Szczepionka przeciw pneumokokom

Optymalne postępowanie w przypadku szczepień przeciw pneumokokom u osób starszych oraz dorosłych z grup ryzyka obejmuje podanie:

• 1 dawki szczepionki skoniugowanej PCV13 (Prevenar13) oraz 1 dawki szczepionki polisacharydowej PPSV23 (Pneumovax23) podawanej z zachowaniem odstępu 1 roku u osób w wieku≥ 65 lat lub odstępu ≥ 8 tygodni u osób z grup ryzyka wystąpienia choroby pneumokokowej,

lub

• 1 dawka szczepionki skoniugowanej PCV20 (Apexxnar).

• U osób dorosłych ≥65. roku życia lub osób w wieku 19-64 lata z grup ryzyka, które wcześniej miały podaną dawkę szczepionki skoniugowanej PCV13 należy podać 1 dawkę szczepionki polisacharydowej PPSV23 z zachowaniem odstępu 1 roku u osób w wieku≥ 65 lat lub odstępu ≥ 8 tygodni u osób z grup ryzyka wystąpienia choroby pneumokokowej. Alternatywnym postępowaniem jest podanie 1 dawki szczepionki skoniugowanej PCV20.
• U osób dorosłych ≥65. roku życia lub osób w wieku 19-64 lata z grup ryzyka, które wcześniej miały podaną dawkę szczepionki polisacharydowej PPSV23 należy podać 1 dawkę szczepionki skoniugowanej PCV20 z zachowaniem odstępu 1 roku.
• Odstępstwo dotyczy jedynie szczególnej grupy ryzyka, jaką mają pacjenci po przeszczepie komórek macierzystych, gdzie zalecany jest inny schemat. Należy się w tej sprawie skontaktować z lekarzem.
• W przypadku ograniczonej dostępności szczepionki PPSV23 szczepienia u dorosłych należy realizować podając 1 dawkę szczepionki PCV13 lub 1 dawkę szczepionki PCV20, co zapewnia ochronę, również w grupach zwiększonego ryzyka pozaszpitalnego pneumokokowego zapalenia płuc.

Szczepienie przeciw pneumokokom u dorosłych, w tym osób starszych oraz osób z chorobami przewlekłymi chroni przed pozaszpitalnym pneumokokowym zapaleniem płuc.

Znamy wiele czynników predysponujących do ciężkiego przebiegu choroby pneumokokowej, m.in. zaawansowany wiek, choroby przewlekłe, obniżona odporność oraz niezdrowe zachowania. Co istotne, poszczególne czynniki często współistnieją u jednego pacjenta, co prowadzi do kumulacji ryzyka.

Ze względu na wysoką skuteczność i stosunkowo niski odsetek zdarzeń niepożądanych, szczepienia ochronne są preferowaną formą profilaktyki zakażeń pneumokokowych wśród dorosłych.

Szczepienie przeciw pneumokokom w grupach ryzyka dorosłych, w tym osób po 60 roku życia i przewlekle chorych, jest również zalecane jako szczepienie, które powinno być realizowane (obok szczepienia przeciw grypie) w czasie pandemii COVID-19 (Komunikat Ministra Zdrowia i Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie wykonywania szczepień ochronnych w czasie pandemii COVID-19). Wynika to stąd, że przewlekłe choroby płuc, układu krążenia, nowotwory, cukrzyca, niewydolność nerek i zaburzenia odporności sprzyjają zachorowaniom na zapalenie płuc.

Szczepienia przeciw pneumokokom są zalecane dla dorosłych w wieku powyżej 50 lat oraz dorosłych należących do grup ryzyka wystąpienia choroby pneumokokowej.

Od 1 września 2023 roku skoniugowana szczepionka 13-walentna o nazwie Prevenar 13 dostępna jest bezpłatnie osobom w wieku 65+ należących do grup ryzyka wystąpienia choroby pneumokokowej. Na uzyskanie bezpłatnej szczepionki potrzebna jest recepta (refundacja). Najlepiej kontaktować się w tej sprawie z lekarzem rodzinnym.

Niektóre samorządy (np. Samorząd Województwa Pomorskiego wraz z powiatami) realizują bezpłatne szczepienia przeciw pneumokokom dla seniorów. Warto zainteresować się w swoim miejscu zamieszkania czy taki program jest realizowany.

Refundacja jest dedykowana osobom w wieku powyżej 65 lat w następujących grupach ryzyka wystąpienia choroby pneumokokowej z:

• przewlekłą chorobą serca,
• przewlekłą chorobą wątroby,
• przewlekłą chorobą płuc,
• cukrzycą,
• implantem ślimakowym,
• wyciekiem płynu mózgowo-rdzeniowego,
• wrodzoną lub nabytą asplenią,
• niedokrwistością sierpowatą i innymi hemoglobinopatiami,
• przewlekłą niewydolnością nerek,
• wrodzonym lub nabytym niedoborem odporności,
• uogólnioną chorobą nowotworową,
• zakażeniem wirusem HIV,
• chorobą Hodgkina,
• jatrogenną immunosupresją,
• białaczką,
• szpiczakiem mnogim,
• przeszczepem narządu litego.

Refundacja wynosi 100% (szczepionka jest bezpłatna).

Pneumokoki to bakterie, które są najczęstszą przyczyną zapalenia płuc u dorosłych. Stanowi ono ok. 50 % przyczyn hospitalizacji z powodu chorób układu oddechowego u osób dorosłych w Polsce. Pneumokokowe zapalenie płuc u starszych pacjentów oraz u osób dorosłych z chorobami przewlekłymi i zaburzeniami odporności mogą prowadzić do hospitalizacji, zaostrzenia chorób towarzyszących, a w niektórych przypadkach do śmierci.

Jak skorzystać z refundacji?

• Należy zgłosić się do lekarza, który wypisze receptę na refundowaną szczepionkę (na recepcie należy wpisać kod „S”).
• Odebrać szczepionkę w aptece (bezpłatnie).
• Umówić się na podanie szczepionki.