Szczepionka przeciw gruźlicy

Jakie szczepionki przeciw gruźlicy są zarejestrowane w Polsce?

W Polsce zarejestrowane są dwie szczepionki przeciw gruźlicy:

Szczepionka: BCG 10
Typ szczepionki: szczepionka przeciwgruźlicza, żywe bakterie,
Antygen: prątki Mycobacterium bovis BCG,
Podmiot odpowiedzialny: Biomed Wytwórnia Surowic i Szczepionek, Lublin,
Postać: proszek i rozpuszczalnik do sporządzania zawiesiny do wstrzykiwań śródskórnych,
Dawka: 0,1 ml

Szczepionka: BCG Szczepionka SSI
Typ szczepionki: szczepionka przeciwgruźlicza, żywe bakterie,
Antygen: prątki Mycobacterium bovis BCG,
Podmiot odpowiedzialny: AJ Vaccines A/S, Dania
Postać: proszek i rozpuszczalnik do sporządzania zawiesiny do wstrzykiwań śródskórnych,
Dawka: 0,1 ml.

Kalendarz szczepień

Szczepionka przeciw gruźlicy w Programie Szczepień Ochronnych

W Polsce szczepienia przeciwko gruźlicy są obowiązkowe . Wykonuje się je szczepionką BCG, podawaną śródskórnie. Szczepienie powinno być przeprowadzone w pierwszej dobie życia, przed wypisaniem dziecka ze szpitala. W przypadku noworodków urodzonych przedwcześnie szczepienie przeciwko gruźlicy wykonuje się po osiągnięciu masy ciała powyżej 2000 g.

W przypadku noworodków urodzonych przez matki HIV+, szczepienie musi być poprzedzone konsultacją u specjalisty chorób zakaźnych lub lekarza poradni specjalistycznej świadczącej usługi w zakresie szczepień ochronnych.

Obecnie nie ocenia się wielkości blizny poszczepiennej oraz nie stosuje się rewakcynacji dzieci i młodzieży. Z tego powodu u każdego dziecka należy na podstawie dokumentacji medycznej sprawdzić wykonanie szczepienia BCG, a jeśli szczepienie to nie było wykonane, należy w możliwie najkrótszym terminie podać jedną dawkę szczepionki BCG śródskórnie. Szczepienie u osób niezaszczepionych przy urodzeniu należy wykonać w możliwie najwcześniejszym terminie, nie później niż do ukończenia 15 roku życia. Szczepienie takie może być zrealizowane w poradni specjalistycznej świadczącej usługi w zakresie szczepień ochronnych.

Program Szczepień Ochronnych na 2023 rok.

Ostatnia aktualizacja: 14 marca 2024
Materiały źródłowe
  • BCG vaccines: WHO position paper – February 2018. Wkly Epidemiol. Rec., 2018; 93: 73–96.
  • Brennan, M J, Fruth, U, Milstien, J, Tiernan, R, de Andrade Nishioka, S, Chocarro, L, Developing Countries Vaccine Regulatory Network and the Ad hoc Regulatory and TB Expert Panel (2007). Development of new tuberculosis vaccines: a global perspective on regulatory issues. PLoS Med 4 (e252).
  • Brewer T.F.: Preventing with Bacillus Calmette – Guerine Vaccine: A-Meta_ analysis of the literature Clin. Infect. Dis. Suppl. 2000, 31 str.54-57.
  • Coldiz G. A., Brewer T.F., Berkey C.S., Wilson M.E., Burdick T.F., Fineberg H.V., Mosteller F.: Efficacy of BCG vaccination in the prevention of tuberculosis. Meta-analysis of the published literature. JAMA, 271(9) 698-702.
  • Global Tuberculosis Report. 2020. WHO.
  • Fine P.E.M., Carneiro I.A.M. Milstein J.B., Clements C.J. Issues relating to the use of BCG immunization programmes. A discusion dokument. Departament of Vaccines and Biologicals Word Heath Organization Genewa 1999.
  • BCG vaccine. Weekly Epidemiological Record 2004, 4, str. 25-38.
  • Krysztopa – Grzybowska K., Paradowska -Stankiewicz I., Lutyńska A. Niepożadane odczyny po szczepieniu BCG w Polsce. Przegl. Epidemiol. 2012, 66, 465-469.
  • Krysztopa-Grzybowska K., Lutyńska A. Postępy w dziedzinie opracowania nowych szczepionek przeciw gruźlicy. 100 lat po wprowadzeniu BCG. Postepy Hig Med Dosw 2014, 68: 768-776.
  • Kubit S., Czajka S., Olakowski T. Ocena skuteczności szczepień BCG. Pediatria Polska 1983, str. 775-82.
  • Milstein J.B., Gibson I.J. Quality control of BCG vaccines by the WHO: a review of factors that may influence vaccine effectiveness and safety. WHO/Epi/Gen 89-3.
  • Szczuka I. Niepożądane odczyny po szczepieniu BCG w latach 1994-2000. Przegląd Epidemiologiczny 2002,56,5-16.
  • Szczuka I. Bezpieczeństwo szczepień BCG- niepożądane odczyny poszczepienne. Część II. Przyczyny powstawania niepożądanych odczynów poszczepiennych. Postępowanie kliniczne. Przegląd Epidemiologiczny 2002,56,15-28.
  • Szczuka I. Szczepionki przeciwko gruźlicy (BCG), rozdział Wakcynologia (wydanie II uzupełnione i aktualizowane) str. 365-390, red. Magdzik W., Naruszewicz- Leściuk Danuta, Zieliński A., Alfa-medica Press, 2007.
  • Wysocki J. Jakie są zasady uzupełniania szczepień przeciwko gruźlicy? Medycyna Praktyczna Szczepienia. 13.03.2017.
  • Korzeniewska-Kosela M., Wysocki J. Czy w Polsce powszechne szczepienie BCG jest nadal uzasadnione? Medycyna Praktyczna. Szczepienia 2018, 4, 17-23.
  • Nguipdop-Djomo P. i wsp Duration of BCG protection against tuberculosis and change in effectiveness with time since vaccination in Norway: a retrospective population-based cohort study. Lancet Infect Dis 2016, 16, 219.
  • Wysocki J. Jakie sytuacje stanowią wskazanie do odroczenia szczepień przewidzianych w PSO w 1. dobie życia? Medycyna Praktyczna Szczepienia. 03.12.2018.
  • Gruźlica i choroby układu oddechowego w Polsce w 2019 r. Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc.
  • Tuberculosis surveillance and monitoring in Europe 2021 –2019 data. ECDC.
pokaż więcej