Szczepionka przeciw ospie wietrznej

Okres ciąży jest przeciwwskazaniem do podawania szczepionek żywych, tj. przeciw ospie wietrznej oraz odrze, śwince i różyczce, ze względu na teoretyczne ryzyko przeniesienia drobnoustroju szczepionkowego na płód.

Podanie szczepionki żywej przeciw odrze, śwince, różyczce lub przeciw ospie wietrznej kobiecie w okresie kiedy planuje ciążę powinno być związane z koniecznością zabezpieczenia się przed ciążą na okres co najmniej 1 miesiąca. Pod koniec 2012 roku Europejska Agencja Leków zaopiniowała wprowadzenie zmian w charakterystykach produktu leczniczego żywych szczepionek przeciw odrze śwince i różyczce (szczepionki o nazwie handlowej MMRVAX Pro oraz Priorix) oraz pojedynczej szczepionce przeciw ospie wietrznej (o nazwie handlowej Varilrix) dotyczących czasu, w którym kobieta po szczepieniu nie powinna zachodzić w ciążę przez okres 1 miesiąca zamiast wcześniej obowiązującego okresu 3 miesięcy.

Utrzymano dotychczasowe przeciwwskazania szczepienia przeciw odrze, śwince, różyczce i ospie wietrznej u kobiet w ciąży wraz z uwagą, że przypadkowe zaszczepienie kobiety w ciąży nie powinno być przyczyną przerwania ciąży.

Nowe zalecenia oparto na wynikach badań bezpieczeństwa kilku tysięcy kobiet, którym podczas ciąży podano szczepionki przeciw różyczce lub kobiet zaszczepionych przeciw ospie wietrznej, które nie wiedziały, że są w ciąży. Nie odnotowano żadnego przypadku zaburzeń związanych z uszkodzeniem płodu. Dlatego też utrzymano zalecenie, że zaszczepienie kobiety w ciąży szczepionką żywą, np. w sytuacji kiedy nie wiedziała, że jest w ciąży nie powinno być przyczyną jej usunięcia.

Ospa party to celowe narażanie dziecka na zakażenie wirusem ospy wietrznej w czasie bliskiego kontaktu /zabawy z innym dzieckiem, u którego występują objawy choroby.

Takie postępowanie jest narażaniem dziecka na poważne niebezpieczeństwo. Ospa wietrzna należy do jednej z najbardziej zakaźnych chorób. Pomimo tego, że w większości przypadków przebiega łagodnie, u 2-6% chorych mogą wystąpić groźne powikłania. Ospa wietrzna jest chorobą, która może mieć nieprzewidywalny przebieg. Nie jesteśmy w stanie przewidzieć czy wystąpią powikłania, czy nie. Do najczęstszych powikłań należy nadkażenie skóry i tkanki podskórnej, objawy neurologiczne i powikłania ze strony układu oddechowego. Większość powikłań, hospitalizacji i zgonów z powodu ospy wietrznej występuje u dzieci wcześniej zdrowych, bez zaburzeń układu odporności czy też innych chorób przewlekłych.
Rodzice i opiekunowie dzieci powinni pamiętać, że jedynym bezpiecznym sposobem ochrony dziecka przed ospą wietrzną i zapewnienia mu odporności długoletniej (praktycznie na całe życie) jest szczepienie.

Więcej informacji
Stanowisko Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie ospa party

Szczepionka przeciw ospie wietrznej jest zalecana osobom, które w przeszłości nie chorowały na ospę wietrzną i nie byli zaszczepieni. Na ospę wietrzną może zachorować każdy, kto wcześniej nie chorował lub nie był zaszczepiony dwiema dawkami szczepionki. Zakażenie wirusem ospy wietrznej nieuodpornionej osoby dorosłej może być bardzo niebezpieczne. Przebieg choroby jest zdecydowanie cięższy niż u dzieci i częściej występują powikłania.

Jeżeli osoba dorosła chorowała na ospę wietrzną w dzieciństwie (nawet skąpoobjawowo) to jest uodporniona. Jednak trudno w tej sytuacji bazować tylko na przekazie z przeszłości. Najlepszą metodą jest sprawdzenie poziomu przeciwciał przeciw ospie wietrznej. Jeżeli wynik jest ujemny (lub niższy niż wartość ochronna) należy się zaszczepić (2 dawki w odstępie optymalnie od 6 tyg. do 3 mies.). Jeżeli wiemy, że w przeszłości nie chorowaliśmy na ospę wietrzną najlepiej jest od razu podjąć decyzję o szczepieniu. Szczepienie osoby dorosłej nie jest związane z żadnym dodatkowym ryzykiem. Obowiązują takie same przeciwwskazania jak w czasie szczepienia dzieci.

• Jak przebiega ospa wietrzna?

Podstawowym objawem ospy wietrznej jest swędząca wysypka z obecnością pęcherzyków. Często towarzyszy jej gorączka. Pęcherzyki mogą być dodatkowo obecne na spojówkach, w jamie ustnej i na zewnętrznych narządach płciowych. Gojenie się zmian skórnych trwa zwykle około tygodnia, dziecko musi wtedy przebywać w domu. W przypadku wystąpienia powikłań na ogół konieczne jest leczenie w szpitalu.

• Dla kogo ospa wietrzna jest zagrożeniem?

Ryzyko zachorowania po kontakcie z wirusem (czyli osobą chorą na ospę wietrzną lub półpasiec) dotyczy każdego, kto dotychczas nie chorował. Ciężkiego przebiegu ospy wietrznej można spodziewać się u dzieci z niedoborem odporności, z chorobą nowotworową, zwłaszcza z białaczką oraz z chorobami przewlekłymi wymagającymi leczenia tzw. immunosupresyjnego (upośledzającego funkcję układu immunologicznego). Niektóre powikłania np. wtórne zakażenia bakteryjne czy powikłania neurologiczne występują także u dotychczas zdrowych dzieci. Nie da się przewidzieć, jaki będzie przebieg choroby u konkretnego dziecka i nie da się go w pełni kontrolować, nawet stosując leki przeciwwirusowe.

• Czy ospa wietrzna jest częstą chorobą?

Tak, to bardzo częsta choroba, zwłaszcza wśród dzieci uczęszczających do żłobka czy przedszkola. W środowisku domowym i skupiskach dziecięcych wirus bardzo łatwo się przenosi (drogą kropelkową i powietrzną).

• Co zyskuje dziecko po szczepieniu?

Ochronę przed zachorowaniem na ospę wietrzną, a w razie zachorowania (co zdarza się rzadko) – łagodny przebieg choroby.

Ochronę przed powikłaniami ospy wietrznej np. ciężkimi zakażeniami bakteryjnymi (w tym sepsą) i powikłaniami neurologicznymi: zapaleniem móżdżku, zapaleniem mózgu.

• Czy istnieją inne sposoby ochrony przed ospą wietrzną?

Nie. Ospa wietrzna jest bardzo zakaźna. W przypadku bezpośredniego kontaktu z wirusem, ryzyko zachorowania jest znaczne, po kontakcie w środowisku domowym przekracza 90%. Niemożliwe jest uchronienie dziecka przed kontaktem, gdyż chory z ospą wietrzną zaraża 1-2 dni przed pojawieniem się wysypki. Warto pamiętać, że chorować mogą także noworodki i niemowlęta w 1. półroczu życia, gdyż przeciwciała odmatczyne przekazane przez łożysko i poprzez karmienie piersią nie zapewniają ochrony.