Szczepienia poekspozycyjne

Kiedy stosuje się poekspozycyjne szczepienie przeciw wściekliźnie?

Szczepienie poekspozycyjne przeciw wściekliźnie dotyczy osób mających kontakt ze zwierzęciem chorym lub podejrzanym o zachorowanie na wściekliznę. Rodzaj zastosowanej profilaktyki zależy od rodzaju ekspozycji i stanu zwierzęcia.

Według PSO kwalifikację do szczepienia przeprowadza lekarz specjalista w poradni chorób zakaźnych, w praktyce także lekarz z oddziału zakaźnego.

Można wstrzymać się ze szczepieniem do momentu potwierdzenia wścieklizny u zwierzęcia: 1/ przeprowadzenia badania w przypadku podejrzenia wścieklizny, 2/ przeprowadzenia badania post mortem w przypadku padłego zwierzęcia, 3/  przeprowadzenia 15-dniowej obserwacji weterynaryjnej zwierzęcia – tylko w przypadku psa lub kota.

Jeśli na podstawie przeprowadzonych badań lub 15-dniowej obserwacji wścieklizna jest wykluczona – osoba eksponowana nie wymaga profilaktyki.

Szczepienie poekspozycyjne należy natychmiast rozpocząć w przypadku pogryzienia, zadrapania, oślinienia uszkodzonej skóry lub oślinienia błon śluzowych przez zwierzę:

  • podejrzane o wściekliznę lub wściekłe
  • dzikie, nieznane, niebadane
  • u którego w trakcie 15-dniowej obserwacji weterynaryjnej wystąpiły objawy wścieklizny

Jeśli szczepienie poekspozycyjne zostało rozpoczęte, a następnie wykluczono u zwierzęcia wściekliznę, można je przerwać.

Jakie szczepionki stosuje się w poekspozycyjnym szczepieniu przeciw wściekliźnie i jak się je podaje?

Dostępne są 2 szczepionki inaktywowane podawane domięśniowo: Verorab (wirus namnażany na komórkach Vero) i Rabipur  (wirus namnażany na zarodkach kurzych). Obie są bezpieczne i dobrze tolerowane.

Szczepienie poekspozycyjne powinno być realizowane wg jednego z 2 schematów:

  • Essen: w dniu 0, 3, 7, 14, 28 (łącznie 5 dawek)
  • Zagrzeb: w dniu 0 – 2 dawki, w dniu 7 i 21 – po 1 dawce (łącznie 4 dawki)

Szczepienie poekspozycyjne przeciw wściekliźnie należy rozpocząć natychmiast po ustaleniu wskazań do profilaktyki.

Nie istnieją przeciwwskazania do szczepienia poekspozycyjnego przeciw wściekliźnie.

W razie braku preparatu, którym rozpoczęto szczepienie lub braku informacji, jakiej szczepionki użyto (głównie w przypadku profilaktyki rozpoczętej zagranicą) należy podać dostępną szczepionkę.

W przypadku uprzednio szczepionej osoby szczepionej profilaktyka poekspozycyjna obejmuje podanie 2 dawek szczepionki w schemacie 0, 3 dni.

Kiedy stosuje się immunoprofilaktykę czynno-bierną wścieklizny?

Ludzką immunoglubulinę przeciw wściekliźnie (oprócz szczepienia) należy podać osobom z głębokimi pogryzieniami, zadrapaniami, oślinieniem uszkodzonej skóry lub oślinieniem błon śluzowych przez zwierzę:

  • podejrzane o wściekliznę lub wściekłe
  • dzikie, nieznane, niebadane
  • u którego w trakcie obserwacji weterynaryjnej wystąpiły objawy wścieklizny

Preparat immunoglobuliny sprowadzany jest na import docelowy. Zwykle dysponują nim szpitale zakaźne. Powinien być podany domięśniowo (w inne miejsce, zwykle m. pośladkowy) jednoczasowo z 1. dawką szczepionki, w razie braku takiej możliwości – najpóźniej do 7. dnia od rozpoczęcia szczepienia.

W przypadku ponownego narażenia lub osoby szczepionej przedekspozycyjnie nie dawniej niż w ciągu ostatnich  do 5 lat w profilaktyce poekspozycyjnej nie ma konieczności podawania immunoglobuliny.

Ostatnia aktualizacja: 2 sierpnia 2022
Materiały źródłowe
  • Program Szczepień Ochronnych.
  • Red Book 2015 Report of the Committee on Infectious Diseases. 30st Edition. American Academy of Pediatrics, Elk Grove Village 2018
  • Barrabeig Iet al.: Effectiveness of measles vaccination for control of exposed children. Pediatr Infect Dis J. 2011, 30, 78–80.
  • Marin M et al. Prevention of Varicella. Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR 2007,56(RR04), 1-40.
  • Nelson NP. et al. Update: Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices for Use of Hepatitis A Vaccine for Postexposure Prophylaxis and for Preexposure Prophylaxis for International Travel. MMWR 2018, 67, 43, 1216-1220.
  • Schillie S et al.: Prevention of Hepatitis B Virus Infection in the United States: Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices. MMWR Recomm. Rep., 2018, 67 (No. RR-1), 1–31.
pokaż więcej
Autor
Ewa Talarek
Słowniczek
pokaż więcej
Znalazłeś niezrozumiany termin?
Zaproponuj hasło do słownika.
Loading