Szczepionka przeciw grypie

Szczepionka Influvac Tetra (inaktywowana, we wstrzyknięciu)

Bezpłatnie szczepionka dostępna jest dzieciom po ukończeniu 6 miesiąca życia do 18 lat.

Bezpłatnie szczepionka dostępna jest kobietom w ciąży.

Bezpłatnie szczepionka dostępna jest osobom w wieku 65+.

Z 50% refundacją szczepionka dostępna jest wszystkim dorosłym w grupie wieku 18 -64 lata. Koszt szczepionki z 50% refundacją= 25,73 zł.

Szczepionka Vaxigrip Tetra (inaktywowana, we wstrzyknięciu)

Bezpłatnie szczepionka dostępna jest dzieciom po ukończeniu 6 miesiąca życia do 18 lat.

Bezpłatnie szczepionka dostępna jest kobietom w ciąży.

Bezpłatnie szczepionka dostępna jest osobom w wieku 65+.

Z 50% refundacją szczepionka dostępna jest dorosłym w wieku 18-64 lata z grup ryzyka*. Koszt szczepionki z 50% refundacją= 25,95 zł.

*Grupy ryzyka do szczepień przeciw grypie obejmują: pacjenci o zwiększonym ryzyku wystąpienia powikłań pogrypowych tj.: 1) po transplantacji narządów, 2) chorujących na niewydolność układu oddechowego, astmę oskrzelową, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, niewydolność układu krążenia, chorobę wieńcową, niewydolność nerek, nawracający zespół nerczycowy, choroby wątroby, choroby metaboliczne (w tym cukrzycę), choroby neurologiczne i neurorozwojowe; 3) w stanach obniżonej odporności (w tym po przeszczepie tkanek i chorujących na nowotwory układu krwiotwórczego).

Szczepionka Fluenz Tetra („żywa”, donosowa)

Bezpłatnie szczepionka dostępna jest dzieciom po ukończeniu 24 miesiąca do 18 lat.

Do 50% refundacji lub uzyskania bezpłatnej szczepionki wymagana jest recepta na szczepionkę przeciw grypie od lekarza. Receptę na szczepionkę bez refundacji (pełnopłatną) może wystawić również farmaceuta.

Bezpłatna dostępność do szczepionki przysługuje pacjentom na podstawie recepty z wpisanym kodem uprawnienia dodatkowego „DZ” – w przypadku dzieci do ukończenia 18. roku życia lub „S”– w przypadku dorosłych po ukończeniu 65. roku życia.

Uprawnienia do refundowanej szczepionki przeciw grypie wynikają z uprawnień i ubezpieczenia zdrowotnego.

W sezonie 2023/2024 dostępne są następujące szczepionki przeciw grypie:

Szczepionki inaktywowane podawane we wstrzyknięciu:
• Vaxigrip Tetra, inaktywowana szczepionka zawierająca rozszczepione wirusy grypy (typu „split”).
• InfluvacTetra, inaktywowana szczepionka podjednostkowa zawierająca powierzchniowe białka wirusa grypy: hemaglutyninę i neuraminidazę.

Szczepionka „żywa” podawana donosowo:
• FluenzTetra, żywa (atenuowana) szczepionka, donosowa zawierająca reasortanty wirusa grypy.

Każdego roku na rynku dostępne są szczepionki przeciw grypie o zaktualizowanym składzie, ponieważ wirus grypy charakteryzuje się wysoką zmiennością.

Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) 4-walentne szczepionki przeciw grypie, w których produkcji używa się wirusów namnażanych na zarodkach jaj kurzych (a więc dostępne na polskim rynku), przygotowane na sezon epidemiczny 2023/2024 powinny zawierać antygeny szczepów spokrewnionych ze szczepami:

• A/Victoria/4897/2022 (H1N1)pdm09
• A/Darwin/9/2021 (H3N2)
• B/Austria/1359417/2021
• B/Phuket/3073/2013

Poza antygenami wirusów grypy w skład szczepionek przeciw grypie dostępnych w sezonie 2023/2024 wchodzą następujące substancje:

W skład szczepionki inaktywowanej VaxigripTetra wchodzą: 
– substancje pomocnicze: chlorek sodu, disodu fosforan dwuwodny, potasu diwodorofosforan, chlorek potasu, woda do wstrzykiwań
– substancje w ilościach śladowych: albumina jaja kurzego, neomycyna, formaldehyd, octoxynol-9.

