Szczepionka przeciw durowi brzusznemu
- Strona główna
- Szczepionki
- Dur brzuszny
Pandemia
to epidemia występująca na dużych obszarach globu (w licznych krajach i kontynentach) i zwykle charakteryzująca się wysoką zapadalnością.
Pandemia grypy
wg. definicji WHO (luty 2009) dotyczy szerzenia się nowych szczepów wirusa grypy bez odniesienia do ciężkości zachorowań. Wyróżniono w tej definicji 4 okresy i 6 faz z których trzeci okres (6 faza) określa właściwą pandemię: trwałe szerzenie się zakażeń wirusem grypy w populacji ludzkiej w dwu lub więcej regionach WHO.
Patogen
to czynnik chorobotwórczy, tj.: wirus, bakteria, grzyb, prion czy toksyna drobnoustroju.
Patronażowa wizyta
to wizyta położnej lub pielęgniarki środowiskowej oraz lekarza w domu noworodka, w praktyce ma miejsce najczęściej w pierwszym tygodniu po wypisie ze szpitala. W czasie wizyty patronażowej przekazywane są m.in. informacje o możliwościach szczepień.
PCV
(ang. Pneumococcal Conjugate Vaccine) to skoniugowana szczepionka przeciw pneumokokom
PCV-10
to skoniugowana 10 walentna szczepionka przeciw pneumokokom, zawiera w swoim składzie antygeny 10 serotypów bakterii Pneumococcus pneumoniae.
PCV-13
to skoniugowana 13 walentna szczepionka przeciw pneumokokom, zawiera w swoim składzie antygeny 13 serotypów bakterii Pneumococcus pneumoniae.
Pełnokomórkowa szczepionka przeciw krztuścowi
to inaczej całokomórkowa szczepionka przeciw krztuścowi. Zawiera całe bakterie krztuśca, które w czasie jej wytwarzania poddano inaktywacji czyli zabiciu przy użyciu formaldehydu.
PIMS
PIMS – wieloukładowy zespół zapalny u dzieci (pediatric inflammatory multisystem syndrome), nazywany także MIS-C (multisystem inflammatory syndrome in children) to nowa jednostka chorobowa, występująca u dzieci i młodych dorosłych, związana z przebytym zakażeniem wirusem SARS-CoV-2. Polega na uogólnionym stanie zapalnym, czego skutkiem są typowe objawy: wysoka gorączka i uszkodzenia różnych narządów.
Poekspozycyjne szczepienia
dotyczą sytuacji, kiedy szczepionka (jedna lub więcej dawek) podawane są po ekspozycji na czynnik etiologiczny, a przed wystąpieniem objawów choroby. Szczepienia poekspozycyjne dotyczą szczepienia przeciw tężcowi, wściekliźnie, odrze, ospie wietrznej, wzw B, wzw A.
Poliomyelitis
Populacja
to zbiór mieszkańców obszaru geograficznego lub całkowita liczba ludzi odpowiednio zdefiniowanej grupy, np. osób pracujących w określonym zawodzie. W badaniach epidemiologicznych populacją nazywamy zbiór jednostek, osób lub przedmiotów do którego zamierzamy odnieść wyniki przeprowadzonego badania epidemiologicznego.
Porażenie
Poronny przebieg choroby
Poszczepienne polio
(ang. vaccine associated paralytic polio- VAPP) to zachorowanie na poliomyelitis towarzyszące szczepieniu, jest ostrym porażeniem lub niedowładem wiotkim, wywołanym przez wirus szczepionkowy polio, najczęściej po podaniu pierwszej dawki żywej szczepionki doustnej OPV lub częściej u osoby zwykle nieuodpornionej, ze styczności ze szczepionym i zakażonej wydalanym przez szczepionego szczepem OPV. Objawy pojawiają się w okresie od 4 do 30 dni po szczepieniu lub od 4 do 75 dni od styczności z osoba zaszczepioną i utrzymują się 60 dni lub dłużej.
