Czy można szczepić osoby z alergiami?

Czy po podaniu szczepionek mogą występować reakcje alergiczne?

  • Szczepienia nie prowadzą do rozwoju chorób alergicznych, ale mogą wywoływać reakcje alergiczne.

  • U dzieci z chorobami alergicznymi, podobnie jak u dzieci zdrowych, istnieje możliwość wystąpienia po szczepieniach niepożądanych odczynów, w tym również o charakterze reakcji alergicznych.

  • Dzieci uczulone na składniki szczepionek mogą rozwijać ostre reakcje alergicznie podobnie jak na wszystkie alergeny

  • Reakcje alergiczne na substancje pomocnicze wchodzące w skład szczepionek występują bardzo rzadko.

Po podaniu niektórych szczepionek mogą występować reakcje alergiczne. Jest to związane z występowaniem w składzie szczepionek substancji pomocniczych, które mogą stanowić czynnik uczulający.  Wśród substancji, które mogą być przyczyną reakcji alergicznych po podaniu szczepionki wymienia się najczęściej: białko jaja kurzego, żelatynę, neomycynę oraz lateks.

Jakie są zasady szczepień w przypadku alergii na białko jaja kurzego? 

  • Obecność białka jaja kurzego w niektórych szczepionkach jest związana z tym, że w czasie ich produkcji wirusy szczepionkowe namnażane są w zarodkach kurzych. Przykładem są wirusy w szczepionce przeciw grypie i szczepionce przeciw żółtej gorączce. Dlatego też w składzie tych szczepionek może występować niewielka ilość białka jaja kurzego w postaci owoalbuminy. Dzięki nowoczesnemu procesowi ich produkcji zawierają śladowe ilości białka.
  • Szczepionki w skład których wchodzą wirusy namnażane w linii komórek fibroblastów kurzych (np. szczepionka przeciw odrze, śwince różyczce (MMR) lub szczepionka przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu (KZM), nie zawierają w swoim składzie białka jaj kurzego.
  • Niezależnie od alergii w wywiadzie, wszystkie szczepionki powinny być podawane w gabinecie wyposażonym w odpowiedni sprzęt pod nadzorem personelu medycznego przygotowanego do rozpoznania i leczenia reakcji anafilaktycznej.
  • Proces kwalifikacji pacjentów z chorobą alergiczną przebiega według ogólnie przyjętych zasad, ze szczególnym uwzględnieniem wywiadu dotyczącego chorób o podłożu alergicznym. Kwalifikacja pacjenta dotyczy konkretnego szczepienia i konkretnego preparatu (szczepionki).

Szczepienie przeciw grypie w przypadku alergii na białko jaja kurzego

  • Wszystkie szczepionki przeciw grypie dostępne w Polsce, zarówno inaktywowane (podawane domięśniowo), jak i żywa (podawana donosowo) zawierają śladowe ilości białka jaja kurzego, m.in. owoalbuminy, która odpowiada za objawy nadwrażliwości po spożyciu jajka.
  • Pacjenci z alergią na białko jaja kurzego, u których po spożyciu jajka lub produktu zawierającego jajko występuje pokrzywka mogą być bezpiecznie szczepieni przeciw grypie w warunkach POZ. Wybór szczepionki zależy od wieku osoby szczepionej: u dorosłych stosuje się szczepionki inaktywowane; u dzieci w wieku 6 miesięcy-2 lata szczepionki inaktywowane; u dzieci w wieku 2-18 lat – szczepionki inaktywowane lub szczepionkę żywą, donosową.
  • Pacjenci z alergią na białko jaja kurzego w wywiadzie, u których po spożyciu jajka lub produktów zawierających jajko występują objawy inne niż pokrzywka (obrzęk naczynioruchowy, zaburzenia oddychania (duszność, świszczący oddech), zawroty głowy, wymioty), wymagali podania adrenaliny lub innej nagłej interwencji, mogą być szczepieni w warunkach szczególnej ostrożności, pod nadzorem personelu medycznego, który ma doświadczenie w rozpoznawaniu i leczeniu ciężkich reakcji nadwrażliwości.
  • Ciężka reakcja nadwrażliwości po wcześniejszym podaniu szczepionki przeciw grypie (bez względu na to, który składnik szczepionki jest podejrzany o jej wywołanie) stanowi trwałe przeciwwskazanie do podania tej szczepionki w przyszłości.

Pacjentom z alergią na białko jaja kurzego, należącym do grupy wysokiego ryzyka powikłań i ciężkiego przebieg grypy, zaleca się szczepienie przeciw grypie standardową, zalecaną dawką.

Szczepienie przeciw żółtej gorączce w przypadku alergii na białko jaja kurzego

  • Szczepionka przeciw żółtej gorączce zawiera śladowe ilości białka kurzego.
  • Nie powinna być podawana u osób z reakcją anafilaktyczną na białka jaja kurzego w wywiadzie.
  • Jeżeli ryzyko zachorowania u pacjenta z alergią na białka jaja kurzego jest duże, można rozważyć szczepienie po wykonaniu testu skórnego ze szczepionką
  • W przypadku potwierdzenia reakcji alergicznej w teście skórnym można podawać szczepionkę metodą wielokrotnych rozcieńczeń w warunkach szpitalnych.

 Szczepienie przeciw odrze, śwince i różyczce w przypadku alergii na białko jaja kurzego

  • Szczepionki przeciw odrze, śwince i różyczce (MMR) nie zawierają oznaczalnych ilości owoalbuminy i mogą być bezpiecznie podawane u osób z alergią na białko jaja kurzego w warunkach POZ.
  • Ryzyko wystąpienia reakcji nadwrażliwości po podaniu MMR u osób z alergią na BJK jest takie samo jak u osób bez tej alergii w wywiadzie. Objawy nadwrażliwości związane są głównie z obecnością w szczepionce żelatyny lub neomycyny.

