Szczepionka przeciw grypie

Zalecenia szczepień przeciw grypie dotyczą wszystkich pracowników ochrony zdrowia, ale są szczególnie istotne dla osób, które kontaktują się bezpośrednio z pacjentem z grupy ryzyka, tj. małymi dziećmi czy też pacjentami z zaburzeniami odporności (czytaj więcej).

Wszyscy pracownicy ochrony zdrowia powinni w każdym sezonie zaszczepić się  przeciw grypie, aby lepiej chronić siebie i pacjentów przed tą poważną infekcją wirusową. W każdym sezonie grypowym choruje wielu pracowników ochrony zdrowia. Dodatkowo u nawet 50% zdrowych młodych dorosłych, zakażenie wirusem grypy przebiega bezobjawowo lub objawy są słabo widoczne. Niektórzy z nich mogą rozsiewać wirusa przed pojawieniem się objawów. Lekarz , który nie szczepi się przeciw grypie, naraża swoich pacjentów na ryzyko zachorowania, związane z chorobą powikłania (jak niewydolność oddechowa, zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia oraz ostra niewydolność nerek), a nawet zgon. Taka postawa jest niezgodna z zasadą „Primum non nocere” („Po pierwsze: nie szkodzić”), którą powinni kierować się lekarze w postępowaniu z pacjentem. Jedynym uzasadnienie braku szczepienia mogą być jedynie przeciwwskazania medyczne do szczepień.

Korzyści płynące ze szczepień pracowników ochrony  zdrowia są oczywiste. Skuteczność szczepień może sięgać nawet ponad 70-80%, w sezonie gdy szczep wirusa grypy krążący w populacji pokrywa się w dużym stopniu z wchodzącym w skład szczepionki. Szczepienia prowadzą do mniejszej liczby zachorowań na grypę wśród pracowników ochrony zdrowia i pacjentów oraz niższej absencji w pracy.

Transmisja wirusa. Zasady dystansu społecznego mające na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2 są również skuteczne w przypadku ograniczenia rozprzestrzeniania się wirusów grypy. Eksperci uważają, że powinniśmy przygotować się na bardzo intensywny przebieg sezonu grypowego 2022/2023:

• sezon grypowy na półkuli południowej w tym roku był bardzo intensywny, co może prognozować podobny przebieg na naszej półkuli. .
• zaostrzenie zaostrzenie zasad społecznego dystansowania oraz stosowania środków ochrony osobistej miało wpływ na ograniczenie rozprzestrzeniania się wirusów grypy w poprzednich sezonach. Dane z całego świat pokazują, że po odejściu od obostrzeń pandemicznych wiele zakażeń wróciło ze zdwojoną siłą. Dotyczy to m.in. wirusa grypy.

Szczepienia. Przygotowując się do jesienno-zimowego sezonu przeziębieniowego powinniśmy zaszczepić się przeciw grypie i przeciw COVID-19 (pamiętając o zalecanych dawkach przypominających). Dotyczy to szczególnie osób starszych, dorosłych z chorobami przewlekłymi (cukrzycą, chorobami płuc, niewydolnością serca i innymi) oraz pracowników ochrony zdrowia. Osoby najbardziej zagrożone hospitalizacją i zgonem z powodu grypy pokrywają się z grupami ryzyka COVID-19.

Współwystępowanie zakażeń. W sezonie jesienno-zimowym nastąpi nałożenie się sezonu infekcji wirusowych dróg oddechowych, w tym grypy z COVID-19. Biorąc pod uwagę skalę zachorowań na grypę i infekcje grypopodobne sytuacja ta będzie ogromnym wyzwaniem medycznym i organizacyjnym. Pojawi się problem mieszania się potencjalnych chorych na COVID-19 i osób z innymi wirusowymi zakażeniami układu oddechowego. We wczesnej fazie pandemii COVID-19 koinfekcja innym patogenem układu oddechowego, w tym wirusem grypy, wystąpiła u ponad 20% pacjentów z pozytywnym wynikiem SARS-CoV-2.

Z danych epidemiologicznych NIZP PZH-PIB wynika, że w sezonie 2021/2022 liczba zachorowań na grypę i zachorowania grypopodobne była wyższa w porównaniu do pandemicznego sezonu 2020/2021.

W okresie od 01.09.2021 do 30.08.2022 na grypę i zakażenia grypopodobne zachorowało 3 891 457 osób, co oznacza 74,4% więcej zachorowań niż w analogicznym sezonie roku poprzedniego, kiedy odnotowano 2 231 344 zachorowania. Z powodu grypy i jej powikłań hospitalizowano 12 699 osób, w tym głównie z objawami ze strony układu krążenia i objawami ze strony układu oddechowego. Zmarło 6 osób. Zgony dotyczyły głównie osób po 65. roku życia, które są najbardziej narażone na powikłania grypy.

Najwięcej zachorowań na grypę i zakażenia grypopodobne odnotowano u dzieci w wieku do 4 lat (25,5%).

Wysoki stopień zmienności wirusów grypy sprawia, że szczepienie musi być powtarzane w każdym sezonie epidemicznym. Skład szczepionki przeciwko grypie modyfikuje się co sezon, by zapewnić ochronę przed aktualnie krążącymi szczepami wirusa grypy. Wysoki stopień zmienności wirusów grypy sprawia więc, że przebycie w przeszłości zakażenia wirusem grypy, czy też jednorazowe szczepienie przeciwko grypie nie stanowi dożywotniej ochrony człowieka przed ponownym zakażeniem. Ponadto poziom przeciwciał, wytwarzanych w odpowiedzi na kontakt z antygenami wirusa grypy, spada w czasie i może nie wystarczać do zapewnienia długotrwałej ochrony.

Nie, szczepionki przeciw grypie podawanej drogą donosową nie można podawać w domu. Zgodnie z obowiązującymi przepisami zawsze w przypadku szczepienia obowiązuje kwalifikacja lekarska do szczepienia, której elementami są wywiad przed szczepieniem oraz standardowe badanie fizykalne. Lekarz musi zobaczyć pacjenta, aby go zbadać i stwierdzić, czy nie występują przeciwwskazania do podania określonego preparatu szczepionkowego, również tego podawanego donosowo lub doustnie. Lekarz odpowiada za proces kwalifikacji do szczepienia, jak i bezpieczne oraz skuteczne przeprowadzenie samego zabiegu szczepienia. Szczepienie powinno się odbyć w przystosowanym do tego celu miejscu.