Poszczepienny zespół pierwotny
to zmiany w miejscu szczepienia i okolicznych węzłach chłonnych przy braku objawów ogólnych.
Preparat krwiopochodny
Prewencja
(ang. prevention) to zapobieganie.
Program Szczepień Ochronnych
Program Szczepień Ochronnych (PSO) to dokument, który zawiera wykaz obowiazkowych i zalecanych szczepień, zasady ich przeprowadzania (popularnie nazywany Kalendarzem Szczepień). PSO jest opracowywany na podstawie sytuacji epidemiologicznej w kraju, sytuacji epidemiologicznej w krajach sąsiednich, zaleceń WHO oraz możliwości finansowych i raz w roku aktualizowany i publikowany przez Główny Inspektor Sanitarny na wniosek Komisji Epidemiologii Rady Sanitarnej Kraju w postaci Rozporządzenia Ministra Zdrowia. W Polsce powstawał w latach 1955-1963.
Prosówka
to określenie rozsianej postaci gruźlicy, tzn. zajmującej co najmniej dwa narządy.
PRP
Przeciwciała
(inaczej immunoglobuliny) to białka krwi, które mają zdolność rozpoznawania i przyłączania się do antygenu, tym samym neutralizując go.
Przeciwciało
Przeciwciało matczyne
Przeciwwskazania względne
to przeciwwskazania czasowe lub wymagające zachowania szczególnej ostrożności tj. rozważenia z pacjentem czy korzyści ze szczepienia przewyższają ryzyko ewentualnych niepożądanych odczynów poszczepiennych.
Przeciwwskazanie
Próba tuberkulinowa
to jedna z metod w diagnostyce gruźlicy. W przeszłości stosowana w ocenie alergii na antygeny prątka gruźlicy przed szczepieniem.
PT
próba tuberkulinowa to jedna z metod w diagnostyce gruźlicy
Powiązane artykuły
Grypa
Grypa jest ostrą chorobą zakaźną, wywoływaną przez wirusy grypy. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub kontakt ze skażoną powierzchnią. Okres wylęgania wynosi 1-4 dni. Wirusy grypy atakują komórki nabłonka dróg oddechowych, w których się namnażają. W konsekwencji powodują martwicę tychże komórek, co z kolei otwiera drogę patogenom bakteryjnym.
Szczepienia poekspozycyjne
Szczepienia poekspozycyjne są to szczepienia wykonywane po ekspozycji (narażeniu) na czynnik zakaźny, np. po bezpośrednim kontakcie z osobą, która zaraża. Ich celem jest zapobieganie zachorowaniu osoby eksponowanej (immunoprofilaktyka czynna).
Gruźlica
Gruźlica jest chorobą zakaźną wywołaną przez bakterie - prątki gruźlicy, której głównym źródłem zakażenia jest chory człowiek, szczególnie jeżeli nie jest leczony. Gruźlica jest chorobą zaraźliwą. Prątki wraz z wdychanym powietrzem przenoszą się od chorej osoby na zdrową. Po dotarciu do płuc wywołują zmiany nazywane ogniskiem pierwotnym. Z tego ogniska drogą limfy i krwi prątki mogą przedostać się do wszystkich narządów i tkanek, a w sprzyjających okolicznościach wywołać chorobę. Jednak gruźlica najczęściej atakuje płuca. U osób zakażonych ryzyko rozwoju choroby utrzymuje się przez całe życie, jednak jest ono najwyższe w ciągu pierwszych 2 lat od zakażenia. U 5-10% zakażonych prątkami może rozwijać się choroba. Pozostali są klinicznie zdrowi i znajdują się w tzw. stanie drzemiącego zakażenia. Stan zakażenia można potwierdzić poprzez wykonanie testu tuberkulinowego. Obecnie istnieje również, choć w ograniczonym zakresie możliwość wykonywania w tym celu innych testów.
Czym są niepożądane odczyny poszczepienne?