Szczepienie przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu w przypadku alergii na białko jaja kurzego

  • Wirus użyty w szczepionkach przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu (KZM) namnażany jest na fibroblastach zarodków kurzych, stąd też ilość owoalbuminy w szczepionkach jest nieoznaczalna.
  • Osoby z alergią na białko jaja kurzego mogą być bezpiecznie szczepione przeciw KZM w warunkach POZ.

Niezależnie od alergii w wywiadzie, wszystkie szczepionki powinny być podawane w gabinecie wyposażonym w odpowiedni sprzęt pod nadzorem personelu medycznego przygotowanego do rozpoznania i leczenia reakcji anafilaktycznej.

Ostatnia aktualizacja: 1 lutego 2022
Materiały źródłowe
  • Offit PA, Hackett CJ. Addressing parents’ concerns: do vaccines cause allergic or autoimmune diseases? Pediatrics 2003;111:653-9.
  • Strachan DP. Hay fever, hygiene, and household size. BMJ 1989;299:1259-60.
  • Krämer U, Heinrich J, Wjst M, Wichmann HE. Age of entry to day nursery and allergy in later childhood. The Lancet 1999;353:450-4.
  • Odent MR, Culpin EE, Kimmel T. Pertussis vaccination and asthma: is there a link? JAMA
  • 1994;272:592-3.
  • Kay AB. Allergy and allergic diseases. First of two parts. New England Journal of Medicine 2001;344:30-7.
  • van den Biggelaar AH, van Ree R, Rodrigues LC, et al. Decreased atopy in children infected with Schistosoma haematobium: a role for parasite-induced interleukin-10. The Lancet 2000;356:1723-7.
  • Du Bois RM. Interferon gamma-1b for the treatment of idiopathic pulmonary fibrosis. New England Journal of Medicine 1999;341:1302-4.
  • DeStefano F, Gu D, Kramarz P, et al. Childhood vaccinations and risk of asthma. Pediatric Infectious Disease Journal 2002;21:498-504.
  • Nilsson L, Kjellman NI, Björkstén B. A randomized controlled trial of the effect of pertussis vaccines on atopic disease. Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine 1998;152:734-8.
  • Sánchez-Solis M, Garcia-Marcos L. Do vaccines modify the prevalence of asthma and allergies? Expert Rev Vaccines 2006;5:631-40.
  • El -Zein M, Parent ME, Benedetti A, Rousseau MC. Does BCG vaccination protect against the development of childhood asthma? A systematic review and meta-analysis of epidemiological studies. International Journal of Epidemiology 2010;39:469-86.
  • Melbourne Infant Study: BCG for Allergy and Infection Reduction (MISBAIR). http://misbair.org.au/
  • Kemp T, Pearce N, Fitzharris P, et al. Is infant immunization a risk factor for childhood asthma or allergy? Epidemiology 1997;8:678-80.
  • Farooqi IS, Hopkin JM. Early childhood infection and atopic disorder. Thorax 1998;53:927-32.
  • Anderson HR, Poloniecki JD, Strachan DP, et al. Immunization and symptoms of atopic disease in children: results from the International Study of Asthma and Allergies in Childhood. American Journal of Public Health 2001;91:1126-9.
  • Bernsen RM, de Jongste JC, van der Wouden JC. Lower risk of atopic disorders in whole cell pertussis vaccinated children. European Respiratory Journal 2003;22:962-4.
  • Laubereau B, Grote V, Hölscher G, et al. Vaccination against Haemophilus influenzae type b and atopy in East German schoolchildren. European Journal of Medical Research 2002;7:387-92.
  • Australian Technical Advisory Group on Immunisation (ATAGI). The Australian immunization handbook. 10th ed. Canberra: Australian Government Department of Health and Ageing; 2013.
  • Bohlke K, Davis RL, Marcy SM, et al. Risk of anaphylaxis after vaccination of children and
  • Pediatrics 2003;112:815 -20.
  • Lakshman R, Finn A. MMR vaccine and allergy. Archives of Disease in Childhood 2000;82:93-5.
  • Australasian Society of Clinical Immunology and Allergy (ASCIA). Guidelines for medical practitioners: Influenza vaccination of the egg -allergicindividual. September 2010.
  • Valander A. i wsp. Anaphylaxis after vaccination of children: Review of literature and recommendations for vaccination in child and school health services in Belgium. Vaccine 2014, 32, 3147-54.
    Erlewyn-Lajeunesse M. i wsp. Anaphylaxis as an adverse event following immunisation in the UK and Ireland.Arch. Dis. Child., 2012; 97: 487–490.
  • Kelso JM i wsp. Adverse reactions to vaccines practice parameter 2012 update. J Allergy Clin. Immunol, 2012; 130, 25–43.
  • Institute of Medicine of the National Academy of Sciences: Adverse effects of vaccines. Evidence and causality. 2011 (iom.edu/vaccineadverseeffects)
  • Offit PA, Moser CA. Vaccines and your child: separating fact from fiction. New York: Columbia University Press; 2013.
  • Des Roches A, Paradis L, Gagnon R,  Egg-allergic patients can be safely vaccinated against influenza. J Allergy Clin Immunol 2012, 130(5):1213-1216.
  • Bernatowska E., Bernat-Sitarz K., Pietrucha B. i wsp. Szczepienia dzieci i osób dorosłych uczulonych na białko jaja kurzego –coraz mniej ograniczeń Standardy Medyczne/Pediatria. 2012 , t 9 134-139.

 

pokaż więcej