Szczepionka przeciw rotawirusom
O szczepionce
Jakie rodzaje szczepionek przeciw rotawirusom są dostępne w Polsce?
Szczepionki przeciw rotawirusom zawierają żywe (atenuowane czyli osłabione) wirusy. Podawane są doustnie.
W Polsce dostępne są:
- szczepionka zawierająca atenuowany ludzki rotawirus, szczep wirusa RIX 4414, cykl szczepienia 2 dawki, w odstępie co najmniej 4 tyg.
- szczepionka zawierająca 5 szczepów wirusa, które stanowią reasortanty ludzko-bydlęce, cykl szczepienia 3 dawki, w odstępach co najmniej 4 tyg.
Dlaczego warto zaszczepić dziecko przeciw rotawirusom?
Rotawirusy są bardzo zaraźliwe. Przenoszą się drogą fekalno-ustną oraz przez zanieczyszczone przedmioty (klamki, krany, toalety, zabawki), zanieczyszczoną wodę lub żywność.
Nieżyt żołądkowo- jelitowy jest jedną z głównych chorób zakaźnych u dzieci, a najczęstszym jego czynnikiem są rotawirusy.
Prawie każde dziecko do 5 r.ż. przechodzi przynajmniej jedną infekcję rotawirusową (69% dzieci – dwie infekcje, a 42% trzy infekcje). Pierwsza infekcja ma zazwyczaj najcięższy przebieg. Objawy wywołane zakażeniem rotawirusami są szczególnie niebezpieczne dla najmłodszych, poniżej 6 mies. – przebieg choroby może być gwałtowny i nieprzewidywalny. Małe dzieci zdecydowanie łatwiej ulegają odwodnieniu w wyniku gwałtownej biegunki i wymiotów.
Gwałtowny i burzliwy przebieg infekcji u niemowląt może prowadzić do odwodnienia, które jest niebezpieczne dla życia, wymagają często hospitalizacji (jedno na 17-20 zakażonych dzieci wymaga hospitalizacji).
U starszych dzieci zachorowania są częstą przyczyną wizyt w poradniach lekarza rodzinnego i hospitalizacji w oddziałach zakaźnych.
Wystarczą zaledwie 2-3 dni, aby w wyniku silnych wymiotów, gorączki oddawania wielu wodnistych stolców doszło do poważnego odwodnienia dziecka. Ponieważ wymioty często uniemożliwiają nawadnianie doustne, pozostaje hospitalizacja i dożylne podawanie płynów i niezbędnych elektrolitów.
Szczepienie chroni w 96% przed ciężką postacią biegunki wymagającą hospitalizacji i w wysokim odsetku przed zapaleniem żołądkowo-jelitowym. Ochrona poszczepienna utrzymuje się przez co najmniej 3 lata.
Wyższe ryzyko zachorowania dotyczy dzieci uczęszczających do żłobka lub przedszkola.
Szczepionka podawana jest doustnie.
Szczepienie dziecka pośrednio chroni również dorosłych opiekunów dziecka. Przebieg zakażenia rotawirusowego u dorosłych jest łagodniejszy, ale może wymagać kilkudniowego zwolnienia z pracy.
Ile dawek szczepionki przeciw rotawirusom należy podać i kiedy? Schemat szczepień
Ogólne zasady dotyczące podawania szczepionek przeciw rotawirusom
Szczepionki przeciw rotawirusom podawane są doustnie.
Szczepienia należy rozpocząć po ukończeniu 6 tygodnia życia (optymalnie w 8 tygodniu życia), ale nie później niż do 12 tygodnia życia. Cały cykl szczepień najlepiej jest zakończyć do 24 tygodnia życia.
