Jakie są plusy i minusy szczepionek?

Szczepienia wymieniane są wśród najważniejszych zdobyczy współczesnej medycyny, które ratują życie i chronią przed powikłaniami związanymi z niebezpiecznymi chorobami zakaźnymi. Wiele badań naukowych potwierdza ogromne korzyści ze stosowania szczepień. Szczepionki chronią nas przed 26 chorobami zakaźnymi i zlikwidowały jedną z najgroźniejszych chorób zakaźnych ospę prawdziwą. Eksperci oceniają, że około 122 milionów osób zawdzięcza życie szczepionkom, bez których nie mieliby szansy przeżyć nawet okresu dzieciństwa. To dlatego, że w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat zaszczepiono miliony dzieci przeciw chorobom wieku dziecięcego, takim jak odra, gruźlica, poliomyelitis, błonica, krztusiec czy pneumokokowe zapalenie płuc. Każdego roku na świecie podawanych jest około 1 miliarda dawek szczepionek, które ratują przed śmiercią około 2,5 miliona osób na całym świecie. Szczepienia sprzyjają zdrowiu-, w odróżnieniu od wielu innych działań medycyny pozwalają zdrowym być nadal zdrowymi. Szczepionki, które zapobiegając chorobom bakteryjnym ograniczają również rozwój antybiotykooporności u bakterii. Szczepionki działają szybko, mają szeroki wpływ na odporność osób szczepionych, społeczności i populacji.

Dane epidemiologiczne są jednoznaczne – warto się zaszczepić, żeby uniknąć groźnej choroby zakaźnej i związanych z nią powikłań, które mogą doprowadzić nawet do zgonu. Szczepionki ratują życie i pozwalają na oszczędności, większość szczepień jest efektywna kosztowo.

Największym sukcesem szczepień było wyeliminowanie ospy prawdziwej, groźnej choroby zakaźnej, cechującej się średnio 20% śmiertelnością, która nawet tym co przeżyli pozostawiała blizny na całe życie. Całkowite wykorzenienie ospy prawdziwej ratuje około 5 milionów istnień ludzkich rocznie. Gdyby szczepionka nie wyeliminowała ospy prawdziwej, jedna osoba umierałaby na tę chorobę co 6 sekund każdego dnia.

Inny przykład to odra. Przed wprowadzeniem powszechnych szczepień, jeszcze w 1980 roku, odra była przyczyną ponad 2,6 miliona zgonów na całym świecie. W latach 2000-2020 szacowana liczba zgonów z powodu odry spadła o 94%, z 1 072 800 do 60 700, zapobiegając 31,7 mln zgonów z powodu odry.

Dzięki szczepieniom jesteśmy coraz bliżej eliminacji poliomyeitis. W 1988 roku zachorowania na polio były przyczyną niepełnosprawności ponad 350 000 dzieci w 125 krajach na świecie. Od tego czasu udało się eradykować dwa typy dzikiego wirusa polio. Transmisję typu 1 wirusa nadal stwierdza się w dwóch krajach – Afganistanie i Pakistanie. Aktualnie 5 spośród 6 regionów WHO, obejmujących ponad 90% światowej populacji, jest wolnych od poliomyelitis.

Jednak szczepionki mogą uratować życie tylko wtedy, gdy ludzie są zaszczepieni. Na szczęście większość ludzi się szczepi. Na przykład, 85% dzieci na świecie jest zaszczepionych przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi, a w 125 krajach odsetek zaszczepionych dzieci przekracza 90%.

Rzeczywistą skuteczność szczepień najlepiej oddają dane epidemiologiczne. Na infografice przedstawiono liczbę zachorowań na choroby, którym możemy zapobiegać za pomocą szczepień w wybranym roku przed wprowadzeniem powszechnych szczepień w Polsce oraz liczbę zachorowań w 2016, wiele lat po wprowadzeniu szczepień.