Szczepionka przeciw grypie

Szczepionki inaktywowane wstrzykuje się domięśniowo małym dzieciom w przednio-boczną część uda, starszym dzieciom i dorosłym w mięsień naramienny (wyjątek stanowią pacjenci z hemofilią, którym szczepionkę podaje się podskórnie).

Szczepionki we wstrzyknięciu podaje się według następującego schematu:

• dzieci w wieku 6 miesięcy –  8 lat – 1 lub 2 dawki (po 0,5 ml każda),
• dzieci od 9 r.ż. i dorośli – 1 dawka (po 0,5 ml).

Jeżeli dziecko nigdy nie było szczepione, podaje się 2 dawki szczepionki w odstępie co najmniej 4 tygodni. Jeżeli dziecko było szczepione przeciw grypie w poprzednim sezonie podaje się 1 dawkę szczepionki.

Szczepionki inaktywowane przeciw grypie mogą być podawane z innymi szczepionkami (np. szczepionką przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B- wzwB), ale w dwa różne miejsca ciała.

Szczepionka żywa przygotowana jest w postaci aerozolu do podawania donosowo. Zalecana dawka wynosi jedno naciśnięcie pompki (0,1 ml) do każdej dziurki w nosie. Szczepionka wskazana jest do podawania dla dzieci i młodzieży w wieku od 24 miesięcy do poniżej 18 lat.

Dzieci w wieku od 6 miesięcy do 8 lat włącznie (tzn. do 9. urodzin), które wcześniej nie były szczepione przeciw grypie sezonowej, powinny otrzymać 2 dawki szczepionki w odstępie co najmniej 4 tygodni.

• Taki schemat szczepienia dotyczy również dzieci, które między podaniem pierwszej i drugiej dawki ukończyły 9 lat.
• Dziecko w wieku do lat 8, które otrzymało w czasie wcześniejszych sezonów 2 lub więcej dawek szczepionki teraz już powinno być zaszczepione 1 dawką szczepionki (uwaga: szczepionki podawane w przeszłości nie muszą być podane w czasie jednego lub dwóch kolejno następujących po sobie sezonów epidemicznych grypy).
• Dziecko w wieku do 8 lat, które otrzymało w czasie wcześniejszych sezonów 1 dawkę, nie było szczepione lub dla którego brak danych dotyczących wykonanych szczepień, powinno otrzymać 2 dawki szczepionki w odstępie co najmniej 4 tygodni.

Dzieci, które skończyły 9 lat w kolejnych sezonach grypowych otrzymują 1 dawkę szczepionki.

Zalecenia te są takie same dla szczepionki podawanej we wstrzyknięciu (dzieciom od 6 miesiąca życia) oraz szczepionki żywej podawanej donosowo (dzieciom od 24 miesiąca życia do poniżej 18 lat).

Na podstawie wyników badań skuteczność szczepionek przeciw grypie szacowana jest na 40-70% w zależności sezonu grypowego i populacji osób szczepionych. Skuteczność szczepionek przeciw grypie zależy od następujących czynników:

• stanu zdrowia szczepionej osoby,
• wieku,
• dopasowania szczepów wirusa grypy wchodzących w skład szczepionki w danym sezonie grypowym do szczepów krążących rzeczywiście w populacji i wywołujących zachorowania,
• typu/podtypu wirusa grypy wywołującego zakażenia w danym sezonie,
• okresu czasu, który minął od szczepienia przeciwko grypie do kontaktu szczepionej osoby z wirusem- przeciwciała przeciwko grypie powstają od 7 dnia od momentu szczepienia.

Szczepionki są najskuteczniejsze u zdrowych, młodych osób. Skuteczność szczepień przeciw grypie wśród osób starszych może być niższa. Skuteczność szczepionek może być wyższa wraz z wprowadzeniem na rynek szczepionek czteroskładnikowych.

Czas utrzymywania się odporności poszczepiennej na zakażenie szczepami wirusów wchodzącymi w skład szczepionki lub nawet  szczepami pokrewnymi może być zmienny, ale zazwyczaj utrzymuje się w zakresie 6-12 miesięcy.

Inaktywowane szczepionki przeciw grypie nie powinny być podawane w przypadku:

• potwierdzonej anafilaksji na białko jaja kurzego lub inne składniki szczepionki),
• ostrych chorób przebiegających z gorączką,
• zaostrzenia przebiegu choroby podstawowej,
• zespołu Guillain-Barré stwierdzonego w ciągu 6 tygodni od poprzedniego szczepienia przeciw grypie.

Żywa szczepionka przeciw grypie donosowa nie powinna być podawana w przypadku:

• potwierdzonej anafilaksji na białko jaja kurzego lub inne składniki szczepionki (żelatyna gentamycyna)
• ostrych chorób przebiegających z gorączką,
• kobietom w ciąży,
• osobom z ciężkimi niedoborami odporności spowodowanymi przez: ostre i przewlekłe białaczki, chłoniak, objawowe zakażenie HIV, niedobory odporności komórkowej lub leczenie dużymi dawkami kortykosteroidów,
• osobom przyjmującym salicylany, ze względu na związek zespołu Reye’a z salicylanami i infekcją grypy.

Każdorazowo o szczepieniu przeciw grypie decyduje osoba kwalifikującą do szczepienia, która określa, czy dane okoliczności stanowią faktyczne przeciwwskazanie do szczepienia. W wielu przypadkach osoba znajdująca się w grupie wysokiego ryzyka wystąpienia powikłań pogrypowych może odnieść korzyść ze szczepienia przeciw grypie, mimo istniejących „pozornych” przeciwwskazań.

Inaktywowane szczepionki przeciw grypie są bezpieczne. Nie są one w stanie wywołać choroby, ponieważ zawierają jedynie fragmenty inaktywowanego (zabitego) wirusa, które nie są zdolne do namnażania.

Inaktywowane szczepionki przeciw grypie mogą powodować niepożądane odczyny poszczepienne, których nie należy utożsamiać z zachorowaniem na grypę. Odczyny te mogą mieć charakter reakcji miejscowych, tj.:

• zaczerwienienie,
• bolesność i obrzęk w miejscu wstrzyknięcia utrzymujący się do 2-3 dni,
• objawy grypopodobne, tj. gorączka, ból głowy, mięśni, złe samopoczucie występują rzadziej i ustępują po kilku dniach,
• do ciężkich niepożądanych odczynów poszczepiennych po szczepieniu przeciw grypie dochodzi wyjątkowo rzadko,
• zespół Guillaina – Barrégo zdarza się sześć razy częściej w naturalnym przebiegu grypy niż po szczepieniu przeciw grypie.

Donosowa szczepionka przeciw grypie zawiera żywe (osłabione wirusy grypy). Po jej podaniu mogą wystąpić:

• ból głowy, złe samopoczucie, wyciek z nosa, gorączka, ból mięśni,
• wysypka, zmniejszenie łaknienia.