W skład szczepionki inaktywowanej Influvac Tetra wchodzą:
– substancje pomocnicze: chlorek potasu, diwodorofosforan potasu, disodu fosforan dwuwodny, chlorek sodu, dwuwodny chlorek wapnia, sześciowodny chlorek magnezu, woda do wstrzykiwań
– substancje w ilościach śladowych: albumina jaja kurzego, białka kurze, formaldehyd, bromek cetylotrimetyloamoniowy, polisorbat 80 lub gentamycyna.

W skład żywej szczepionki donosowej Fluenz Tetra wchodzą:

– substancje pomocnicze: sacharoza, fosforan dipotasu, diwodorofosforan potasu, żelatyna wieprzowa, chlorowodorek argininy, sodu glutaminian jednowodny, woda do wstrzykiwań.
– substancje w ilościach śladowych: albumina jaja kurzego, gentamycyna.

W sezonie 2023/2024 szczepionki przeciw grypie są dostępne:

• w ramach refundacji (w każdym przypadku wymagana jest recepta od lekarza),
• odpłatnie (recepta od farmaceuty),
• niektóre samorządy realizują bezpłatne programy szczepień seniorów i/lub dzieci.

NFZ finansuje proces kwalifikacji do szczepienia i samo podanie szczepionki.

Szczepienia mogą być wykonywane w podmiotach leczniczych (dzieci i dorośli) i ogólnodostępnych aptekach (dorośli).

Badanie kwalifikacyjne przed szczepieniem osoby dorosłej może wykonać: lekarz, felczer, lekarz dentysta, pielęgniarka, położna, ratownik medyczny, fizjoterapeuta, diagnosta laboratoryjny oraz farmaceuta.

Badanie kwalifikacyjne przed szczepieniem osoby niepełnoletniej może wykonać: lekarz.

W każdej sytuacji przed wykonaniem szczepienia potrzebna jest recepta. Aby skorzystać z refundacji na szczepionkę potrzebna jest recepta od lekarza. W sytuacji kiedy receptę wystawia farmaceuta, pacjent płaci za pełny koszt preparatu.

Wykonanie szczepienia będzie odnotowane w elektronicznej Karcie Szczepień.

Szczepienia przeciw grypie powinny być zalecane i wykonywane przez cały sezon jesienno-zimowy. Optymalny czas szczepienia przeciw grypie powinien mieć miejsce przed rozpoczęciem okresu zwiększonej zachorowalności na grypę, który w Polsce występuje od października do maja, szczyt zachorowań na grypę ma miejsce najczęściej od stycznia do marca) (więcej).

Eksperci podkreślają, że szczepienia przeciw grypie można realizować w czasie trwania całego sezonu grypowego. Jednak wybierając miesiąc, w którym zaszczepimy się przeciw grypie, należy brać pod uwagę czas potrzebny na wykształcenie odporności, czyli ok. 2-3 tygodnie.

Optymalny czas, który wybieramy na szczepienie przeciw grypie powinien wyprzedzać szczyt zachorowań, dotyczy to szczególnie osób z grup podwyższonego ryzyka zachorowania na grypę.

W Polsce sezon epidemiczny grypy trwa od października do maja, a szczyt zachorowań od stycznia do marca, aczkolwiek w poszczególnych sezonach ten czas może się nieznacznie różnić.

Optymalnie czas szczepienia przeciw grypie powinien mieć miejsce przed rozpoczęciem okresu zwiększonej zachorowalności na grypę.

Jeśli osoba nie może być zaszczepiona odpowiednio wcześnie, szczepienia można wykonać w dowolnym momencie, przez cały sezon epidemiczny.

Na szczepienie nie jest również za późno do kiedy stwierdzamy wzrost zachorowań na grypę.

Zgodnie z rekomendacjami Amerykańskiego Zespołu ds. Szczepień Ochronnych ACIP (Advisory Committee on Immunization Practices) szczepienia należy kontynuować dopóki wirusy grypy krążą w populacji i dostępna jest szczepionka z danego sezonu. Szczepienie jest korzystne nawet jeżeli realizujemy je, kiedy rozpoczęła się aktywność wirusa grypy. Osoby nie zaszczepione mogą zaszczepić się do kiedy stwierdzamy wzrost zachorowań na grypę.

Punkt szczepień nie wydaje zaświadczenia o szczepieniu przeciw grypie. Aby znaleźć zaświadczenie należy zalogować się na swoim Internetowym Koncie Pacjenta, wybrać zakładkę „Profilaktyka”, a następnie „Szczepienia”, gdzie powinno być widoczne zaświadczenie. Pojawi się ono na Indywidualnym Koncie Pacjenta zaraz po tym, jak punkt szczepień wpisze je do systemu.

OCHRONA DZIECKA. Szczepienie chroni dziecko przed grypą oraz jej ciężkimi powikłaniami, tj. bolesnym zapaleniem ucha, zapaleniem oskrzeli, zapaleniem płuc.

OCHRONA RODZICÓW, RODZINY I ZNAJOMYCH. Dziecko dzięki szczepieniu nie będzie źródłem zakażenia i ochroni przed grypą swoich bliskich. Dzieci są głównym rezerwuarem wirusów grypy i odgrywają kluczową rolę w transmisji wirusa grypy.

ŁATWOŚĆ PODANIA SZCZEPIONKI. Szczepionka przeciw grypie dla dzieci i młodzieży dostępna jest w postaci wstrzyknięcia domięśniowego lub w postaci donosowo podawanego aerozolu.

RYZYKO ZACHOROWANIA NA GRYPĘ JEST WYSOKIE. W ostatnich sezonach wśród zgłoszonych zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę, ok. 25% dotyczyło dzieci do ok. 4 r.ż., a ok. 50% dotyczyło dzieci do 15 r.ż. Grypa na całym świecie dotyczy każdego roku od 5 do 10% dorosłych oraz od 20% do 30% dzieci.

SZCZEPIENIE POMAGA OSZCZĘDZAĆ NASZE WYDATKI. Choroba dziecka wiąże się z koniecznością zwolnienia z pracy lub z koniecznością zapewnienia opieki choremu dziecku oraz kosztami leków.

SZCZEPIONKI SĄ BEZPŁATNE. W sezonie 2023/2024 szczepionki przeciw grypie (we wstrzyknięciu lub donosowa) są bezpłatne dla dzieci i młodzieży do 18 lat. Potrzebna jest recepta od lekarza na bezpłatną szczepionkę.

SZCZEPIONKI MOŻNA PODAWAĆ Z INNYMI SZCZEPIONKAMI. Szczepionkę przeciw grypie można podać na jednej wizycie z każdą inną szczepionką.

SZCZEPIONKI SĄ BEZPIECZNE. Szczepionka we wstrzyknięciu zawiera oczyszczone białka wirusów grypy lub zabite wirusy grypy, szczepionka donosowa zawiera osłabione wirusy grypy. Dlatego też szczepionki nie mogą wywołać zachorowania na grypę. Po szczepieniu u niektórych osób mogą wystąpić łagodne i krótkotrwałe działania niepożądane jako reakcja na podaną szczepionkę.

SCHEMAT SZCZEPIENIA. Szczepionkę we wstrzyknięciu można podać po ukończeniu 6 miesiąca życia, szczepionkę donosową można podać dziecku po ukończeniu 24 miesiąca życia do ukończenia 18 lat. Dziecko, które nie skończyło jeszcze 9 lat i nie otrzymało do tej pory dwóch dawek szczepionki przeciw grypie (nie muszą być podane w jednym sezonie), powinno dostać 2 dawki podane w odstępie 4 tygodni.

Tak, warto zaszczepić przeciw grypie dziecko, które w danym sezonie chorowało już na grypę.

Szczepienia przeciw grypie zaleca się także osobom, które w danym sezonie chorowały już na grypę. Grypę mogą wywoływać różne typy wirusa grypy. W tym samym sezonie grypowym można zachorować na grypę wywołaną różnymi typami wirusa. W składzie sezonowej szczepionki przeciw grypie znajdziemy antygeny 3 różnych typów wirusa grypy.

Szczepienie należy wykonać po ustąpieniu objawów infekcji. Nie ma żadnego wymaganego odstępu pomiędzy zakażeniem wirusowym a wykonaniem szczepienia. Decyduje stan kliniczny pacjenta. Nie wykonuje się szczepień w ostrym stanie choroby.

Jeśli do szczepienia dziecka wybieramy żywą szczepionkę donosową przeciw grypie, szczepienie można wykonać 48 godzin po zakończeniu leczenia oseltamivirem.

