Szczepionka przeciw meningokokom
Ściąga
Podsumowanie - Szczepionka przeciw meningokokom
O chorobie
Czym jest zakażenie meningokokowe?
Jakie są objawy zakażenia meningokokami?
Jak zakażenie meningokokami przebiega u małych dzieci?
Jak poważne mogą być objawy zakażenia meningokokami?
Jakie są grupy ryzyka wystąpienia Inwazyjnej Choroby Meningokokowej?
Jak wiele zakażeń meningokokowych występuje w Polsce?
Gdzie i jak często zakażenia meningokokowe występują na świecie?
O szczepionce
Jakie rodzaje szczepionek przeciw zakażeniom meningokokowym są dostępne w Polsce?
Dlaczego warto się szczepić przeciw zakażeniom meningokokowym?
Kto powinien zostać zaszczepiony przeciw zakażeniom meningokokowymi?
Kto nie powinien zostać zaszczepiony przeciw zakażeniom meningokokowym?
Jakie jest ryzyko związane z zaszczepieniem przeciw zakażeniom meningokokowym?
Jakie szczepionki przeciw meningokokom są dostępne w Polsce?
Kalendarz szczepień
Szczepionki przeciw meningokokom w Programie Szczepień Ochronnych
Czytaj więcej
Ile dawek szczepionki przeciw meningokokom grupy B należy podać oraz w jakim schemacie?
Jakie zmiany wprowadzono do Charakterystyki Produktu Leczniczego szczepionki przeciw meningokokom grupy A, C, W135, Y Nimenrix?
Jak zaplanować szczepienie przeciw meningokokom dla osób w różnym wieku?
Zalecenia polskich ekspertów dotyczące szczepień przeciw meningokokom
Podsumowanie - Szczepionka przeciw meningokokom
O chorobie
Zakażenia meningokokowe są wywoływane przez bakterie – dwoinki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zwane również meningokokami (Neisseria meningitidis). Wśród 12 grup serologicznych wyróżnionych na podstawie różnic w budowie polisacharydowej otoczki, na świecie niebezpieczne są serogrupy: A, B, C, W, Y. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową podczas kontaktu z osobą chorą lub bezobjawowym nosicielem. Na zakażenie meningokokami narażeni są wszyscy, niezależnie od płci czy wieku. Jednak najczęściej chorują dzieci do 1 roku życia. Wiele przypadków choroby występuje też u dzieci w wieku do 5 lat oraz nastolatków i młodych dorosłych w wieku 16- 21 lat. Meningokoki kolonizują jamę nosowo-gardłową zdrowych osób (tzw. nosicieli), nie powodując żadnych dolegliwości ani objawów. Najbardziej niebezpieczna jest inwazyjna choroba meningokokowa (IChM), która obejmuje zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub sepsę (posocznicę). Rozwija się bardzo szybko, jest obarczona wysoką śmiertelnością i trwałymi powikłaniami. Należy do najgroźniejszych chorób zakaźnych człowieka.
Pamiętaj, że:
- Przenoszenie meningokoków odbywa się drogą kropelkową (podczas kaszlu lub kichania) lub przez kontakt bezpośredni (np. podczas intymnego, głębokiego pocałunku).
- Inwazyjna Choroba Meningokokowa stanowi bezpośrednie zagrożenie zdrowia i życia, dlatego osoba z podejrzeniem takiego zakażenia powinna natychmiast trafić do szpitala.
- Za większość przypadków Inwazyjnej Choroby Meningokokowej odpowiadają meningokoki serogrupy B i C.
- W ostatnim czasie rośnie udział meningokoków serogrupy W.
Każdego roku na świecie odnotowuje się ok. 1,2 mln przypadków IChM, z których 135 000 prowadzi do zgonu. Występowanie poszczególnych serogrup meningokoków jest uzależnione od obszaru geograficznego. W Europie IChM jest chorobą rzadką. Na przestrzeni ostatnich lat, w związku z wprowadzeniem w wielu krajach powszechnych szczepień przeciw meningokokom obserwujemy trend obniżania zapadalności na IChM. Zapadalność na IChM w Polsce jest na niskim poziomie europejskim. Rocznie rejestrowanych jest ok. 150-200 zachorowań. Za większość przypadków IChM odpowiadają meningokoki serogrupy B, następnie serogrupy C. W ostatnim czasie rośnie udział meningokoków serogrupy W. Najwięcej zakażeń wywoływanych przez meningokoki serogrupy B, odnotowano u dzieci do 1 roku życia.
