Szczepionka przeciw rotawirusom

Jakie ryzyko jest związane ze szczepieniem przeciw rotawirusom?

Badania kliniczne prowadzone w grupie niemowląt w różnych regionach świata wykazały dobrą tolerancję i wysoki profil bezpieczeństwa szczepionki. U dzieci szczepionych przeciw rotawirusom najczęściej nie obserwuje się w ogóle niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP). Odczyny tj.: biegunka, wymioty, gorączka, brak ładnienia występują rzadko i mają łagodny przebieg.

Obie stosowane na rynku polskim szczepionki uznano za bezpieczne w odniesieniu do ryzyka wystąpienia wgłobienia jelita. Wyniki badań klinicznych i obserwacyjnych potwierdzają, że ryzyko wystąpienia wgłobienia jelita po szczepieniu przeciw rotawirusom jest bardzo rzadkie, oceniane jest na 1-3/100 000 podanych dawek szczepionki. Aby ograniczyć to ryzyko jak to jest tylko możliwe należy przestrzegać wymaganych terminów szczepień, w tym pierwsza dawka szczepionki powinna być podana najlepiej od 6 tyg. do 8 tyg. życia dziecka (maksymalnie przed ukończeniem 12 tyg. życia).

Wirus szczepionkowy wydalany jest z kałem do 2 tygodni od szczepienia (maksymalnie w 6-7 dniu), dlatego zaleca się ograniczone kontakty szczepionych dzieci z osobami, u których występują zaburzenia odporności.

Jakie są korzyści ze szczepienia dzieci przeciw rotawirusom?

Szczepienie przeciw rotawirusom daje dziecku ochronę przed biegunką rotawirusową, powszechną chorobą wieku dziecięcego. Zwłaszcza u młodszych dzieci w przebiegu choroby często dochodzi do odwodnienia i konieczne jest leczenie w szpitalu.

  • Jak przebiega biegunka rotawirusowa?

Zakażenie rotawirusowe przewodu pokarmowego objawia się gorączką, nudnościami i/lub wymiotami, biegunką (zwykle z licznymi wodnistymi stolcami), bólami brzucha, utratą apetytu. Na skutek utraty wody z wymiotami i luźnymi stolcami może dojść do odwodnienia. Im młodsze dziecko, tym większe ryzyko odwodnienia. Odwodnienie wymaga przyjęcia dziecka do szpitala i podawania płynów dożylnie. Znaczne odwodnienie może nawet stanowić zagrożenie dla życia. Równie niebezpieczne są inne następstwa wymiotów i biegunki: zaburzenia elektrolitowe, kwasica czy niski poziom glukozy we krwi.

  • Komu zagrażają rotawirusy?

Zakażenie rotawirusowe jest szczególnie groźne dla noworodków (zwłaszcza wcześniaków) i niemowląt, ze względu na większe ryzyko odwodnienia i innych zaburzeń.

  • Czy biegunka rotawirusowa jest częstą chorobą?

Tak. Jest to bardzo powszechne zakażenie, łatwo szerzy się wśród dzieci. Szacuje się, że każde dziecko w ciągu pierwszych 5 lat życia przynajmniej raz przechodzi zakażenie rotawirusowe. Jedno dziecko na 17-20 dzieci z biegunką rotawirusową wymaga leczenia szpitalnego. Można chorować więcej niż raz.

  • Co zyskuje dziecko po szczepieniu?

Ochronę przed biegunką rotawirusową.

Ochronę przed hospitalizacją z powodu odwodnienia w przebiegu biegunki rotawirusowej.

  • Czy istnieją inne sposoby ochrony przed rotawirusami?

Inne sposoby zapobiegania nie są tak skuteczne jak szczepienie. Rotawirusy są bardzo zakaźne, nawet konsekwentne przestrzeganie zasad higieny nie zawsze pozwala ustrzec dziecko przed zakażeniem, tym bardziej, że zarażać mogą także osoby (w tym dzieci), które wydają się zdrowe (bo objawy dopiero mają się rozwinąć lub już ustąpiła). Ponadto, wydaje się, że rotawirusy mogą szerzyć się nie tylko poprzez brudne ręce, ale także droga kropelkową. Karmienie piersią nie chroni w pełni przed rotawirusami, mniejsze ryzyko zakażenia dotyczy jedynie dzieci karmionych wyłącznie piersią, po wprowadzeniu posiłków uzupełniających lub mleka sztucznego ta ochrona już nie działa. Stosowanie probiotyków także nie zapobiega biegunce rotawirusowej.

Jakie szczepionki przeciw rotawirusom są zarejestrowane w Polsce?