Niepożądany odczyn poszczepienny (NOP) to zaburzenie stanu zdrowia, które wystąpiło w okresie 4 tygodni po podaniu szczepionki. Wyjątek stanowią odczyny po szczepieniu BCG –w tych wypadkach kryterium czasowe jest znacznie wydłużone, co wynika ze specyfiki szczepionki.
Jakie są ogólne zasady stosowania szczepionek?
O podaniu szczepionki każdorazowo decyduje lekarz na podstawie prawidłowo przeprowadzonej kwalifikacji. Podczas wizyty szczepiennej lekarz zbiera wywiad dotyczący ewentualnych przeciwwskazań przed zaszczepieniem, informuje o szczepieniach zalecanych oraz możliwości wystąpienia niepożądanych odczynów poszczepiennych. Gabinet lekarski powinien być wyposażony w sprzęt reanimacyjny.
Błonica
Błonica (inaczej dyfteryt) jest ostrą i ciężką chorobą zakaźną, wywoływaną przez bakterie, tzw. maczugowce błonicy. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą kropelkową lub w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorym lub nosicielem. O wiele rzadziej do infekcji może dojść przez zakażone środki spożywcze i przedmioty.
COVID-19
CZYTAJ WIĘCEJTężec
Tężec jest chorobą zakaźną układu nerwowego, spowodowaną działaniem neurotoksyny tężcowej blokującej zakończenia nerwowe wytwarzanej przez bakterie laseczki tężca. Bakterie występują powszechnie w glebie, kurzu, wodzie oraz przewodzie pokarmowym zwierząt. Wrotami zakażenia mogą być drobne, prawie niewidoczne skaleczenie, otarcia naskórka. Do zakażenie może prowadzić poród lub poronienie przy nie zachowaniu zasad higieny.
Poliomyelitis
Poliomyelitis (nagminne porażenie dziecięce lub choroba Heinego-Medina) to ostra choroba zakaźna wywoływana przez poliowirusy. Najczęstszym źródłem zakażenia jest bezpośredni kontakt z chorym człowiekiem. Zakażenie szerzy się głównie drogą pokarmową przez przedmioty i środki spożywcze zakażone wydzielinami z gardła lub kałem oraz drogą kropelkową. Poliowirusy dostają się do organizmu przez usta lub nos. Jeżeli dostaną się do ośrodkowego układu nerwowego, mogą wywoływać uszkodzenie nerwów, co może prowadzić do niedowładu lub porażenia mięśni.
Ospa wietrzna
Ospa wietrzna jest wysoko zaraźliwą wirusową chorobą zakaźną. Najczęstszym źródłem zakażenia jest bezpośredni kontakt z chorym lub droga kropelkowa. Zakażenie szerzy się także pośrednio przez kontakt z przedmiotami zanieczyszczonymi wydzielinami z dróg oddechowych chorej osoby. Okres wylęgania ospy wietrznej wynosi średnio 14-16 dni. Okres zakaźności trwa 1-2 dni przed i do 6 dni po pojawieniu się wysypki, praktycznie do przyschnięcia wszystkich pęcherzyków.
Jak przygotować się do podróży zagranicznej?
Szczepienia a podróże zagraniczne: Informację o chorobach przeciwko, którym należy się zaszczepić wybierając się do innego kraju, można uzyskać w punktach szczepień Centrów Medycyny Podróży, na stronie internetowej WHO, a w przypadku szczepień obowiązkowych przeciwko żółtej gorączce również w ambasadzie danego kraju. Aktualnie podróżujące osoby mogą się szczepić przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, żółtej gorączce, durowi brzusznemu, tężcowi, błonicy, poliomyelitis, odrze, śwince, różyczce, grypie, wściekliźnie, zakażeniom meningokokowym, kleszczowemu zapaleniu mózgu, japońskiemu zapaleniu mózgu.
Na czym polega kalendarz szczepień?
