Szczepionka przeciw HPV

Szczepionki przeciw HPV są preparatami oczyszczonych, wirusopodobnych cząstek VLP składających się z głównego białka kapsydu L1 wybranych typów wirusa. Białka wchodzące w skład szczepionek otrzymano drogą rekombinacji genetycznej. Szczepionki przeciw HPV są przeznaczone do stosowania u dziewcząt i młodych kobiet oraz chłopców i młodych mężczyzn w profilaktyce zmian przednowotworowych narządów płciowych oraz nowotworów związanych przyczynowo z wybranymi typami wirusa HPV.

Grafika do pobrania

• Szczepionka Cervarix to preparat 2-walentny (2vHPV) skierowany przeciw typom HPV-16 i HPV-18. Wskazania do szczepień, oparto na udowodnionej skuteczności szczepień u kobiet w wieku 15-25 lat oraz wykazaniu immunogenności u dziewcząt i kobiet w wieku 9-25 lat. Szczepionka jest przeznaczona do profilaktyki zmian przednowotworowych narządów płciowych i odbytu (szyjki macicy, sromu, pochwy, odbytu)  oraz raka szyjki macicy i raka odbytu związanych przyczynowo z określonymi onkogennymi typami HPV. Jako adiuwant zastosowano  AS04. Szczepionka jest zarejestrowana do stosowania dla osób w wieku powyżej 9 lat.
• Szczepionka Gardasil9 to preparat 9-walentny (9vHPV) skierowany przeciw typom HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58. Może być stosowana jako ochrona przed zmianami przednowotworowymi i rakiem szyjki macicy, sromu, pochwy i odbytu oraz  brodawkami narządów płciowych kończystych związanych przyczynowo z określonymi typami HPV. Jako adiuwant zastosowano hydroksyfosforosiarczan glinu. Szczepionka jest zarejestrowana do stosowania dla osób powyżej 9 lat.

Szczepienie przeciw HPV jest zalecane u:

• dziewcząt i chłopców w wieku 9 lat i więcej (powszechne programy szczepień przeciw HPV dotyczą najczęściej nastolatek i nastolatków),
• osób w wieku do 26 lat, które wcześniej nie były zaszczepione,
• do rozważenia szczepienie osób w wieku 27-45 lat, wcześniej nie zaszczepionych, które mogą odnieść korzyść ze szczepienia.

Szczepionka jest najskuteczniejsza w grupie dziewcząt i kobiet, które przed szczepieniem nie były zakażone HPV. Najwyższą skuteczność szczepionki obserwujemy w grupie młodych nastolatek i nastolatków przed inicjacją seksualną. Nie ustalono, czy istnieje potrzeba podania dawki uzupełniającej.. Przypuszczalnie poziom przeciwciał ochronnych może utrzymywać się kilkadziesiąt lat.

Szczepienie przeciw HPV jest wymieniane w Polskim Programie Szczepień Ochronnych jako szczepienie zalecane. Od czerwca 2023 roku realizowany jest Powszechny Program bezpłatnych Szczepień HPV nastolatek i nastolatków. Jedna ze szczepionek jest również dostępna w ramach refundacji. Wcześniej wiele  gmin i samorządów refundowało szczepionkę nastoletnim dziewczętom lub dziewczętom i chłopcom w ramach bezpłatnych programów samorządowych.

Schemat szczepienia przeciw HPV:

• Szczepionka dwuwalentna (HPV-2): cykl szczepień nastolatków w wieku 9-14 lat składa się z 2 dawek, druga dawka podana w odstępie od 5 do 13 miesięcy po podaniu pierwszej dawki. Jeżeli drugą dawkę szczepionki podano wcześniej niż 5 miesięcy od pierwszej, konieczne jest podanie 3. dawki. Cykl szczepień nastolatków w wieku 15 lat i więcej składa się z 3 dawek podanych w odstępie 0, 1, 6 miesięcy.

• Szczepionka dziewięciowalentna (HPV-9): cykl szczepień nastolatków w wieku 9-14 lat składa się z 2 dawek, druga dawka podana w odstępie od 5 do 13 miesięcy po podaniu pierwszej dawki. Cykl szczepień nastolatków w wieku 15 lat i więcej składa się z 3 dawek podanych w odstępie 0, 2, 6 miesięcy. Wszystkie dawki zaleca się podać w ciągu 1 roku.

Szczepionki przeciw HPV podawane są domięśniowo.

Nie określono, czy istnieje potrzeba podania dawki przypominającej.

Wszystkie przypadki raka szyjki macicy są spowodowane przez wcześniejszą przewlekłą infekcję HPV.

Szczepionki przeciw HPV dostępne na rynku zabezpieczają przed wirusami typu 16 i 18. Opisano również związek przyczynowy pomiędzy zakażeniem onkogennymi typami wirusa HPV a rakiem sromu i pochwy kobiet, rakiem prącia u mężczyzn, a także rakiem odbytu oraz nowotworami głowy i szyj (w tym rakiem krtani) u osób obojga płci. Dodatkowo zakażenia typami nieonkogennymi 6 i 11 wywołują brodawki płciowe. Badania dowodzą skuteczności szczepień w profilaktyce ww chorób.

W ciągu swojego życia 80% aktywnych seksualnie kobiet i mężczyzn było lub będzie zakażonych HPV. Połowę zakażonych to osoby wieku 15-25 lat.

Poddając się szczepieniu przeciw HPV zmniejszamy o ponad 90% ryzyko wystąpienia zmian przedrakowych i zachorowania na raka szyjki macicy oraz inne choroby nowotworowe.

Szczepionka jest najbardziej skuteczna u osób, które nie zetknęły się jeszcze z HPV. Dlatego najlepiej ja podać przed rozpoczęciem kontaktów seksualnych.

Szczepienia przeciw HPV zapobiegają zakażeniom HPV obok regularnych badań cytologicznych stanowią element profilaktyki przeciwnowotworowej. Należy jednak pamiętać, że szczepionka nie zastępuje profilaktycznych badań szyki macicy.

Szczepionki przeciw HPV są stosowane w ponad 125 krajach, w tym Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Australii, w krajach UE jako jeden z podstawowych elementów profilaktyki raka szyjki macicy oraz innych nowotworów wywoływanych przez HPV. Dotychczas na świeci podano ponad 500 mln dawek szczepionek.

W Polsce obecnie dostępne są 2 różne szczepionki przeciw HPV:
– Cervarix, szczepionka dwuwalentna, skierowana przeciw typom wirusa HPV-16 i 18; przeznaczona do profilaktyki zmian przednowotworowych narządów płciowych (szyjki macicy, sromu, pochwy) oraz raka szyjki macicy i narządów płciowych związanych z typami HPV-16 i 18; do stosowania dla osób powyżej 9 lat.
– Gardasil9, szczepionka dziewięciowalentna, skierowana przeciw typom HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58; przeznaczona do profilaktyki zmian przednowotworowych oraz nowotworów narządów płciowych (szyjki macicy, sromu, pochwy) i odbytu oraz brodawkom narządów płciowych związanych przyczynowo z zakażeniem typami wirusa występującymi w szczepionce; do stosowania dla osób powyżej 9 lat.