Szczepionka przeciw krztuścowi

Na rynku dostępne są różne szczepionki przeciw krztuścowi. Występują zawsze w postaci  skojarzonej przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi. Nie ma pojedynczych szczepionek przeciw krztuścowi.  Szczepionki mogą być podawane dzieciom, młodzieży i dorosłym.

Szczepionki dla dzieci zawierają:

• pełnokomórkowy składnik krztuśca (szczepionka DTwP)

• bezkomórkowy składnik krztuśca, wtedy występują jako:

• szczepionka 3 w 1 (DTaP przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi),
• szczepionka 4 w 1 (DTaP-IPV przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis),
• szczepionka 5 w 1 (DTaP-IPV+Hib przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, Haemophilus influenzae typu b),
• szczepionka 6 w 1 (DTaP+IPV+Hib+wzwB przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, Haemophilus influenzae typu b, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B)

Szczepionki dla młodzieży i dorosłych występują jako szczepionka dTap, przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi z obniżoną zawartością antygenów błonicy i krztuśca oraz bezkomórkowym składnikiem krztuśca.

Pełnokomórkowe szczepionki zawierają całe komórki pałeczek krztuśca (Bordetella pertussis), które zostały zabite poprzez działanie wysokiej temperatury oraz środków chemicznych. Zawierają ok. 3000 antygenów. Występują jako szczepionka skojarzona DTwP, która zawiera toksoid błoniczy, toksoid tężcowy oraz całokomórkowy składnik krztuścowy (wP), stąd określenie szczepionki z całokomórkowym składnikiem krztuśca.

Bezkomórkowe szczepionki zawierają wyodrębnione elementy bakterii (antygeny), które wywołują ochronną odpowiedź immunologiczną. Występują jako szczepionka DTaP z bezkomórkowym składnikiem krztuścowym (aP), są najczęściej stosowane jako szczepionki skojarzone chroniące przeciw 5 lub 6 chorobom (5 w 1 lub 6 w 1).  Szczepionka dTap zawiera bezkomórkowy składnik krztuśca i obniżoną zawartość składnika błonicy i krztuśca. Może być podawana tylko jako szczepienia przypominające młodzieży i osobom dorosłym. Jako antygeny w bezkomórkowych szczepionkach przeciw krztuścowi stosowane są toksyna krztuścowa, pertaktyna, fimbrie, hemaglutynina włókienkowa. Ich liczba w szczepionce przeciw krztuścowi zależy od wytwórcy i wynosi od 1 do 5.

Krztusiec może przebiegać bardzo ciężko u nieuodpornionych osób. Szczególnie małe dzieci poniżej 6 miesiąca życia są narażone na ciężkie powikłania. Krztusiec u noworodków i niemowląt może prowadzić do śmierci. Mimo, że możliwe jest leczenie chorych osób, powikłania mogą wystąpić z powodu późno rozpoczętego leczenia.

U młodzieży i dorosłych krztusiec przebiega zazwyczaj łagodnie w postaci kilkutygodniowego kaszlu, ze względu na nietypowe objawy może być nierozpoznany. Jednak chorzy (starsze rodzeństwo, rodzice, dziadkowie) mogą stanowić istotne źródło zakażenia dla małych dzieci.

Na krztusiec można zachorować wielokrotnie. Według przeprowadzonych badań, aby zapewnić ochronę przed zachorowaniem, konieczne jest stosowanie dawek przypominających również u młodzieży i dorosłych. Podawanie kolejnych dawek szczepionki umożliwia uodpornienie przez okres około 5-10 lat.