Szczepionka przeciw rotawirusom

Szczepionki przeciw rotawirusom zawierają żywe (atenuowane czyli osłabione) wirusy. Podawane są doustnie.
W Polsce dostępne są:

• szczepionka zawierająca atenuowany ludzki rotawirus, szczep wirusa RIX 4414, cykl szczepienia 2 dawki, w odstępie co najmniej 4 tyg.
• szczepionka zawierająca 5 szczepów wirusa, które stanowią reasortanty ludzko-bydlęce, cykl szczepienia 3 dawki, w odstępach co najmniej 4 tyg.

Rotawirusy są bardzo zaraźliwe. Przenoszą się drogą fekalno-ustną oraz przez zanieczyszczone przedmioty (klamki, krany, toalety, zabawki), zanieczyszczoną wodę lub żywność.

Nieżyt żołądkowo- jelitowy jest jedną z głównych chorób zakaźnych u dzieci, a najczęstszym jego czynnikiem są rotawirusy.

Prawie każde dziecko do 5 r.ż. przechodzi przynajmniej jedną infekcję rotawirusową (69% dzieci – dwie infekcje, a 42% trzy infekcje). Pierwsza infekcja ma zazwyczaj najcięższy przebieg. Objawy wywołane zakażeniem rotawirusami są szczególnie niebezpieczne dla najmłodszych, poniżej 6 mies. – przebieg choroby może być gwałtowny i nieprzewidywalny. Małe dzieci zdecydowanie łatwiej ulegają odwodnieniu w wyniku gwałtownej biegunki i wymiotów.

Gwałtowny i burzliwy przebieg infekcji u niemowląt może prowadzić do odwodnienia, które jest niebezpieczne dla życia, wymagają często hospitalizacji (jedno na 17-20 zakażonych dzieci wymaga hospitalizacji).

U starszych dzieci zachorowania są częstą przyczyną wizyt w poradniach lekarza rodzinnego i hospitalizacji w oddziałach zakaźnych.

Wystarczą zaledwie 2-3 dni, aby w wyniku silnych wymiotów, gorączki oddawania wielu wodnistych stolców doszło do poważnego odwodnienia dziecka. Ponieważ wymioty często uniemożliwiają nawadnianie doustne, pozostaje hospitalizacja i dożylne podawanie płynów i niezbędnych elektrolitów.

Szczepienie chroni w 96% przed ciężką postacią biegunki wymagającą hospitalizacji i w wysokim odsetku przed zapaleniem żołądkowo-jelitowym. Ochrona poszczepienna utrzymuje się przez co najmniej 3 lata.

Wyższe ryzyko zachorowania dotyczy dzieci uczęszczających do żłobka lub przedszkola.

Szczepionka podawana jest doustnie.

Szczepienie dziecka pośrednio chroni również dorosłych opiekunów dziecka. Przebieg zakażenia rotawirusowego u dorosłych jest łagodniejszy, ale może wymagać kilkudniowego zwolnienia z pracy.

Ogólne zasady dotyczące podawania szczepionek przeciw rotawirusom

Szczepionki przeciw rotawirusom podawane są doustnie.

Szczepienia należy rozpocząć po ukończeniu 6 tygodnia życia (optymalnie w 8 tygodniu życia), ale nie później niż do 12 tygodnia życia. Cały cykl szczepień najlepiej jest zakończyć do 24 tygodnia życia.

Zasady podawania dostępnych na rynku szczepionek przeciw rotawirusom, zgodnie z Charakterystyką Produktu Leczniczego:

Schemat szczepienia szczepionką Rotarix obejmuje 2 dawki podane doustnie w odstępie co najmniej 4 tygodni. Pierwszą dawkę należy podać niemowlętom po ukończeniu 6 tygodnia życia. Drugą dawkę szczepionki należy podać najlepiej przed 16 tygodniem życia, ale nie później niż przed ukończeniem 24 tygodnia życia.

Schemat szczepienia szczepionką Rotateq obejmuje 3 dawki podane doustnie w odstępie co najmniej 4 tygodni. Pierwszą dawkę należy podać niemowlętom po ukończeniu 6 tyg., ale nie później niż do 12 tygodnia życia. Ostatnią dawkę szczepionki należy podać najlepiej przed ukończeniem 20-22 tygodnia życia, ale nie później niż przed ukończeniem 32 tygodnia życia.

Szczepionki przeciw rotawirusom można podawać na tej samej wizycie co inne szczepionki przewidziane w Programie Szczepień Ochronnych (PSO), zarówno monowalentne jak i skojarzone.

Przestrzeganie granicy wieku przy szczepieniach przeciw rotawirusom ma na celu zminimalizowanie ryzyka wystąpienia wgłobienia jelita i uniknięcie choćby przypadkowej zbieżności szczepienia i naturalnie występujących w tym okresie życia rzadkich zdarzeń wgłobienia jelita.

Nie należy szczepić niemowląt, u których stwierdza się przeciwwskazania, tj.:

• przebyte wgłobienie jelita,
• wada wrodzona przewodu pokarmowego zwiększająca ryzyko wgłobienia (np. torbiel, polipy, zdwojenie przewodu pokarmowego),
• rozpoznanie lub podejrzenie zaburzeń immunologicznych pierwotnych i wtórnych (w tym zakażenie HIV),
• poważną reakcję alergiczną na substancje zawarte w szczepionce lub opakowaniu,
• poważną reakcję alergiczną po poprzedniej dawce szczepionki,
• ostre choroby infekcyjne o ciężkim przebiegu z gorączką lub bez gorączki,
• biegunka, wymioty,
• wiek powyżej 24 tyg. życia (szczepionka 2 dawkowa) lub 32 tyg. życia (szczepionka 3 dawkowa).
• w doustnym aplikatorze szczepionki dwudawkowej (Rotarix) znajduje się guma lateksowa, dlatego niemowlęta z ciężką alergią na lateks nie powinny otrzymywać tej szczepionki.