Szczepionka przeciw wzw B

Podsumowanie - Szczepionka przeciw wzw B

O chorobie

Wirusowe zapalenie wątroby typu B (wzw B) to jedna z najgroźniejszych chorób zakaźnych człowieka. Wywołuje ją wirus HBV (Hepatitis B Virus), który może wywoływać zakażenia ostre lub przewlekłe. Do zakażenia dochodzi przez kontakt z zakażoną krwią, kontakty seksualne z zakażonymi, poprzez niejałowy ostry sprzęt medyczny (igły i narzędzia chirurgiczne) skażony krwią osoby zakażonej, poprzez dzielenie się sprzętem podczas stosowania narkotyków. Do zakażenia dziecka może też dojść w czasie porodu od zakażonej wcześniej matki. Wirus HBV jest 100 razy bardziej zakaźny niż wirus HIV. Zakażenie HBV może zostać wyeliminowane lub przetrwać przez całe życie. Okres od zakażenia do wystąpienia objawów wynosi najczęściej 3-4 miesiące. Objawy wzw B w fazie ostrej występują u połowy zakażonych HBV. Nie są charakterystyczne i obejmują złe samopoczucie, brak apetytu, zażółcenie skóry oraz białkówek oczu, ciemne zabarwienie moczu, zaburzenia ze strony układu pokarmowego. Przewlekłe zapalenie wątroby to zakażenie utrzymujące się powyżej 6 miesięcy. Po upływie kilku lat może ono doprowadzić do rozwoju marskości wątroby. Przewlekle zakażona osoba jest również narażona na ryzyko raka wątrobowokomórkowego.

Pamiętaj, że:

  • Głównym źródłem zakażenia wzw B są osoby z przewlekłym zakażeniem HBV,
  • Przyjęcie pełnego cyklu szczepienia zapewnia długotrwałą odporność przed zakażeniem,
  • Osoby zdrowe po pełnym cyklu szczepienia nie muszą sprawdzać poziomu przeciwciał ani przyjmować dawek przypominających.

Zgodnie z danymi WHO na świecie ok. 257 mln osób choruje na przewlekłe zakażenie wzw B, a 887 000 osób każdego roku umiera z powodu ostrego zakażenia i powikłań w przebiegu wzw B, tj. pierwotnego raka wątroby i marskości wątroby. W Polsce liczba zachorowań na wzw B obniżyła się znacząco na przestrzeni ostatnich lat. Na początku lat 80. rozpoznawano objawy wzw B u 45 osób na 100 000 mieszkańców. Aktualnie liczba nowych zgłoszeń waha się w zakresie 4-9 na 100 000 mieszkańców, uwzględniając zakażenia HBV. Poprawa sytuacji epidemiologicznej wynika przede wszystkim z powszechnego stosowania sterylizacji sprzętu w medycynie i kosmetologii oraz powszechnych szczepień małych dzieci. W 2019 r. odnotowano 46 przypadków ostrego wzw B i 2 814 nowo rozpoznanych przypadków przewlekłego wzw B (a więc często zakażeń nabytych wiele lat wcześniej).

 

 

O szczepionce

Dostępne są rekombinowane szczepionki przeciw wzw B zawierające oczyszczone białko powierzchniowe przygotowane metodami inżynierii genetycznej. Występują jako szczepionki pojedyncze (przeciw wzw B) oraz połączone (szczepionki wzw A + wzw B) lub jako szczepionki wysoko-skojarzone 6 w 1 (przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, Hib, wzw B) w jednym wkłuciu do stosowania w programach szczepień małych dzieci. Szczepienie przeciw wzw B jest obowiązkowe dla wszystkich niemowląt oraz zalecane dla osób dorosłych z grup ryzyka wcześniej niezaszczepionych. Dla osób zdrowych wystarczą 3 dawki szczepionki (0-1-6 miesięcy), nie ma potrzeby sprawdzania poziomu przeciwciał ani podawania dawek przypominających. Dzieciom z niską masą urodzeniową stosujemy 4-dawkowy schemat szczepienia (0-1-2-12 miesięcy). U osób z chorobami przewlekłymi lub zaburzeniami układu odpornościowego po szczepieniu konieczne jest sprawdzanie poziomu przeciwciał i/lub dawki przypominające.

Standardowe szczepienie zapewnia ochronę u ponad 96% zdrowych noworodków, dzieci i młodzieży oraz u ponad 90% zdrowych osób dorosłych. Niższą skuteczność szczepionki (60-70%) zaobserwowano w grupach osób starszych, osób z zakażeniem HIV, przewlekłym zapaleniem wątroby, przewlekłą niewydolnością nerek, cukrzycą oraz u osób otyłych i palących papierosy. Szczepionka jest bezpieczna. Wywołuje bardzo rzadko odczyny głównie  o charakterze miejscowym.

Ostatnia aktualizacja: 23 sierpnia 2024
Materiały źródłowe
  • Marshall G.S. The Vaccine Handbook TM : A Practical Guide for Clinicians; 2004 by Lippincott Williams&Wilkins Philadelphia USA
  • Red Book: 2009 Report of the Committee in Infectious Diseases. 28th ed. Elk Grove Village USA
  • Centers for Disease Control and Prevention. CDC Health Information for International Travel 2010. Atlanta: U.S. Department of Health and Human Services, Public Health Service,2009.
  • van Damme P. i wsp. Hepatitis B vaccines, w: Vaccines, red. Plotkin SA, Orenstein WA, Offit PA Vaccines  6th ed Saunders Elsevier 2013, str. 205-234.
  • McMahon B.J., Dentinger C.M., Bruden D. i wsp.: Antibody levels and protection after hepatitis B vaccine: results of a 22-year follow-up study and response to a booster dose. J. Infect. Dis., 2009; 200: 1390-1396.
  • Polska Grupa Ekspertów HBV- Zespół ds Szczepień: Szczepienia przeciwko wirusowym zapaleniom wątroby typu A i B. Przegl Epidemiol 2012; 66, 89-91.
  • Hepatitis B Vaccination Recommendations for Infants, Children, and Adolescents. MMWR 2005; 54(RR-16)
  • Piwowarow K., Stępień M. Wirusowe zapalenie wątroby typu B w Polsce w 2013 r. Przegl Epidemiol 2016, 70, 231-241.
  • Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 wrrześnia 2012 r. w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem.
pokaż więcej