Szczepionka przeciw grypie

Zakażenia wirusem grypy występują powszechnie w Polsce przez cały sezon epidemiczny. Zachorowania mają miejsce przede wszystkim w okresie od października do kwietnia. Sezon epidemiczny trwa od października do września następnego roku. Sporadyczne zachorowania mogą też występować w miesiącach letnich z powodu zawleczenia zakażenia z terenu, gdzie aktualnie trwa sezon epidemiczny grypy. W poprzednich sezonach epidemicznych infekcję grypowa potwierdzano nawet w lipcu.

W zależności od sezonu epidemicznego w Polsce rejestruje się od kilkuset tysięcy do kilku milionów zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę i zachorowania grypopodobne. Szczyt zachorowań ma miejsce zwykle między styczniem, a marcem.  Dane dotyczące liczby zachorowań na grypę mogą być zaniżone ze względu na niedoskonałości systemu rejestracji przypadków chorób zakaźnych, jak i fakt, że nie każdy chory udaje się do lekarza.
Liczba zgonów w naszym Kraju jest trudna do oszacowania, ale zdecydowanie niedoszacowana. Grypa wielokrotnie nie jest także umieszczana w akcie zgonu jako jego przyczyna, choćby dlatego, że wiele zgonów faktycznie związanych z zakażeniem wirusem grypy następuje w wyniku powikłań, a w akcie zgonu wpisywana jest jednostka chorobowa z jaką pacjent został przyjęty do szpitala.

Informacje na temat liczby zachorowań na grypę i zachorowania grypopodobne można znaleźć na stronie NIZP PZH-PIB Meldunki o zachorowaniach na grypę w Polsce.

Z danych epidemiologicznych NIZP PZH-PIB wynika, że w sezonie 2022/2023 liczba zachorowań na grypę i zachorowania grypopodobne była najwyższa w porównaniu do poprzednich sezonów.

W okresie od 01.09.2022 do 30.08.2023 na grypę i zakażenia grypopodobne zachorowało ponad 6 mln 200 tys., co oznacza prawie dwukrotnie więcej zachorowań w porównaniu z sezonem 2021/2022, kiedy odnotowano ponad 3 mln 800 tys. zachorowań. Z powodu grypy i jej powikłań hospitalizowano ponad 36 tys. osób, w tym głównie z objawami ze strony układu krążenia i objawami ze strony układu oddechowego. Zmarły 122 osoby. Zgony dotyczyły głównie osób po 65. roku życia, które są najbardziej narażone na powikłania grypy.

Najwięcej zachorowań na grypę i zakażenia grypopodobne odnotowano u dzieci w wieku do 4 lat (25,5%).

Dominującym szczepem wirusa grypy w sezonie 2022/2023 był szczep wirusa A (występował w 50% badanych próbek). Wirus typu B wykryto w 30% badanych próbek.

Z danych zawartych w meldunkach epidemiologicznych NIZP-PZH dotyczących podejrzeń zachorowań na grypę i infekcje grypopodobne  w Polsce wynika, że od połowy marca 2020 roku, wraz z wprowadzeniem zasad dystansowania społecznego związanego z pandemią COVID-19, znacznie spadła liczba zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę i infekcje grypopodobne. Przykładowo w okresie 16.03-31.05.2020 roku odnotowano 394 044 zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę i infekcje grypopodobne, a rok wcześniej w tym samym okresie dwa razy więcej, tj. 858 638. W maju 2020 roku ta różnica była jeszcze wyraźniejsza. W okresie 01.05-31.05.2020 zgłoszono łącznie 49 961 zachorowań na grypę i podejrzeń zachorowań na grypę i infekcje grypopodobne, rok wcześniej, 5 krotnie więcej, tj. 241 447.

Biorąc pod uwagę fakt, że wirus grypy rozprzestrzenia się drogą kropelkową, zrozumiałym jest, że przy wprowadzeniu zasad dystansowania społecznego odnotowywanych jest mniej zachorowań na wirusowe zakażenia układu oddechowego, tj. grypę i zakażenia grypopodobne. Dzieci i młodzież, czyli grupy stanowiące najważniejsze źródło transmisji wirusa grypy, w tym okresie nie chodziły do żłobka, przedszkola, szkoły. Zaczęliśmy przestrzegać zasad higieny mycia i dezynfekcji rąk. Zakrywaliśmy usta i nos w czasie kaszlu i kichania, i w ogóle przy bliskim kontakcie, unikaliśmy przebywania w pomieszczeniach o dużym zagęszczeniu ludzi. Przestrzegaliśmy dystansu pomiędzy osobami niezamieszkującymi w jednym gospodarstwie. Przecież to są (obok szczepień przeciw grypie) podstawowe zasady ochrony przed zachorowaniem na grypę. Stąd też zmniejszona liczba odnotowanych zachorowań na grypę i zakażenia grypopodobne jest jak najbardziej zrozumiała, wręcz oczekiwana.

Grypa powoduje zachorowania o charakterze:

• epidemii, występujących każdego sezonu epidemicznego,
• pandemii, powtarzających się co kilkanaście-kilkadziesiąt lat, które mają zasięg ogólnoświatowy. Wywoływane są przez nowy wariant wirusa grypy o wysokiej patogenności, na który większość populacji nie jest uodporniona, a który z łatwością przenosi się z człowieka na człowieka.

W strefie umiarkowanej półkuli północnej i południowej zachorowania na grypę występują sezonowo w okresie zimy, natomiast w strefie tropikalnej w ciągu całego roku. Według WHO co roku na świecie choruje na grypę około 5 -10% osób dorosłych i 20-30% dzieci. W ciągu roku rejestruje się 3 -5 mln ostrych przypadków choroby, a umiera 250 000 -500 000 osób, w tym 28 000 -111 500 stanowią dzieci poniżej 5 roku życia.

W Europie w sezonie 2017/2018 dominowały podtypy wirusa: A(H1N1)pdm09  i A(H3N2). U 99% pacjentów hospitalizowanych izolowano wirusa typu A, w tym 66% było zakażonych wirusem podtypu A(H1N1)pdm09.

Zachorowania na grypę rejestruje się w każdej grupie wiekowej. Największą zapadalność notuje się zwykle u dzieci i nastolatków, podczas gdy najwięcej zgonów występuje u ludzi starszych. Nie jest możliwe całkowite wyeliminowanie wirusa grypy ze środowiska ze względu na jej zdolności mutacji czyli zmian oraz, że występuje również u ptaków i wielu ssaków (m.in. świń, koni, norek, waleni a ostatnio potwierdzono również u roślinożernych nietoperzy), które stanowią olbrzymi, niemożliwy do kontrolowania, rezerwuar tych wirusów.