Szczepionka przeciw grypie

Podsumowanie - Szczepionka przeciw grypie

O chorobie

Grypa jest ostrą chorobą zakaźną, wywoływaną przez wirusy grypy. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub przez kontakt ze skażoną powierzchnią. Okres inkubacji wynosi 1-4 dni. Wirusy grypy atakują komórki nabłonka dróg oddechowych, w których się namnażają. W konsekwencji powodują ich zniszczenie, co z kolei ułatwia rozwój infekcji bakteryjnych. Objawy grypy są podobne do wielu innych ostrych chorób infekcyjnych i są zarówno miejscowe (kaszel, ból gardła, katar), oraz w postaci nagłej, wysokiej gorączki powyżej 38ºC, dreszczy, bólów mięśniowo-stawowych, bólów głowy, bólu w klatce piersiowej, złego samopoczucia, braku łaknienia, nudności i wymiotów. Choroba trwa, o ile nie dojdzie do powikłań, około 7 dni. Kaszel i złe samopoczucie mogą utrzymywać się ponad 2 tygodnie. Powodem ciężkiego przebiegu grypy są powikłania pogrypowe, m.in. zapalenie płuc i oskrzeli, zapalenie ucha środkowego, zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia, zaostrzenie istniejących chorób przewlekłych, powikłania neurologiczne.

  • Grypa jest bardzo zaraźliwa i co sezon wywołuje epidemie, dotykające znaczną część społeczeństwa,
  • Pomimo tego, że u zdrowych osób rzadko dochodzi do poważnych powikłań, osoby w grupach ryzyka mogą bardzo ciężko chorować, a nawet umrzeć,
  • Co sezon epidemiczny opracowywana jest nowa szczepionka przeciw grypie, na podstawie szczepów wirusa krążących aktualnie na półkuli północnej,
  • Coroczne szczepienie zaleca się wszystkim osobom w wieku ≥6 miesięcy, u których nie stwierdza się przeciwwskazań do szczepienia.

W Polsce rejestruje się od kilkuset tysięcy do kilku milionów zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę w zależności od sezonu epidemicznego. Szczyt zachorowań ma miejsce zwykle między styczniem a marcem. Grypa powoduje zachorowania o charakterze epidemii, występujących co sezon lub pandemii, powtarzających się co kilkanaście-kilkadziesiąt lat, które mają zasięg ogólnoświatowy.

O szczepionce

W Polsce w sezonie 204/2025 dostępne są szczepionki inaktywowane zawierające cząstki wirusa grypy (typu „split”) oraz szczepionka podjednostkowa zawierająca powierzchniowe białka wirusa grypy (typu „subunit”). Szczepienia przeciw grypie zapobiegają zachorowaniom u ok. 40-70% szczepionych osób, w zależności od sezonu i grupy osób szczepionych. Zapewniają wysoką ochronę przed powikłaniami pogrypowymi. Zaleca się aby szczepionki przeciw grypie podawać każdego roku, każdemu już od 6 miesiąca życia, o ile nie ma przeciwwskazań medycznych. Zaszczepić się powinny zwłaszcza osoby z grup wysokiego ryzyka wystąpienia powikłań pogrypowych i osoby, które mogą stanowić źródło zakażenia dla osób z grupy wysokiego ryzyka (w tym głównie dzieci) oraz ci, którzy ze względu na charakter wykonywanej pracy są szczególnie narażeni na zakażenie wirusem grypy (np. pracownicy ochrony zdrowia).

Szczepionki przeciw grypie charakteryzują się najmniejszą liczbą rejestrowanych niepożądanych odczynów poszczepiennych. Po szczepieniu mogą wystąpić reakcje miejscowe, tj.: zaczerwienienie, bolesność i obrzęk w miejscu wstrzyknięcia oraz rzadziej reakcje ogólne (niewielki wzrost temperatury ciała, ból mięśni, stawów i głowy), ustępujące po kilku dniach. Przeciwwskazaniem do szczepienia przeciw grypie jest m.in. reakcja anafilaktyczna po wcześniejszym podaniu szczepionki, ostra infekcja i wysoka gorączka powyżej 38ºC.

MATERIAŁY DO POBRANIA
Ostatnia aktualizacja: 28 listopada 2024
Materiały źródłowe
  • Komunikat Ministra Zdrowia w sprawie realizacji szczepień przeciw grypie w podmiotach leczniczych i aptekach ogólnodostępnych.
  • Podstawa prawna: Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia z dnia 17 czerwca 2024 r. w sprawie wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych na 1 lipca 2024 r.
  • Rusza bezpłatna akcja szczepień przeciw grypie m.in. dla personelu medycznego, farmaceutów, nauczycieli, seniorów czy pensjonariuszy DPS.
  • Brydak L. Grypa – mistrz metamorfozy. ACADEMIA, Wydanie specjalne  1/2/2016.
  • European Centre for Disease Prevention and Control – strony poświęcone grypie.
  • World Health Organization – strony poświęcone grypie.
  • Des Roches A. i wsp. Egg-allergic patients can be safely vaccinated against influenza. J Allergy Clin Immunol. 2012 Nov;130(5):1213-1216.
  • Kelso J.M., Greenhawt M.J., Li J.T. i wsp. Adverse reactions to vaccines practice parameter 2012 update. Journal of Allergy and Clinical Immunology, 2012; 130 (1): 25–43 (postępowanie w niepożądanych odczynach poszczepiennych o podłożu alergicznym. Aktualne (2012) wytyczne American Academy of Allergy, Asthma and Immunology i American College of Allergy Asthma and Immunology).
  • WHO. Recommended composition of influenza virus vaccines for use in the 2023-2024 northern hemisphere influenza season.
  • Nitsch-Osuch A., Jankowski P., Kokoszka-Paszkot J., Kuchar E., Mastalerz-Migas A., Mitkowski P., Wysocki J., Zmysłowska A., Antczak A. Towards better protection of older people against influenza and its complications. Polish recommendations for HD influenza vaccine. Family Medicine & Primary Care Review. 1/2024, vol. 26.
pokaż więcej