Szczepionka przeciw śwince

Jak wiele zachorowań na świnkę występuje w Polsce?

TRWA WCZYTYWANIE DANYCH

Źródło danych: biuletyny roczne „Choroby zakaźne i zatrucia w Polsce” oraz „Szczepienia ochronne w Polsce” (wyd: NIZP-PZH, GIS)

W Polsce przed wprowadzeniem obowiązku szczepienia przeciwko śwince rejestrowano około 150 000 do 220 000 zachorowań rocznie (w latach epidemicznych).

Okresowy wzrost zachorowań na tę chorobę występował co 3-4 lata. Większość przypadków dotyczyła dzieci, rzadko występowały zachorowania u niemowląt i dorosłych.

W 1998 roku szczepienie szczepionką skojarzoną przeciwko odrze, śwince i różyczce (MMR) umieszczono w kalendarzu szczepień na liście szczepień zalecanych. Natomiast w 2004 roku uodparnianie szczepionką MMR stało się obowiązkowe.

W ostatnich latach liczba zachorowań ulega zmniejszeniu.

W 2019 roku zgłoszono 1 338 zachorowań na swinkę, w 2018 roku zarejestrowano 1584 zachorowania, w 2017 roku- 1670 zachorowań, w 2016 roku – 1978 zachorowań, w 2015 roku – 2 208 zachorowań.

Jak często świnka występuje na świecie?

W krajach nieobjętych szczepieniami przeciwko śwince, każdego roku choroba ta powoduje liczne zachorowania wśród dzieci i młodzieży.

Od 1967 roku, czyli po wprowadzeniu szczepień, zauważa się spadek liczby zachorowań, np. na terenie USA odnotowuje się ok. 500 przypadków świnki rocznie (zmniejszenie o ponad 90% w porównaniu z okresem przed szczepieniami).

W 2022 roku w krajach UE zgłoszono łącznie 2593 zachorowania na świnkę (zapadalność wyniosła 0,7/100 000 i była nieznacznie większa niż w 2021 r. (0,4/100 000). Podobnie jak w 2021 roku, 68% wszystkich przypadków odnotowano w 3 krajach UE – we Włoszech, Polsce i w Hiszpanii. Największą zapadalność na świnkę odnotowano w populacji dzieci w wieku 1–4 lat (4,2/100 000) oraz 5–9 lat (3,9/100 000). W porównaniu z poprzednimi latami odnotowano dalsze przesunięcie zachorowań na młodsze grupy wiekowe. W 2022 roku nie odnotowano żadnego przypadku śmiertelnego. Hospitalizacji wymagało 9% chorych. Powikłania świnki dotyczyły głównie dorosłych w wieku ≥30 lat i obejmowały: zapalenie jąder, zapalenie trzustki, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. W raporcie zwrócono uwagę, że 37% zachorowań na świnkę zgłoszonych w latach 2017–2022 w krajach UE dotyczyła osób zaszczepionych 2 dawkami szczepionki MMR (przeciw odrze, śwince i różyczce), głównie nastolatków i młodych dorosłych w wieku 10–29 lat. Ogniska choroby w Europie występują zwykle w populacjach nastolatków lub młodych dorosłych, w których dochodzi do bliskiego kontaktu (wyższe uczelnie, szkoły z internatem, koszary wojskowe). Mają na to wpływ różne czynniki, tj. niepełna ochrona przed świnką po podaniu 2 dawek MMR, zmniejszanie się skuteczności szczepionki w zapobieganiu zachorowaniom na świnkę wraz z upływem czasu, występowania intensywnych kontaktów społecznych, które ułatwiają przenoszenie wirusa.

O szczepionce

Jakie rodzaje szczepionek są dostępne w Polsce?

Szczepionki przeciw śwince należą do grupy szczepionek żywych, tzn. zawierają osłabionego (atenuowanego) wirusa świnki (szczep Jeryl Lynn i jego pochodna RIT 4385).

Szczepionka przeciw śwince podawana jest w postaci szczepionki skojarzonej przeciw odrze, śwince i różyczce (tzw. MMR). Pojedyncze szczepionki przeciw śwince są niedostępne.

Szczepionki stosuje się w celu uodpornienia dzieci i dorosłych. Pobudzają one produkcję przeciwciał chroniących m.in. przed zakażeniem wirusem świnki.

Podanie 2 dawek skojarzonej szczepionki MMR (przeciw śwince, odrze i różyczce) zapewnia 79-86% skuteczności w ochronie przed świnką.

Dlaczego warto się szczepić przeciw śwince?

Świnka jest ostrą chorobą zakaźną. Na ogół przebiega łagodnie, niekiedy może prowadzić do poważnych powikłań, często wymagających hospitalizacji. W ostatnich latach średnio ok. 5 000 dzieci rocznie musiało być hospitalizowanych z powodu ciężkiego przebiegu świnki. Niektóre powikłania mogą prowadzić do trwałych następstw (głuchota, bezpłodność, cukrzyca).
Zachorowanie na świnkę uważa się za główną przyczynę wirusowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych u dzieci.
Jak dotąd nie opracowano skutecznego leku przeciwko wirusowi świnki. Jedynym sposobem zapobiegania tej chorobie jest szczepienie.

MATERIAŁY DO POBRANIA

Ostatnia aktualizacja: 19 marca 2025

Poprzednia strona

Następna strona

Materiały źródłowe

American Academy of Pediatric. ed. Pickering L.K. Red Book, Report of the Committee on Infectious Diseases, 27th ed. ELK Grove Village IL. American Academy of Pediatrics. 2006: 464-468.
Centers for Disease Control. Measles, Mumps, and Rubella – Vaccine Use and Strategies for Elimination of Measles, Rubella, and Congenital Rubella Syndrome and Control of Mumps: Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR z maja 1998 / 47(RR-8); str. 1-57.
Livingston K. A. i wsp. Mumps vaccine effectiveness and risk factors for disease in households during an outbreak in New York City. Vaccine, 2014; 32: 369–374.
Orlíková H. i wsp. Protective effect of vaccination against mumps complications, Czech Republic, 2007–2012. BMC Public Health, 2016; 16: 293.
Magdzik W., Naruszewicz-Lesiuk D., Zieliński A. (red). Wakcynologia wyd. II, α-medica Press, Bielsko-Biała 2007, 448-451.
Rubin S.A. Mumps vaccines. w: Plotkin’s Vaccines, red. PLotkin S.A., Orenstein W.A., Offit P.A., Edwards K.M. wyd. 7. 2017, str. 663-688.
Stanowisko WHO dot. szczepionek przeciwko śwince w języku angielskim i francuskim. Weekly Epidemiological Record, Nr 7, 2007, 82, str.: 49–60.
Wysocki J. Jak długo utrzymuje się ochrona po szczepieniu MMR? Medycyna Praktyczna Szczepienia. 28.05.2018.
European Centre for Disease Prevention and Control. Mumps. In: ECDC. Annual epidemiological report for 2022. Stockholm: ECDC; 2022.

pokaż więcej

Autor

Ewa Duszczyk Ewa Augustynowicz

Słowniczek