Zgodnie z wytycznymi Amerykańskiej Akademii Pediatrii (American Academy of Pediatrics), Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorób (Centers for Disease Control and Prevention) oraz lokalnymi wytycznymi kilku krajów w Europie dotyczącymi podawania szczepionek przeciw grypie ze szczepionkami przeciw COVID-19, nie ma konieczności zachowania określonego odstępu czasu pomiędzy tymi szczepieniami. Dotyczy to zarówno szczepień dzieci, jak i szczepień dorosłych.

W przypadku szczepień przeciw grypie i szczepień przeciw COVID-19 eksperci wręcz zalecają ich podawanie w czasie tej samej wizyty szczepiennej.

W przypadku wątpliwości (np. wystąpienia działań niepożądanych po poprzednich dawkach) należy rozważyć zachowanie bezpiecznego odstępu pomiędzy szczepieniami.

W sezonie 2023/2024 szczepienia przeciw grypie mogą być wykonywane w podmiotach leczniczych (szczepienia dzieci i osób dorosłych) i w ogólnodostępnych aptekach (szczepienia osób dorosłych).

Do zrealizowania szczepienia przeciw grypie (refundowanego i pełnopłatnego) wymagana jest recepta wystawiona przez osobę uprawnioną.

W czasie wizyty szczepiennej osoba upoważniona powinna odnotować wykonanie kwalifikacji do szczepienia (e-kwalifikacja) oraz podanie szczepionki w elektronicznej Karcie szczepień. 

W Polsce jest już blisko 4 tys. punktów, w których można zaszczepić się przeciw grypie, w tym niemal 1,4 tys. w aptekach.

Na stronie NFZ jest aktualizowany wykaz placówek medycznych i aptek, w których zaszczepisz się przeciwko grypie.

Dostępne na rynku szczepionki przeciw grypie (inaktywowana oraz żywa donosowa) są produkowane z wykorzystaniem wirusów grypy namnażanych w zarodkach kurzych zagnieżdżonych w jajach. Stąd też w ich składzie może występować białko jaja kurzego, głównie owoalbumina. Należy podkreślić, że szczepionki przeciw grypie, dzięki nowoczesnemu procesowi ich produkcji zawierają tak niewielkie ilości białka jaja kurzego, że mogą być bezpiecznie podawane nawet osobom z alergią na białko jaja kurzego.

Podjęcie decyzji w sprawie szczepienia przeciw grypie w przypadku osób z alergią na białko jaja kurzego ułatwia schemat postępowania opracowany przez Amerykański Komitet Doradczy ds. Szczepień (ACIP). Szczepionkę przeciw grypie można podać dziecku lub osobie dorosłej, u których po zjedzeniu potrawy z jaj (np. jajecznicy) występuje jedynie pokrzywka. Nie ma konieczności ich obserwacji przez 30 min pod kątem występowania reakcji alergicznej.

Osoby, u których w przeszłości występowała ciężka reakcja alergiczna na białko jaja kurzego (jakikolwiek inny objaw niż pokrzywka, tj. spadek ciśnienia, niewydolność oddechowa, zawroty głowy, nudności, wymioty, którym podano epinefrynę), powinny zostać zaszczepione w warunkach ambulatoryjnych lub szpitalnych.

Uogólniona reakcja anafilaktyczna, która wystąpiła po podaniu szczepionki przeciw grypie, lub jakiejkolwiek innej szczepionki, jest przeciwwskazaniem do szczepienia.

Badania amerykańskiego Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (CDC), gdzie szczepionki przeciw grypie podawano pacjentom z alergią na białko jaja kurzego oraz bez alergii, pokazują, że ciężkie reakcje alergiczne u osób z alergią na białko jaja kurzego po szczepieniu przeciw grypie są mało prawdopodobne. Z danych nadzoru nad niepożądanymi odczynami poszczepiennymi VAERS wynika, że reakcja anafilaktyczna występuje z częstością 1,31 na milion podanych dawek szczepionek przeciw grypie.

Wyniki badań wskazują, że pacjenci dobrze tolerują szczepionki przeciw grypie zawierające <0,7 µg owoalbuminy w dawce szczepionki. Zawartość owoalbuminy w szczepionkach dostępnych na rynku mieści się w zakresie od ≤0,05 µg do < 0,1 µg w przeliczeniu na dawkę szczepionki.