Szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu

Obecnie można się jedynie zaszczepić na niektóre drobnoustroje, które są przenoszone przez kleszcze. Jedynym preparatem dostępnym na rynku, który chroni przed chorobami przenoszonymi przez kleszcze jest szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu. Problem polega na tym, że w kleszczach znajduje się kilkadziesiąt rodzajów bakterii, pasożytów i wirusów.

Kleszcze łąkowe mogą przenosić wiele chorób, m.in. kleszczowe zapalenie mózgu, boreliozę, anaplazmozę, babesziozę, tularemię, gorączkę Q, liczne rikettsiozy. O niektórych wiemy że mogą wywołać objawy u ludzi, znaczenie innych się dopiero bada. Stąd pojawiło się pytanie: dlaczego nie szczepić przeciwko kleszczom? Tak żeby kleszcz po próbie wgryzienia się, a raczej wkłucia w zaszczepionego człowieka, został zaatakowany przez jego układ odpornościowy, „zatruł się” i odczepił zanim drobnoustroje zdążyłyby przejść do gospodarza. Takie szczepionki stosowane są już od wielu lat u zwierząt hodowlanych jednak uodporniają przeciw innym rodzajom kleszczy takim, które nie atakują ludzi. Obecnie w ramach projektu finansowanego przez Komisję Europejską konsorcjum badawcze ANTIDotE pracuje nad wyodrębnieniem ze śliny kleszczy antygenu, który mógłby być wykorzystany do stworzenia przyszłej szczepionki przeciw ukąszeniom kleszczy. Jeżeli udałoby się opracować taką szczepionkę, jeden preparat chroniłby przeciwko wielu chorobom przenoszonym przez kleszcze. Perspektywa ta wydaje się kusząca, ponieważ na część chorób przenoszonych przez kleszcze nie mamy dostępnych leków.
Tak więc może za kilka lat będziemy mogli zaszczepić się na kleszcze?

Borelioza to bakteryjna choroba przenoszona przez kleszcze. Przebycie boreliozy nie daje odporności na ponowne zakażenie. Dotychczas nie opracowano skutecznej i bezpiecznej dla ludzi szczepionki przeciw boreliozie. Jednak obecnie w Stanach Zjednoczonych trwają badania kliniczne nowo opracowanej szczepionki. Nie jest ona jeszcze dopuszczona do powszechnego użytku.

Przebycie kleszczowego zapalenia mózgu (KZM) (bez względu na postać kliniczną) pozostawia trwałą odporność na zakażenie i nie ma ryzyka ponownego zachorowania. Nie ma zatem potrzeby szczepienia, o ile oczywiście potwierdzono etiologię choroby wykryciem swoistych przeciwciał przeciw wirusowi KZM w surowicy krwi i/lub płynie mózgowo-rdzeniowym.