Zasady podawania dostępnych na rynku szczepionek przeciw rotawirusom, zgodnie z Charakterystyką Produktu Leczniczego:
Schemat szczepienia szczepionką Rotarix obejmuje 2 dawki podane doustnie w odstępie co najmniej 4 tygodni. Pierwszą dawkę należy podać niemowlętom po ukończeniu 6 tygodnia życia. Drugą dawkę szczepionki należy podać najlepiej przed 16 tygodniem życia, ale nie później niż przed ukończeniem 24 tygodnia życia.
Schemat szczepienia szczepionką Rotateq obejmuje 3 dawki podane doustnie w odstępie co najmniej 4 tygodni. Pierwszą dawkę należy podać niemowlętom po ukończeniu 6 tyg., ale nie później niż do 12 tygodnia życia. Ostatnią dawkę szczepionki należy podać najlepiej przed ukończeniem 20-22 tygodnia życia, ale nie później niż przed ukończeniem 32 tygodnia życia.
Szczepionki przeciw rotawirusom można podawać na tej samej wizycie co inne szczepionki przewidziane w Programie Szczepień Ochronnych (PSO), zarówno monowalentne jak i skojarzone.
Przestrzeganie granicy wieku przy szczepieniach przeciw rotawirusom ma na celu zminimalizowanie ryzyka wystąpienia wgłobienia jelita i uniknięcie choćby przypadkowej zbieżności szczepienia i naturalnie występujących w tym okresie życia rzadkich zdarzeń wgłobienia jelita.
2 lub 3-dawkowy schemat szczepień przeciw rotawirusom należy zakończyć:
▶️ przed ukończeniem 24 tyg. życia (najlepiej do 16 tyg. życia) dla szczepionki RV1 (2- dawkowej),
▶️ przed ukończeniem 32 tyg. życia (najlepiej do 20-22 tyg. życia) dla szczepionki RV5 (3- dawkowej).
Kto nie powinien zostać zaszczepiony przeciw rotawirusom?
Nie należy szczepić niemowląt, u których stwierdza się przeciwwskazania, tj.:
- przebyte wgłobienie jelita,
- wada wrodzona przewodu pokarmowego zwiększająca ryzyko wgłobienia (np. torbiel, polipy, zdwojenie przewodu pokarmowego),
- rozpoznanie lub podejrzenie zaburzeń immunologicznych pierwotnych i wtórnych (w tym zakażenie HIV),
- poważną reakcję alergiczną na substancje zawarte w szczepionce lub opakowaniu,
- poważną reakcję alergiczną po poprzedniej dawce szczepionki,
- ostre choroby infekcyjne o ciężkim przebiegu z gorączką lub bez gorączki,
- biegunka, wymioty,
- wiek powyżej 24 tyg. życia (szczepionka 2 dawkowa) lub 32 tyg. życia (szczepionka 3 dawkowa).
- w doustnym aplikatorze szczepionki dwudawkowej (Rotarix) znajduje się guma lateksowa, dlatego niemowlęta z ciężką alergią na lateks nie powinny otrzymywać tej szczepionki.
-
Szczepienie przeciw rotawirusom - wiek dziecka
-
Szczepienia przeciw rotawirusom. Okno czasowe
-
Szczepienia przeciw rotawirusom. Podanie pierwszej dawki
-
Główne powody dla których warto dziecko zaszczepić przeciw rotawirusom
-
Szczepienia a ochrona nieswoista
-
W jakim wieku należy wykonać szczepienie przeciw rotawirusom?
-
Rotawirusy (ściąga) (pdf)
-
Rotawirusy (ściąga) (jpg)
- Abbasi J. After Rotavirus Vaccine, Australia’s Type 1 Diabetes Incidence Declines. JAMA 2019;321(13):1241-1242.
- Aldean J.A. i wsp. Recommendations for vaccination against ROTAvirus in PREMature newborns (ROTAPREM). An Pediatr (Barc) 2019;91:207.
- Anderson E.J., Weber S.G., „Rotavirus infection in adults”, Lancet Infect Dis 2004,4(2): 91-9.
