Jakie są rodzaje szczepionek?

Jaka jest różnica pomiędzy szczepionkami jednoskładnikowymi (monowalentnymi) i wieloskładnikowymi (poliwalentnymi)?

Szczepionki jednoskładnikowe (monowalentne) uodparniają przeciw jednej chorobie zakaźnej. Mogą zawierać jeden rodzaj drobnoustroju lub antygeny, pochodzące od jednego drobnoustroju. Jeżeli drobnoustrój dzieli się na typy, jak np. poliowirus, to w monowalentnej szczepionce przeciwko poliomyelitis może znajdować się tylko typ 1 lub typ 2, albo typ 3 tego wirusa.

Szczepionki wieloskładnikowe (poliwalentne) zawierają kilka typów tego samego drobnoustroju lub antygeny pochodzące z kilku typów drobnoustroju. Zależnie od liczby, zawartych typów tego samego drobnoustroju szczepionka może być dwuwalentna (2 typy), trójwalentna (3 typy), tetrawalentna (4 typy), itd.
Przykładem szczepionki wieloskładnikowej są:

  • 3- walentna inaktywowana szczepionka przeciw poliomyelitis, która zawiera wszystkie 3 typy poliowirusa, czyli typ 1, 2 oraz 3,
  • 13-walentna skoniugowana szczepionka przeciw pneumokokom,

Wśród aktualnie zarejestrowanych w Polsce szczepionek poliwalentnych najbardziej złożoną jest polisacharydowa szczepionka przeciw pneumokokom, która chroni przeciw zakażeniom wywołanym 23 serotypami bakterii Streptococcus pneumoniae oraz skoniugowana szczepionka przeciw pneumokokom, która chroni przeciw zakażeniom wywołanym 13 serotypami bakterii Streptococcus pneumoniae.

Ostatnia aktualizacja: 1 lutego 2024
Materiały źródłowe

Stanley A. Plotkin, Walter A. Orenstein, Paul A. Offit, Edwards K.M. (red.). Plotkin’s vaccines. 7th Edition, Saunders, Philadelphia 2018.

pokaż więcej