Szczepionka przeciw tężcowi
Ściąga
Podsumowanie - Szczepionka przeciw tężcowi
O chorobie
Co to jest tężec?
Jakie są objawy tężca u osób dorosłych?
Jakie są objawy tężca u noworodków?
Jak poważne mogą być objawy tężca?
Jak wiele zachorowań na tężec występuje w Polsce?
Gdzie i jak często tężec występuje na świecie?
Jakie powinno być postępowanie w przypadku wystąpienia tężca?
Jak działa toksyna tężcowa?
O szczepionce
Jakie rodzaje szczepionek przeciw tężcowi są dostępne w Polsce?
Kto i kiedy powinien zostać zaszczepiony przeciw tężcowi?
Dlaczego warto się szczepić przeciw tężcowi?
Kto nie powinien zostać zaszczepiony przeciw tężcowi?
Jakie jest ryzyko związane ze szczepieniem przeciw tężcowi?
Jak długo utrzymuje się odporność po szczepieniu przeciw tężcowi?
Jakie szczepionki przeciw tężcowi są zarejestrowane w Polsce?
Kalendarz szczepień
Szczepionki przeciw tężcowi w Programie Szczepień Ochronnych
Czytaj więcej
Jakie stężenie przeciwciał przeciw tężcowi oznaczone metodą ELISA świadczy o ochronie przed zachorowaniem na tężec?
Czy w uzasadnionych przypadkach szczepionki ze składnikiem tężcowym można podawać nastolatkom/osobom dorosłym częściej niż co 5 lat?
Jaki schemat szczepień przeciw tężcowi zastosować dla dorosłych?
Jak należy kontynuować szczepienie osoby dorosłej, która z powodu zranienia otrzymała w Poradni Chirurgicznej 1 dawkę szczepionki przeciw tężcowi?
Podsumowanie - Szczepionka przeciw tężcowi
O chorobie
Tężec jest chorobą układu nerwowego, spowodowaną działaniem toksyny tężcowej (neurotoksyny) wytwarzanej przez laseczki tężca (z łac. Clostridium tetani). Bakterie występują powszechnie w glebie, kurzu, wodzie oraz przewodzie pokarmowym zwierząt. Wrotami zakażenia mogą być uszkodzenia ciała związane z przerwaniem ciągłości tkanek, w tym również drobne, prawie niewidoczne skaleczenia. Do zakażenia może prowadzić również poród lub poronienie przy nie zachowaniu zasad higieny. Czynnikiem sprzyjającym rozwojowi zakażenia są warunki beztlenowe w ranie/skaleczeniu, gdzie bakterie się namnażają i wytwarzają toksynę tężcową, która blokuje zakończenia nerwowe. Objawy występują od 3 dni do 3 tygodni, średni czas to 8 dni. Jest to przede wszystkim uczucie rozbicia, bezsenność, bóle głowy, zdenerwowanie pocenie, zaczerwienienie twarzy oraz skurcze mięśni prowadzące do szczękościsku, porażenia mimicznych mięśni twarzy oraz zaburzeń ciśnienie tętniczego krwi. Do powikłań zalicza się zapalenie płuc, krwiaki wewnątrzmięśniowe, złamania kręgów, zapalenie mięśnia sercowego a w ostateczności zgon występujący u 30-50 na 100 chorych.
Pamiętaj, że:
- Przechorowanie tężca nie chroni przed kolejnym zachorowaniem,
- Każde zranienie niesie ryzyko zakażenia bakteriami tężca, zwłaszcza, gdy rana ulegnie zanieczyszczeniu brudem, ziemią lub odchodami zwierząt,
- Każdy powinien być zaszczepiony po narażeniu, ponieważ zarodniki tężca występują powszechnie w przyrodzie,
- Odporność po szczepieniu zmniejsza się z upływem czasu, dlatego potrzebne są dawki przypominające.
Tężec występuje bardzo często w Afryce, Azji i Ameryce Południowej. Ponad 80 proc. przypadków to tężec noworodków. Co 3 minuty na świecie z powodu tężca umiera dziecko. Każdego roku z powodu tężca umiera 213 000 – 293 000 osób. Tężec odpowiada za 5-7% wszystkich zgonów noworodków i 5% zgonów matek w czasie porodu na świecie. W Europie tężec to choroba rzadka. W Polsce dzięki obowiązkowym szczepieniom dzieci i młodzieży choroba ta została praktycznie wyeliminowana. Ostatni przypadek tężca noworodków zarejestrowano w 1983 roku. Wśród chorych obecnie dominują dorośli w wieku ponad 60 lat, od dawna nieszczepieni. U nich też tężec przebiega wyjątkowo ciężko, często prowadząc do zgonu. Każdego roku choruje kilkanaście osób, kilka umiera.
O szczepionce
Szczepionka przeciw tężcowi należy do szczepionek inaktywowanych, zawiera oczyszczoną nieaktywną toksynę (tzw. toksoid) tężcową. Obowiązkowe (bezpłatne) szczepienie przeciw tężcowi obejmuje dzieci i młodzież do ukończenia 19 r.ż. Szczepienie jest realizowane w postaci szczepionki skojarzonej przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTP/DTaP) lub w przypadku przeciwwskazań do szczepień przeciw krztuścowi szczepionką DT (przeciw błonicy i tężcowi) lub jako szczepionka monowalentna T (przeciw tężcowi). Odporność przeciw tężcowi zmniejsza się z upływem czasu, dlatego osobom dorosłym zalecane są dawki przypominające szczepionki co 10 lat. Szczepienie przypominające może być wykonywane szczepionką przeciw tężcowi, szczepionką przeciw błonicy i tężcowi lub szczepionką przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi.
Szczepionka przeciw tężcowi jest bezpieczna. Może powodować łagodne odczyny miejscowe, tj. ból w miejscu podania, zaczerwienienie, bolesny obrzęk.
- Committee on Infectious Diseases American Academy of Pediatrics. Pickering l.K i wsp. Tetanus in Red Book, Elk Grove Village 2009, 655-660.
- Brok I. Clostridium tetani w Long S.S. Principles and Practice of Pediatric Infectious Diseases. Churchil Livingstone, Elsevier, 2008; 956-958.
- Biuletyn „Choroby Zakaźne i Zatrucia w Polsce„, NIZP-PZH.
- Zalecenia Polskiej Grupy Ekspertów ds. Szczepień przeciwko krztuścowi dotyczące wskazań do stosowania skojarzonych szczepionek przeciwkrztuścowych (dTpa) u starszych dzieci, młodzieży i dorosłych (marzec 2010).
- CDC. Updated recommendations for use of tetanus toxoid, reduced diphtheria toxoid and acellular pertussis (Tdap) vaccine from the Advisory Committee on Immunization Practices, 2010. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2011;60:13–5.
- Paradowska-Stankiewicz I. Szczepienia przypominające przeciw błonicy i krztuścowi. Zakażenia 1/2012.
- Liang J. i wsp. Prevention of Pertussis, Tetanus, and Diphtheria with Vaccines in the United States: Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). Recommendations and Reports / April 27, 2018 / 67(2);1–44.
- WHO. Tetanus.
- Tetanus – Annual Epidemiological Report for 2017. ECDC.
- Roper M.H., Wassilak S.G.F., Scobie H.M., Ridpath A.D., Orenstein W.A. Tetanus toxoid. w: Plotkin’s Vaccines red. Plotkin S.A., Orenstein W.A., Offit P.A., Edwards K.M. wyd. 7, 2018, p: 1052-1079.