W Polsce zarejestrowane są dwie szczepionki przeciw rotawirusom:

1. Szczepionka: Rotarix (do podania w dwóch dawkach)
Typ szczepionki: szczepionka przeciw rotawirusom, żywa, doustna,
Antygen: 1 szczep ludzkiego rotawirusa,
Podmiot odpowiedzialny: GlaxoSmithKline Biologicals S.A., Belgia
Postać: zawiesina doustna w aplikatorze doustnym,
Dawka: 1,5 ml;

2. Preparat: RotaTeq (do podania w trzech dawkach)
Typ szczepionki: szczepionka przeciwko rotawirusom żywa, doustna,
Antygen: 5 reasortantów ludzko-bydlęcych rotawirusa,
Podmiot odpowiedzialny: MSD
Postać: roztwór doustny,
Dawka: 2 ml.

Ostatnia aktualizacja: 14 marca 2024
Materiały źródłowe
  • Abbasi J. After Rotavirus Vaccine, Australia’s Type 1 Diabetes Incidence Declines. JAMA 2019;321(13):1241-1242.
  • Aldean J.A. i wsp. Recommendations for vaccination against ROTAvirus in PREMature newborns (ROTAPREM). An Pediatr (Barc) 2019;91:207.
  • Anderson E.J., Weber S.G., „Rotavirus infection in adults”, Lancet Infect Dis 2004,4(2): 91-9.
  • Bernstein D.I. i wsp. Rotavirus overview. Pediatr Infect Dis 2009;28:50-53.
  • Prevention of rotavirus gastroenteritis among infants and children: recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR 2009;58(No.RR-2).
  • Diez-Domingo i wsp. Primary care-based surveillance to estimate the burden of rotavirus gastroenteritis among children aged less than 5 years in six European countries (SPRIK). Eur J Pediatr 2011;170:213-222.
  • Esposito S. i wsp. Rotarix and RotaTeq administration to preterm infants in the neonatal intensive care unit: Review of available evidence. Vaccine 2018;36:5430-5445.
  • European Centre for Disease Prevention and Control. Expert opinion on rotavirus vaccination in infancy, ECDC, 2017.
  • Fischer T.K., Bresee J.S., Glass R.I., „Rotavirus vaccines and the prevention of hospital-acquired diarrhea in children”, Vaccine 2004; 22 Suppl 1: S 49-54.
  • Hungerford D. i Iturriza-Gómara M. EuroRotaNet; Annual report 2018, September 2019.
  • Korycka M., „Szczepionka przeciwko zakażeniu rotawirusami”, „Wakcynologia”, wyd. II, red. W. Magdzik i wsp., J Medica Press, 2007, str. 499-502.
  • Kuchar E. i wsp. Rotawirusy jako czynnik etiologiczny zakażeń szpitalnych w Polsce- przegląd systematyczny z metaanalizą 11 badań. Przegl Epidemiol 2012;66:409-415.
  • Mrukowicz J. i wsp. Szczepienie wcześniaków przeciwko rotawirusom w szpitalu. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Wakcynologii. Medycyna Praktyczna-Szczepienia 2019;2;1-8.
  • Pickering L.K., Baker C.J., Long S.S., McMillan J.A., eds. Red Book: 2006 Report of the Committee on Infectious Diseases. 27th ed. Elk Grove Village, IL: American Academy of Pediatrics, 2006.
  • Poelaert i wsp. A review of recommendations for rotavirus vaccination in Europe: Arguments for change. Vaccine 2018;36:2243-53.
  • Pollard S.L. i wsp. Estimating the herd immunity effect of rotavirus vaccine. Vaccine 2015;33:3795-3800.
  • Rekomendacja Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji w sprawie zasadności stosowania w powszechnych szczepieniach szczepionki przeciwko rotawirusom (z dnia 4 października 2019 r.).
  • Rosillon D. i wsp. Risk of intussusception after rotavirus vaccination: meta-analysis of postlicensure studies. Pediatr Infect Dis J 2015;34:763-768.
  • Sabbe M. i wsp. Sustained low rotavirus activity and hospitalisation rates in the post-vaccination era in Belgium, 2007 to 2014. Euro Surveill 2016;21(27): pii=30273.
  • Soriano-Gabarro M., Mrukowicz J., Vesikari T., Verstraeten T., „Burden of rotavirus disease in European Union countries”, Pediatr Infect Dis J 2006; 25 (1 Suppl): S7-S11.
  • Stanowisko WHO dot. szczepionek przeciwko rotawirusom w języku angielskim i francuskim,  Weekly Epidemiological Record No. 32, 2007, 82, str. 285–296.
  • Tran A.N. i wsp. Impact on affected families and society of severe rotavirus infections in Swedish children assessed in a prospective cohort study. Infect Dis (Lond) 2018;50:361-371.
  • Vesikari T. i wsp. ESPID consensus recommendation for rotavirus recommendation for rotavirus vaccination in Europe. J Pediatr Infect Dis 2015; 34:635-643.
  • WHO. Post-marketing surveillance of rotavirus vaccine safety. WHO/IVB/09-01.
  • Vaccine in National Immunization Programme Update. January 2020 .
  • Załęski A. i wsp. Biegunka rotawirusowa – możliwe korzyści z wprowadzenia powszechnych szczepień przeciwko rotawirusom do PSO w Polsce. Standardy Medyczne Pediatria 2018; 2.
pokaż więcej