub osobno – wtedy wstrzyknięcie powinno być wykonane w inne miejsce.

Dzieci
Według obowiązkowego programu szczepień, każde dziecko powinno zostać zaszczepione 4 dawkami szczepionki DTwP w 2, 3-4 , 5-6  i 16-18 miesiącu życia (całokomórkową szczepionką przeciw krztuścowi) oraz dawką przypominającą w 6 roku życia bezkomórkową szczepionką DTaP.
Rodzice, którzy w ramach szczepienia podstawowego przeciw krztuścowi (4 pierwsze dawki) chcą zaszczepić dziecko szczepionką wysoce skojarzoną, muszą sami opłacić koszt szczepionki.

Szczepionkę DTwP można podawać dzieciom do 3 roku życia

Szczepionkę DTaP-IPV-Hib można podawać do 3 roku życia

Szczepionkę DTaP-IPV-Hib-HBV można podawać do 3 roku życia

Szczepionkę DTaP-IPV, tylko w ramach szczepień obowiązkowych, można podawać do ukończenia 6 roku życia

Młodzież

W ramach szczepień obowiązkowych w 14 roku życia podawana jest dawka przypominająca szczepionki z bezkomórkowym składnikiem krztuśca. Podawana jest szczepionka Tdap (przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi ze zmniejszoną zawartością antygenów krztuśca i błonicy).

W 19 roku życia zalecana jest odpłatna dawka przypominająca szczepionki z bezkomórkowym składnikiem krztuśca. Podawana jest szczepionka Tdap (przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi ze zmniejszoną zawartością antygenów krztuśca i błonicy), w miejsce bezpłatnej szczepionki Td (przeciw błonicy i tężcowi ze zmniejszoną zawartością antygenów błonicy).

Kobiety w ciąży

Dawka przypominająca Tdap kobiecie w ciąży, po ukończeniu 27. do 36. tygodnia ciąży, a w uzasadnionych przypadkach zagrożenia przedwczesnym porodem – po ukończeniu 20. tygodnia ciąży (szczepienie bezpłatne realizowane w POZ).

Dorośli
W związku z tym, że odporność po szczepieniu przeciw krztuścowi zmniejsza się z upływem czasu, osobom dorosłym zalecane są dawki przypominające szczepionki Tdap przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi z obniżoną zawartością antygenów błonicy i krztuśca) co 10 lat.

Dawka przypominająca Tdap co 10 lat zalecana jest szczególnie:

• personelowi medycznemu oddziałów neonatologicznych i pediatrycznych,
• wszystkim osobom mającym kontakt lub mogącym mieć kontakt z niemowlętami.

Bezwzględnymi przeciwwskazaniami do szczepień przeciw krztuścowi są:
•  reakcja anafilaktyczna, występująca po uprzednio podanej dawce szczepionki,
•  uczulenie na którykolwiek ze składników szczepionki,
•  ciężka encefalopatia, występująca w ciągu 7 dni od poprzedniej dawki.

W przypadku innych niepożądanych odczynów poszczepiennych występujących po poprzedniej dawce, lekarz, a najlepiej specjalista poradni konsultacyjnej szczepień powinien zdecydować, czy odczyn dopuszcza ryzyko kolejnego szczepienia tym samym preparatem, czy należy go zmienić, np. na szczepionkę zawierającą bezkomórkowy składnik krztuścowy.

Inne przeciwwskazania mają charakter okresowy i ustają po wygaśnięciu przyczyny, np.:
•  ostra choroba gorączkowa o umiarkowanym lub ciężkim przebiegu,
•  przemijające zaburzenia neurologiczne.

Ryzyko związane ze szczepieniem przeciw krztuścowi wiąże się z rzadkim występowaniem miejscowych i ogólnych niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP). Odnotowuje się je przeciętnie raz na 10 000 podanych dawek szczepionki pełnokomórkowej i około 2-krotnie rzadziej po podaniu szczepionki bezkomórkowej.

Do częstych, miejscowych objawów (około 1 na 100 podanych dawek) zalicza się: ból, tkliwość, świąd, obrzęk w miejscu wstrzyknięcia.
Do częstych, ogólnych objawów zalicza się: gorączkę, brak łaknienia, wydłużenie lub skrócenie czasu snu, senność, niepokój.

Rzadkie NOP to: przedłużający się, niedający się utulić, płacz dziecka, gorączka, wymioty, czy bladość (rzadziej niż 1 na 100 dawek); drgawki z/bez gorączki (rzadziej niż 1 na 1000 podanych dawek); epizody hipotoniczno-hiporeaktywne, charakteryzujące się słabą reakcją dziecka na bodźce zewnętrzne oraz niskim napięciem mięśniowym (57-250/100 000 dawek); wysoka gorączka ≥ 40,5ºC; ziarniniak lub ropień w miejscu wstrzyknięcia.

Do odczynów bardzo rzadkich, ostrych należą: reakcje anafilaktyczne, neurologiczne (1/10 000 dawek) oraz encefalopatie (0-10,5/1 000 000 dawek).