Indywidualny kalendarz szczepień to program obowiązkowych i zalecanych szczepień, ułożony przez lekarza dla pacjenta, szczególnie dziecka, uwzględniający opóźnienia w realizacji szczepień w stosunku do obowiązującego Programu Szczepień Ochronnych.
wzw B
Wirusowe zapalenie wątroby typu B (wzw B) to choroba zakaźna wywołana przez wirusa HBV (Hepatitis B Virus). Zakażenie wzw B może przebiegać pod postacią ostrą lub przewlekłą – bezobjawową.
Jakie są ogólne zasady stosowania szczepionek?
O podaniu szczepionki każdorazowo decyduje lekarz na podstawie prawidłowo przeprowadzonej kwalifikacji. Podczas wizyty szczepiennej lekarz zbiera wywiad dotyczący ewentualnych przeciwwskazań przed zaszczepieniem, informuje o szczepieniach zalecanych oraz możliwości wystąpienia niepożądanych odczynów poszczepiennych. Gabinet lekarski powinien być wyposażony w sprzęt reanimacyjny.
Błonica
Błonica (inaczej dyfteryt) jest ostrą i ciężką chorobą zakaźną, wywoływaną przez bakterie, tzw. maczugowce błonicy. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą kropelkową lub w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorym lub nosicielem. O wiele rzadziej do infekcji może dojść przez zakażone środki spożywcze i przedmioty.
COVID-19
CZYTAJ WIĘCEJTężec
Tężec jest chorobą zakaźną układu nerwowego, spowodowaną działaniem neurotoksyny tężcowej blokującej zakończenia nerwowe wytwarzanej przez bakterie laseczki tężca. Bakterie występują powszechnie w glebie, kurzu, wodzie oraz przewodzie pokarmowym zwierząt. Wrotami zakażenia mogą być drobne, prawie niewidoczne skaleczenie, otarcia naskórka. Do zakażenie może prowadzić poród lub poronienie przy nie zachowaniu zasad higieny.
Pneumokoki
Zakażenia pneumokokowe są wywoływane przez bakterie Streptococcus pneumoniae. Pneumokoki są najczęstszą przyczyną pozaszpitalnych, bakteryjnych zakażeń układu oddechowego takich jak zapalenia ucha środkowego, zapalenia zatok oraz zaostrzenia przewlekłego zapalenia oskrzeli. Są też najczęstszą przyczyną pozaszpitalnego zapalenia płuc, zwłaszcza tego, które przebiega z bakteriemią. Najcięższą postacią zakażenia pneumokokowego jest tzw. inwazyjna choroba pneumokokowa (IChP) czyli zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, sepsa (posocznica) i zapalenie płuc z bakteriemią. Pneumokoki mogą również wywoływać zapalenie spojówek, zapalenie otrzewnej oraz zapalenie stawów.
Odra
Odra jest ostrą choroba zakaźną wywoływaną przez wirus odry, której źródłem zakażenia jest chory człowiek. Zakażenie szerzy się głównie drogą kropelkową oraz przez bezpośrednią styczność z wydzieliną z jamy nosowo-gardłowej lub moczem chorej osoby.
Krztusiec
Krztusiec jest chorobą zakaźną wywoływaną przez bakterie, tzw. pałeczki krztuśca. Można się nim zakazić w każdym wieku, ale najostrzej krztusiec przebiega u nieuodpornionych niemowląt oraz małych dzieci. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Po dostaniu się do organizmu, bakterie wnikają do tkanek, gdzie namnażają się produkując toksyny. Toksyny niszczą miejscowo nabłonek układu oddechowego, a po przedostaniu się do układu krwionośnego, wywołują szereg ogólnych objawów. Krztusiec trwa wiele tygodni.
Hib
CZYTAJ WIĘCEJJakie szczepienia zaleca się kobietom w ciąży?
