Jakie substancje pomocnicze wchodzą w skład szczepionek?

Czym różni się podanie związków glinu drogą wstrzyknięcia ze szczepionką od drogi pokarmowej z żywnością?

Glin jest powszechny w środowisku. Znajdziemy go w powietrzu, wodzie i pożywieniu. Występuje nawet w mleku matki (ok. 0,04 mg/l) oraz mieszankach mlecznych dla niemowląt (0,225 mg/l). Związki glinu znajdziemy w naszych tkankach i płynach ustrojowych. Niewielka ilość glinu znajduje się nawet w ciele noworodka, co wynika z ekspozycji na glin w życiu płodowym. Głównym źródłem glinu, który dostaje się do organizmu człowieka jest żywność. Wstrzykiwanie glinu zawartego w szczepionkach tym różni się od wchłaniania związków glinu z przewodu pokarmowego, że szczepionki zawierające związki glinu podaje się tylko kilka- kilkanaście razy w ciągu pierwszych dwóch lat życia dziecka, natomiast glin zawarty w pożywieniu gromadzi się w organizmie powoli, każdego dnia. W ciągu 6 pierwszych miesięcy życia niemowlę może otrzymać ok. 4 mg związków glinu w szczepionkach.  Dla porównania w tym samym czasie niemowlę przyswaja ok. 10 mg glinu zawartego w mleku matki lub ok. 40 mg w pokarmie podawanym z butelki. Osoby dorosłe spożywają od 7 do 9 mg glinu dziennie. Dla zrozumienia różnicy pomiędzy spożyciem glinu z pokarmem a podaniem drogą wstrzyknięcia ze szczepionką konieczne jest poznanie procesów jego wchłaniania i eliminacji z organizmu. Wstrzyknięcie w przypadku szczepionek z adiuwantem glinowym oznacza podanie ich drogą podskórną lub domięśniową. Żadnej szczepionki nie podaje się dożylnie. Zawartość szczepionki jest wchłaniana w miejscu wstrzyknięcia i pośrednio dostaje się również w ograniczonym stopniu do krwiobiegu. Dodatkowo z badań na modelu zwierzęcym z użyciem znakowanych izotopowo znaczników, które pozwalają odróżnić wstrzyknięty związek od tego samego związku obecnego w wyniku codziennej ekspozycji, wynika, że związki glinu podane drogą wstrzyknięcia wchłaniają się tylko częściowo do krwi. Podobnie jest w przypadku związków glinu, które dostają się do organizmu drogą pokarmową. Przewód pokarmowy stanowi istotną barierę we wchłanianiu związków glinu, jednak ze względu na to, że ekspozycja na glin z przewodu pokarmowego zachodzi każdego dnia, całościowa ekspozycja na glin zawarty w szczepionkach jest mniejsza niż ekspozycja na glin z pożywienia. Związki glinu, które znalazły się w krwiobiegu, są przetwarzane w podobny sposób, niezależnie od pochodzenia. Większość związków glinu zostaje wydalona przez nerki, a jedynie niewielka część jest zatrzymana w tkankach. Ok. 50% związków glinu w krwiobiegu zostaje wydalona w czasie pierwszych 24 h, a w ciągu 2 tygodni ponad ¾ zawartości glinu. Faktycznie glin może być potencjalnie niebezpieczny, gdy nerki nie pracują prawidłowo.

Organizm wydala glin, jednak ten proces jest wolniejszy niż jego gromadzenie, stąd ogólną ilość tego pierwiastka w organizmie określa się jako „całkowite obciążenie organizmu glinem”. Z badań farmakokinetycznych wynika, że okres półtrwania eliminacji glinu z organizmu człowieka wynosi około 24 godziny, a dawkę 1 mg/kg mc./24 h uznaje się za bezwzględnie bezpieczną (norma dobowej ekspozycji). Dawka glinu zawarta w pojedynczej dawce szczepionki (nie więcej niż 1,25 mg/dawkę) jest więc znacznie mniejsza niż dopuszczalna norma.