O szczepionce
Dostępne są skoniugowane szczepionki przeciw meningokokom monowalentne lub wielowalentne oraz szczepionki białkowe przeciw serogrupie B. Szczepienia zalecane są osobom z grup ryzyka wystąpienia IChM, a więc niemowlętom, młodzieży i młodym dorosłym, osobom z niedoborami odporności oraz podróżującym do krajów zwiększonego ryzyka zakażeń meningokokowych. Skoniugowane szczepionki zawierają oczyszczone polisacharydy i skoniugowane białka i można je podawać dzieciom od 2 mies. życia. Dostępne są dwa rodzaje szczepionek skoniugowanych, tj. czterowalentne przeciw serogrupom A, C, W135 oraz Y oraz monowalentne przeciw serogrupie C.
Najczęściej zgłaszane działania niepożądane po podaniu szczepionek polisacharydowych i skoniugowanych to odczyny miejscowe (zaczerwienienie, obrzęk i ból w miejscu wstrzyknięcia) i łagodne reakcje ogólne (rozdrażnienie, senność, gorączka, ból mięśni kończyn, ból głowy, brak łaknienia). Objawy te pojawiają się w ciągu kilku pierwszych dni po szczepieniu i ustępują samoistnie bez konsekwencji dla zdrowia pacjenta. Ryzyko wystąpienia poważnych reakcji jest niewielkie. Szczepionka białkowa przeciw meningokokom grupy B powoduje łagodne odczyny niepożądane (niepokój, ból w miejscu wkłucia). Podawana niemowlętom łącznie z innymi szczepionkami zwiększa ryzyko wystąpienia gorączki, stąd zalecane jest jej podawanie podczas osobnej wizyty.
- Inwazyjna Choroba Meningokokowa. Zachorowania w latach 1995-2020.
- Inwazyjna Choroba Meningokokowa. Zachorowania w latach 1995-2021.
- IChM- objawy, powikłania, profilaktyka
- Obszary występowania inwazyjnej choroby meningokokowej
- Szczepienia przeciw meningokokom dla niemowląt
- Grupy ryzyka Inwazyjnej Choroby Meningokokowej
- Dla kogo zalecane są szczepionki przeciw meningokokom?
- Rodzaje szczepionek przeciw meningokokom
- Meningokoki (ściąga) (pdf)
- Meningokoki (ściąga) (jpg)
- Szczepienia przeciw meningokokom małych dzieci
- Granoff D.M., Pelton S., Harrison L.H.: Meningococcal vaccines. W: Plotkin S.A., Orenstein W.A., Offit P.A. (red.): Vaccines. Wyd. VI. Elsevier, 2013: 388–418
- Zapobieganie zachorowaniom na chorobę meningokokową. Rekomendacje Komitetu Doradczego ds. Szczepień CDC w Atlancie (ACIP) (w jęz. angielskim), opubl. 27 maja 2005 r. MMWR 2005 / 54(RR07);1-21
- Uaktualnienie zaleceń ACIP dotyczące powtórnego zaszczepienia osób z wydłużonym, wysokim ryzykiem zachorowania na inwazyjną chorobę meningokokową. MMWR 2009 / 58(37); 1042-1043.
- Fakty na temat meningokokowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, przygotowane przez ekspertów WHO, w jęz. angielskim. Czytaj.
- Informacje na temat choroby meningokokowej na stronach Europejkiego Centrum Chorób Zakaźnych (ECDC) w jęz. angielskim.
- Invasive meningococcal disease – Annual Epidemiological Report for 2017
- Informacje Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego, KOROUN. Czytaj.
- Informacje nt. meningokoków, strona Departamentu Przeciwepidemicznego GIS.