- Bernstein D.I. i wsp. Rotavirus overview. Pediatr Infect Dis 2009;28:50-53.
- Prevention of rotavirus gastroenteritis among infants and children: recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR 2009;58(No.RR-2).
- Diez-Domingo i wsp. Primary care-based surveillance to estimate the burden of rotavirus gastroenteritis among children aged less than 5 years in six European countries (SPRIK). Eur J Pediatr 2011;170:213-222.
- Esposito S. i wsp. Rotarix and RotaTeq administration to preterm infants in the neonatal intensive care unit: Review of available evidence. Vaccine 2018;36:5430-5445.
- European Centre for Disease Prevention and Control. Expert opinion on rotavirus vaccination in infancy, ECDC, 2017.
- Fischer T.K., Bresee J.S., Glass R.I., „Rotavirus vaccines and the prevention of hospital-acquired diarrhea in children”, Vaccine 2004; 22 Suppl 1: S 49-54.
- Hungerford D. i Iturriza-Gómara M. EuroRotaNet; Annual report 2018, September 2019.
- Korycka M., „Szczepionka przeciwko zakażeniu rotawirusami”, „Wakcynologia”, wyd. II, red. W. Magdzik i wsp., J Medica Press, 2007, str. 499-502.
- Kuchar E. i wsp. Rotawirusy jako czynnik etiologiczny zakażeń szpitalnych w Polsce- przegląd systematyczny z metaanalizą 11 badań. Przegl Epidemiol 2012;66:409-415.
- Mrukowicz J. i wsp. Szczepienie wcześniaków przeciwko rotawirusom w szpitalu. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Wakcynologii. Medycyna Praktyczna-Szczepienia 2019;2;1-8.
- Pickering L.K., Baker C.J., Long S.S., McMillan J.A., eds. Red Book: 2006 Report of the Committee on Infectious Diseases. 27th ed. Elk Grove Village, IL: American Academy of Pediatrics, 2006.
- Poelaert i wsp. A review of recommendations for rotavirus vaccination in Europe: Arguments for change. Vaccine 2018;36:2243-53.
- Pollard S.L. i wsp. Estimating the herd immunity effect of rotavirus vaccine. Vaccine 2015;33:3795-3800.
- Rekomendacja Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji w sprawie zasadności stosowania w powszechnych szczepieniach szczepionki przeciwko rotawirusom (z dnia 4 października 2019 r.).
- Rosillon D. i wsp. Risk of intussusception after rotavirus vaccination: meta-analysis of postlicensure studies. Pediatr Infect Dis J 2015;34:763-768.
- Sabbe M. i wsp. Sustained low rotavirus activity and hospitalisation rates in the post-vaccination era in Belgium, 2007 to 2014. Euro Surveill 2016;21(27): pii=30273.
- Soriano-Gabarro M., Mrukowicz J., Vesikari T., Verstraeten T., „Burden of rotavirus disease in European Union countries”, Pediatr Infect Dis J 2006; 25 (1 Suppl): S7-S11.
- Stanowisko WHO dot. szczepionek przeciwko rotawirusom w języku angielskim i francuskim, Weekly Epidemiological Record No. 32, 2007, 82, str. 285–296.
- Tran A.N. i wsp. Impact on affected families and society of severe rotavirus infections in Swedish children assessed in a prospective cohort study. Infect Dis (Lond) 2018;50:361-371.
- Vesikari T. i wsp. ESPID consensus recommendation for rotavirus recommendation for rotavirus vaccination in Europe. J Pediatr Infect Dis 2015; 34:635-643.
- WHO. Post-marketing surveillance of rotavirus vaccine safety. WHO/IVB/09-01.
- Vaccine in National Immunization Programme Update. January 2020 .
- Załęski A. i wsp. Biegunka rotawirusowa – możliwe korzyści z wprowadzenia powszechnych szczepień przeciwko rotawirusom do PSO w Polsce. Standardy Medyczne Pediatria 2018; 2.