Badania uwzględniające parametry dotyczące wchłaniania i eliminacji związków glinu podanego we wstrzyknięciu oraz dostarczanego drogą pokarmową wskazują, że całkowita zawartość glinu w organizmie małego dziecka nigdy nie przekracza minimalnego poziomu ryzyka.

Związki glinu, występują w szczepionkach w bezpiecznych ilościach.

Ostatnia aktualizacja: 18 stycznia 2022
Materiały źródłowe
  • Ameratunga R. Gills D. Gold M. i wsp.  Evidence refuting the existence of autoimmune/autoinflammatory syndrome induced by adjuvants (ASIA). J Allergy Clin Immunol Pract 2017;5:1551-1555.
  • Bernatowska E., Bernat-Sitarz K., Pietrucha B. i wsp. Szczepienia dzieci i osób dorosłych uczulonych na białko jaja kurzego –coraz mniej ograniczeń Standardy Medyczne/Pediatria. 2012, 9, 134-139.
  • CHMP Position Paper on Thiomersal Implementation of the Warning Statement Relating to Sensitisation (EMEA/CHMP/VWP/19541/2007).
  • Erlewyn-Lajeunesse M. i wsp. Anaphylaxis as an adverse event following immunisation in the UK and Ireland.Arch. Dis. Child., 2012; 97: 487–490.
  • Farmakopea Polska, wydanie XI, tom I, 2017, str. Vaccines for human use (01/2017:0153 (str. 1029-1032.
  • Finn T.M., Egan W. Vaccine additives and manufacturing residuals in vaccines licenced in the United States (Chapter 7). W: Plotkin’s vaccines, red. Plotkin SA, Orenstein WA, Offit PA, Philadelphia PA: Saunders Elsevier; 2018, str. 75-83.
  • Franceschini F. i wsp. Vaccination in children with allergy to non active vaccine components. Clin Transl Med. 2015; 4: 3.
  • Global Advisory Committee on Vaccine Safety (GACVS): Aluminium adjuvants. Weekly epidemiological record 2012; 87(30):277-288.
  • Gołoś A., Lutyńska A. Adiuwanty glinowe w szczepionkach – aktualny stan wiedzy. Przegl Epidemiol 2015; 69: 871-874.
  • Gołoś A., Lutyńska A. Tiomersal w szczepionkach – aktualny stan wiedzy. Przegl. Epidemiol. 2015; 69: 157 – 161.
  • Jefferson T, Rudin M, Di Pietrantoni C. Adverse events after immunization with aluminium-containing DTP vaccines: systematic review of the evidence. Lancet Infect Dis 2004;4:84-90.
  • Karwowski M.P., Stamoulis C., Wenren L.M. i wsp. Blood and hair aluminum levels, vaccine history, and early infant development: a cross-sectional study. Acad Pediatr 2018;18:161-165.
  • Keith L.S., Jones D.E., Chou CH.S.J. Aluminum toxicokinetics regarding infant diet and vaccinations. Vaccine 2002;20:S13-S17.
  • Pichichero ME i wsp. Mercury Levels in Newborns and Infants After Receipt of Thimerosal-Containing Vaccines. Pediatrics February 2008, 121 (2) e208-e214.
  • Mitkus R.J., Hess M.A., Schwartz S.L.: Pharmacokinetic modeling as an approach to assessing the safety of residual formaldehyde in infant vaccines. Vaccine 2013;31;2738-2743.
  • Mitkus RJ, King DB, Hess MA, et al. Updated aluminum pharmacokinetics following infant exposures through diet and vaccination. Vaccine 2011;29:9538-9543.
  • Offit P.A., Jew R.K.: Addressing Parents’ Concerns: Do Vaccines Contain Harmful Preservatives, Adjuvants, Additives, or Residuals? Pediatrics 2003;112;1394-1401.
  • Roches A, Paradis L, Gagnon R,  Egg-allergic patients can be safely vaccinated against influenza. J Allergy Clin Immunol 2012, Nov;130(5):1213-1216.
  • Vaccine ingredients. Knowledge Project. University of OXFORD (dostęp 03.08.2017).
pokaż więcej
Słowniczek
pokaż więcej
Znalazłeś niezrozumiany termin?
Zaproponuj hasło do słownika.
Loading