Kobietom w ciąży nie zaleca się podawania szczepionek żywych (odrze, śwince, różyczce-MMR, ospie wietrznej), ponieważ istnieje teoretyczne ryzyko przeniesienia wirusa szczepionkowego na płód. W ciąży można podawać szczepionki inaktywowane (przeciw grypie, błonicy, tężcowi i krztuścowi (dTap). Inne szczepionki zabite mogą byc podawane w szczególnie uzasadnionych sytuacjach narażenia na zakażenie.
Czy można szczepić osoby z obniżoną odpornością?
Niedobory odporności mogą być wrodzone lub nabyte. Pierwotne niedobory odporności spowodowane są zaburzeniami składników układu odpornościowego, np. przeciwciał lub innych substancji związanych z odpornością na zakażenie. Mogą się ujawniać w pierwszych tygodniach czy miesiącach po urodzeniu. Nabyte zaburzenia odporności mogą być wynikiem trwających lub przebytych, ciężkich zakażeń wirusowych, bakteryjnych lub chorób układowych, a także działaniem czynników zewnętrznych, np. niedożywienia.
Jak się bada skuteczność szczepionek?
Prace laboratoryjne rozpoczynają się od poszukiwania metod wzbudzenia odporności w organizmie człowieka. Naukowcy badają mechanizmy odporności po naturalnym zachorowaniu, szukają odpowiednich antygenów, które mogą wzbudzać produkcję przeciwciał. Próbują zmniejszyć zjadliwość drobnoustrojów chorobotwórczych, żeby wywoływały odporność, ale nie powodowały choroby. Prowadzą eksperymenty na zwierzętach.
Tężec
Tężec jest chorobą zakaźną układu nerwowego, spowodowaną działaniem neurotoksyny tężcowej blokującej zakończenia nerwowe wytwarzanej przez bakterie laseczki tężca. Bakterie występują powszechnie w glebie, kurzu, wodzie oraz przewodzie pokarmowym zwierząt. Wrotami zakażenia mogą być drobne, prawie niewidoczne skaleczenie, otarcia naskórka. Do zakażenie może prowadzić poród lub poronienie przy nie zachowaniu zasad higieny.
Świnka
Świnka (nagminne zapalenie ślinianek przyusznych) to wirusowa choroba zakaźna, której źródłem zakażenia jest chory człowiek. Infekcja przenosi się drogą kropelkową lub poprzez kontakt z przedmiotami skażonymi wydzieliną z gardła chorej osoby. Świnka najczęściej przebiega łagodnie pod postacią zapalenia ślinianek przyusznych. Jednak u części osób może powodować groźne powikłania.
Różyczka
Różyczka jest wirusową choroba zakaźną, której źródłem zakażenia jest wyłącznie chory człowiek. Infekcja przenosi się drogą kropelkową, w przypadku zakażeń wrodzonych przez łożysko. Różyczka u dzieci najczęściej przebiega łagodnie lub bezobjawowo. Na cięższy przebieg narażeni są głównie dorośli. Stanowi poważne zagrożenie dla ciężarnych powodując powstawanie wad rozwojowych a nawet może się przyczynić do obumarcia płodu.
Poliomyelitis
Poliomyelitis (nagminne porażenie dziecięce lub choroba Heinego-Medina) to ostra choroba zakaźna wywoływana przez poliowirusy. Najczęstszym źródłem zakażenia jest bezpośredni kontakt z chorym człowiekiem. Zakażenie szerzy się głównie drogą pokarmową przez przedmioty i środki spożywcze zakażone wydzielinami z gardła lub kałem oraz drogą kropelkową. Poliowirusy dostają się do organizmu przez usta lub nos. Jeżeli dostaną się do ośrodkowego układu nerwowego, mogą wywoływać uszkodzenie nerwów, co może prowadzić do niedowładu lub porażenia mięśni.
Ospa wietrzna
Ospa wietrzna jest wysoko zaraźliwą wirusową chorobą zakaźną. Najczęstszym źródłem zakażenia jest bezpośredni kontakt z chorym lub droga kropelkowa. Zakażenie szerzy się także pośrednio przez kontakt z przedmiotami zanieczyszczonymi wydzielinami z dróg oddechowych chorej osoby. Okres wylęgania ospy wietrznej wynosi średnio 14-16 dni. Okres zakaźności trwa 1-2 dni przed i do 6 dni po pojawieniu się wysypki, praktycznie do przyschnięcia wszystkich pęcherzyków.
