Szczepionka przeciw Hib

Powyższy wykres ilustruje liczbę przypadków inwazyjnej choroby wywołanej przez wszystkie szczepy H. influenzae, w tym bezotoczkowe (ponad 90%), Hib (3%), Hif (2%), Hie (1%). Źródło danych: Biuletyny „Choroby zakaźne i zatrucia w Polsce” oraz „Szczepienia ochronne w Polsce” (wyd: NIZP-PZH, GIS).

Częstość występowania inwazyjnych zakażeń wywołanych przez Hib była w przeszłości trudna do określenia, ponieważ wiele przypadków zgłaszano wyłącznie na podstawie objawów klinicznych. Przed wprowadzeniem powszechnych szczepień zakażenia Hib były przyczyną 25% wszystkich bakteryjnych zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych. Odpowiadały też za >92% przypadków wśród wszystkich inwazyjnych zakażeń H. influenzae. Najwięcej zachorowań (97%) dotyczyło dzieci w wieku<5 lat. Bakterie Hib były częstą przyczyną zapalenia nagłośni u dzieci (zapadalność w zakresie 5-18/100 000 dzieci w wieku poniżej 5 lat) oraz ropnego zapalenia stawów u dzieci.

Obowiązkowe szczepienia przeciw Hib wprowadzono w Polsce w 2007 roku. Od tego czasu odnotowano spektakularną redukcję zapadalności na inwazyjne zakażenia wywołane przez Hib wśród najmłodszych dzieci. Obserwujemy zmniejszającą się częstość inwazyjnych zakażeń we wszystkich grupach wieku (szczepionych i nie objętych szczepieniami). Występuje też redukcja zakażeń Hib we wszystkich grupach wieku (najwyższa u małych dzieci).

W 2020 roku odnotowano łącznie 60 przypadków inwazyjnej choroby wywołanej przez H. influenzae (zapadalność 0,16/ 100 000). Szczepy Hib były przyczyną zaledwie 1% wszystkich odnotowanych przypadków. Zdecydowaną większość zachorowań wywołały bezotoczkowe szczepy Haemophilus influenzae, rzadko otoczkowe szczepy Hif.

Wyniki wykrywalności zakażeń inwazyjnych wywołanych przez poszczególne typy H. influenzae, w tym szczepy Hib dostępne są na stronie KOROUN Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego.

Wykres pochodzi z raportu KOROUN „Zakażenia inwazyjne Haemophilus influenzae w Polsce w latach 1997-2020”.

Zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych są zaliczane do jednych z najczęstszych przyczyn zachorowalności i śmiertelności u dzieci. WHO podaje, że w 2000 roku bakterie Hib były przyczyną >8 mln zachorowań oraz >370 000 zgonów dzieci w wieku do 5 lat na świecie. Większość w krajach rozwijających się.

Przed wprowadzeniem szczepień w Stanach Zjednoczonych rejestrowano 20 000 zachorowań rocznie. W Stanach Zjednoczonych i Europie bakteria Hib była najczęstszą przyczyną ropnego zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia nagłośni u dzieci oraz ropnego zapalenia stawów u dzieci w wieku do 2 lat.

Pierwsze powszechne programy szczepień przeciw Hib na świecie zaczęto wprowadzać od 1989 roku. W 2000 roku większość krajów w Europie takie programy realizowała. W 2010 roku powszechne programy szczepień dzieci do 5 lat wprowadzono we wszystkich krajach Europy. Wprowadzenie do profilaktyki powszechnych szczepień przeciw zakażeniom Hib w krajach uprzemysłowionych doprowadziło do spektakularnego spadku i prawie całkowitej eliminacji choroby w wielu krajach. W Stanach Zjednoczonych zapadalność na inwazyjne choroby wywołane przez Hib wśród dzieci do 5 lat zmniejszyła się o >99%. Jednak w wielu biedniejszych krajach ciągle setki tysięcy dzieci umiera z powodu zakażeń Hib, przebiegających głównie pod postacią zapaleń płuc.

Od kilku lat w Europie obserwujemy stabilną sytuację epidemiologiczną inwazyjnych zakażeń H. influenzae. W 2018 roku potwierdzono 3 982 przypadków inwazyjnej choroby wywołanej przez bakterię H. influenzae. Większość zachorowań zarejestrowano wśród dzieci do 1 r.ż. oraz osób dorosłych powyżej 65 lat. Najczęściej (78%) zachorowania wywoływały bezotoczkowe szczepy H. influenzae przeciw którym dotychczas nie opracowano szczepionki. Szczepy Hib stanowiły 6% wszystkich inwazyjnych zakażeń H. influenzae, występowały najczęściej u osób w wieku 25 lat i starszych.