Jak się bada bezpieczeństwo szczepionek?

Dostępne w Polsce szczepionki nie zawierają materiału pochodzącego od człowieka. Wirusy wykorzystywane w szczepionkach są hodowane w warunkach laboratoryjnych w specjalnych liniach komórkowych, które wyjściowo w latach 60-tych ubiegłego wieku zostały wyprowadzone z materiału pochodzącego z ludzkich komórek zarodkowych uzyskanych z aborcji.

W Polsce dostępne są szczepionki pozyskiwane z wykorzystaniem dwóch linii pochodzących z ludzkich komórek zarodkowych:

•  linii WI-38, która służy do namnażania wirusa różyczki (szczep RA 27/3), wchodzącego w skład szczepionek skojarzonych przeciw odrze, śwince i różyczce (MMRVax-Pro, Priorix) lub przeciw odrze, śwince, różyczce i ospie wietrznej (Priorix Tetra).
Linia WI-38 to linia diploidalna komórek zarodka ludzkiego uzyskana w 1964 roku kiedy to decyzją sądu amerykańskiego przeprowadzono aborcję. Zamiast poddać zarodek standardowej utylizacji (spaleniu) z komórek tego zarodka wyprowadzono diploidalną linię komórek, której obecnie używa się do produkcji szczepionki. Proces pozyskania linii komórek z komórek zarodka, który i tak byłby usunięty (wyrok sądu) jest analogiczny do pobrania organów od zmarłego i nie ma nic wspólnego z wykonaniem aborcji.

•  linii MRC-5, która służy do namnażania wirusa wzwA, wchodzącego w skład szczepionek przeciw wirusowi zapalenia wątroby typu A o nazwach handlowych: Vaqta, Havrix, Twinrix) oraz wirusa ospy wietrznej (szczepionka o nazwie handlowej Varilrix)
Linia MRC-5 to linia diploidalna komórek zarodka ludzkiego uzyskana w 1966 roku z płodu pozyskanego po zabiegu sztucznego poronienia z powodu choroby psychicznej matki; linia została wyprowadzona z abortowanego płodu.

W obu ww przypadkach aborcje były dokonane z przyczyn pozamedycznych.

Produkcja szczepionek wirusowych, np. szczepionki przeciw różyczce, gdzie wirusa hoduje się na linii komórkowej wyprowadzonej z zarodka ludzkiego pozyskanego po zabiegu sztucznego poronienia wynika z następujących przesłanek:

• bezpieczeństwa (linia ta nie jest zmodyfikowana genetycznie i ponieważ nie została unieśmiertelniona czyli przekształcona w linię nowotworową zapewnia bezpieczeństwo również w tym zakresie). Użycie linii unieśmiertelnionych mogłoby wprowadzić do szczepionki geny nowotworowe. Podobnie ze względu na bezpieczeństwo nie można stosować linii pochodzenia zwierzęcego, byłoby to związane z ryzykiem wprowadzenia innych wirusów (przypomnę tylko problem obecności wirusa SW40 w żywej szczepionce przeciw poliomyelitis produkowanej na liniach pochodzenia małpiego wykryty w latach 60-tych XX w.).
• szczepy szczepionkowe są zaadoptowane do tych linii i w trakcie produkcji zmiana w ich właściwościach jest mało prawdopodobna. W przypadku użycia innych linii wirus szczepionkowy dostosowałby się do nowej linii i możliwa byłaby zmiana jego właściwości.
• użycie linii zwierzęcych wymagałoby również uwzględnienia możliwości wystąpienia reakcji alergicznych na białko danego zwierzęcia.

Podsumowując, pomimo tego, że wirus różyczki może być namnażany w warunkach laboratoryjnych w kilku rodzajach linii komórkowych pochodzenia zwierzęcego (np. AGMK- nerki afrykańskiej małpy zielonej), ze względu na szczegółowe wymagania dotyczące bezpieczeństwa nie mogą być one wykorzystywane w produkcji szczepionki.