Jakie szczepienia zaleca się kobietom w ciąży?
Kobietom w ciąży nie zaleca się podawania szczepionek żywych (odrze, śwince, różyczce-MMR, ospie wietrznej), ponieważ istnieje teoretyczne ryzyko przeniesienia wirusa szczepionkowego na płód. W ciąży można podawać szczepionki inaktywowane (przeciw grypie, błonicy, tężcowi i krztuścowi (dTap). Inne szczepionki zabite mogą byc podawane w szczególnie uzasadnionych sytuacjach narażenia na zakażenie.
Czy można szczepić osoby z obniżoną odpornością?
Niedobory odporności mogą być wrodzone lub nabyte. Pierwotne niedobory odporności spowodowane są zaburzeniami składników układu odpornościowego, np. przeciwciał lub innych substancji związanych z odpornością na zakażenie. Mogą się ujawniać w pierwszych tygodniach czy miesiącach po urodzeniu. Nabyte zaburzenia odporności mogą być wynikiem trwających lub przebytych, ciężkich zakażeń wirusowych, bakteryjnych lub chorób układowych, a także działaniem czynników zewnętrznych, np. niedożywienia.
Jak przygotować się do podróży zagranicznej?
Szczepienia a podróże zagraniczne: Informację o chorobach przeciwko, którym należy się zaszczepić wybierając się do innego kraju, można uzyskać w punktach szczepień Centrów Medycyny Podróży, na stronie internetowej WHO, a w przypadku szczepień obowiązkowych przeciwko żółtej gorączce również w ambasadzie danego kraju. Aktualnie podróżujące osoby mogą się szczepić przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, żółtej gorączce, durowi brzusznemu, tężcowi, błonicy, poliomyelitis, odrze, śwince, różyczce, grypie, wściekliźnie, zakażeniom meningokokowym, kleszczowemu zapaleniu mózgu, japońskiemu zapaleniu mózgu.
Jakie są ogólne zasady stosowania szczepionek?
O podaniu szczepionki każdorazowo decyduje lekarz na podstawie prawidłowo przeprowadzonej kwalifikacji. Podczas wizyty szczepiennej lekarz zbiera wywiad dotyczący ewentualnych przeciwwskazań przed zaszczepieniem, informuje o szczepieniach zalecanych oraz możliwości wystąpienia niepożądanych odczynów poszczepiennych. Gabinet lekarski powinien być wyposażony w sprzęt reanimacyjny.
Błonica
Błonica (inaczej dyfteryt) jest ostrą i ciężką chorobą zakaźną, wywoływaną przez bakterie, tzw. maczugowce błonicy. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą kropelkową lub w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorym lub nosicielem. O wiele rzadziej do infekcji może dojść przez zakażone środki spożywcze i przedmioty.
Cholera
Cholera jest ostrą chorobą biegunkową wywoływaną przez bakterie tzw. przecinkowce cholery. Do zakażenia dochodzi w skutek spożycia wody lub zanieczyszczonych produktów spożywczych. Okres wylęgania choroby wynosi od 2 godzin do 5 dni.
COVID-19
CZYTAJ WIĘCEJTężec
Tężec jest chorobą zakaźną układu nerwowego, spowodowaną działaniem neurotoksyny tężcowej blokującej zakończenia nerwowe wytwarzanej przez bakterie laseczki tężca. Bakterie występują powszechnie w glebie, kurzu, wodzie oraz przewodzie pokarmowym zwierząt. Wrotami zakażenia mogą być drobne, prawie niewidoczne skaleczenie, otarcia naskórka. Do zakażenie może prowadzić poród lub poronienie przy nie zachowaniu zasad higieny.