Szczepionka przeciw wzw B
Jak uzupełnić szczepienia przeciw wzwB u dziecka, któremu podano dotychczas jedną dawkę szczepionki?
Obowiązkowe (bezpłatne) szczepienie przeciw wzw B zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych (PSO) obejmuje dzieci i młodzież od dnia urodzenia do ukończenia 19 r.ż. A więc jeżeli z jakiegokolwiek powodu nie zrealizowano całego wymaganego do nabycia odporności cyklu szczepień (u dzieci szczepionych szczepionkami bezpłatnymi to 3 dawki) należy ten schemat po prostu uzupełnić. Nie rozpoczynamy go od początku, tylko kontynuujemy w przerwanym momencie, a więc podajemy teraz 2 dawkę i po odstępie nie krótszym niż 8 tygodni. (a łącznie 6 miesięcy od podania pierwszej dawki) – 3 dawkę. Zapewni to długotrwałą odporność, nawet do końca życia. Zaległe szczepienia można zrealizować w przychodni u swojego lekarza pediatry. Szczepienie będzie realizowane szczepionką producenta, która została na dany rok zakupiona przez Ministerstwo Zdrowia do realizacji szczepień bezpłatnych przeciw wzw B.
Czy po szczepieniu przeciw wzw B należy rutynowo oceniać stężenie przeciwciał anty-HBs we krwi?
Po szczepieniu przeciw wzw B nie zaleca się badania stężenia przeciwciał anty-HBs.
Badanie to jest uzasadnione u osób gorzej odpowiadających na szczepienia, np. z chorobami przewlekłymi – niewydolnoścą nerek lub białaczką. W Polsce u pracowników niektórych placówek ochrony zdrowia oznacza się stężenie przeciwciał anty-HBs, chroniąc ich przed narażeniem na zakażenie, szczególnie osoby nieudopornione. Nie jest to jednak obowiązkowa praktyka. Brak jest również regulacji dotyczących postępowania z pracownikiem, który nie uzyskał ochronnego stężenia przeciwciał.
Powszechnie przyjęto, że minimalny ochronny poziom przeciwciał anty-HBs wynosi 10 mIU/ml.
Jaki schemat szczepienia przeciw wzw B obowiązuje w przypadku osób, które nie wytworzyły przeciwciał anty-HBs po szczepieniu?
Ochronny poziom przeciwciał anty-HBs wytwarza:
• ponad 95% osób szczepionych zgodnie z podstawowym schematem szczepienia obejmującym podanie 3 dawek (0-1-6 mies.),
• ponad 98% osób szczepionych zgodnie z przyśpieszonym schematem szczepienia obejmującym podanie 4 dawek (0-7-21 dni oraz dawkę przypominającą po 12 mies. lub 0-1-2 mies. oraz dawka przypominająca po 12 mies.).
U osób zdrowych prawidłowo zaszczepionych, u których nie wykrywa się przeciwciał anty-HBs, podanie dawki przypominającej pozwala wytworzyć poziom ochronny przeciwciał u jednej na pięciu osób, natomiast podanie 3 dodatkowych dawek – u 30-50% osób. Osobom, które nie „odpowiedziały” na szczepienie podstawowe, zaleca się więc ponowne podanie pełnego szczepienia podstawowego – 3 dawek w schemacie 0-1-6 miesięcy. Podawanie kolejnych dawek szczepionki nie ma uzasadnienia, gdy osoba nie wytworzy przeciwciał anty-HBs po drugim, pełnym szczepieniu podstawowym.
Niższą skuteczność szczepionki na poziomie 60-70% zaobserwowano w grupach osób w podeszłym wieku, z niedoborami odporności, z chorobami przewlekłymi i nowotworowymi. Słabsza odpowiedź może wystąpić u osób cierpiących na otyłość, u mężczyzn oraz u palaczy papierosów. Należy wtedy rozważyć podanie dodatkowych dawek szczepionki (pozytywny wynik przeciwciał u 15-25% osób) lub powtórzenie pełnego schematu szczepienia (daje pozytywną odpowiedź przeciwciał u 30-50% osób). Jeżeli zastosowane metody nie przynoszą nadal rezultatu, wówczas takie osoby traktuje się jako nieodpowiadające na szczepienie (ok. 1-3 % populacji). Należy wtedy zadbać o wszelkie pozostałe środki ostrożności przed zakażeniem wirusem zapalenia wątroby typu B.
Jak powinny przebiegać szczepienia wcześniaków przeciw wzwB?
Wcześniaki należą do pacjentów szczególnie narażonych na zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B, ponieważ już od urodzenia częściej niż pozostałe dzieci poddawane są wielu procedurom medycznym. Dlatego też zgodnie z aktualnym Programem Szczepień Ochronnych dzieciom z masą urodzeniową mniejszą niż 2000 g w ramach szczepień obowiązkowych (bezpłatnych) należy podać łącznie 4 dawki szczepionki w schemacie czasowym 0, 1, 2 i 12 miesięcy, w tym pierwszą dawkę najlepiej podać w 1-szej dobie życia.
Niska masa ciała nie jest u wcześniaków przeciwwskazaniem do rozpoczęcia szczepienia przeciw wzwB.
- Marshall G.S. The Vaccine Handbook TM : A Practical Guide for Clinicians; 2004 by Lippincott Williams&Wilkins Philadelphia USA
- Red Book: 2009 Report of the Committee in Infectious Diseases. 28th ed. Elk Grove Village USA
- Centers for Disease Control and Prevention. CDC Health Information for International Travel 2010. Atlanta: U.S. Department of Health and Human Services, Public Health Service,2009.
- van Damme P. i wsp. Hepatitis B vaccines, w: Vaccines, red. Plotkin SA, Orenstein WA, Offit PA Vaccines 6th ed Saunders Elsevier 2013, str. 205-234.
- McMahon B.J., Dentinger C.M., Bruden D. i wsp.: Antibody levels and protection after hepatitis B vaccine: results of a 22-year follow-up study and response to a booster dose. J. Infect. Dis., 2009; 200: 1390-1396.
- Polska Grupa Ekspertów HBV- Zespół ds Szczepień: Szczepienia przeciwko wirusowym zapaleniom wątroby typu A i B. Przegl Epidemiol 2012; 66, 89-91.
- Hepatitis B Vaccination Recommendations for Infants, Children, and Adolescents. MMWR 2005; 54(RR-16)
- Piwowarow K., Stępień M. Wirusowe zapalenie wątroby typu B w Polsce w 2013 r. Przegl Epidemiol 2016, 70, 231-241.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 wrrześnia 2012 r. w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem.