Dlaczego należy szczepić wcześniaki?

Badania wskazują, że niemowlęta są szczególnie narażone na zakażenia bakteryjne i wirusowe. Wcześniaki to dzieci urodzone przed 37. tygodniem ciąży. Przeciwciała od matki (pod warunkiem, że mama jest odpowiednio uodporniona), które przechodzą do dziecka pod koniec ciąży, nie stanowią długotrwałej ochrony. Ochrona od mamy nie dotyczy wcześniaków. Ich odporność nie jest dostatecznie wykształcona. Wcześniaki są szczególnie narażone na krztusiec, inwazyjną chorobą pneumokokową i grypę. Częściej też występują w tej grupie niemowląt infekcje przewodu pokarmowego, w tym zakażenia rotawirusowe. Praktycznie każda choroba zakaźna niemowlęcia wcześniaka wymaga hospitalizacji, często leczenia w oddziale intensywnej opieki medycznej. Konsekwencją choroby zakaźnej może być zahamowanie rozwoju, choroby układu oddechowego, nerwowego. Dlatego dzieci urodzone przedwcześnie  należy szczególnie chronić przed chorobami zakaźnymi i ich powikłaniami. Mimo niedojrzałości układu odpornościowego wcześniaki i dzieci z małą urodzeniową masą ciała wykazują po stymulacji antygenami szczepionkowymi podobną odpowiedź odpornościową jak noworodki donoszone. Wcześniaki powinny być rutynowo szczepione, z rzadkimi wyjątkami, według wieku chronologicznego i obowiązującego Programu Szczepień Ochronnych. Odroczenie szczepień jest uzasadnione jedynie w przypadku ciężkiego stanu klinicznego dziecka. Nieuzasadnione jest odraczanie szczepień bez jednoznacznych przeciwwskazań, ponieważ prowadzi to do opóźnienia uzyskania odporności i zwiększenia ryzyka zachorowania. Dlatego te dzieci wymagają szybkiej i terminowej realizacji szczepień. Można stosować szczepionki wysoko-skojarzone np. 5 w 1 lub 6 w 1.

Książka SZCZEPIENIA OCHRONNE w profilaktyce chorób zakaźnych u dzieci została przygotowana pod naukową redakcją dr Anny Bednarek, dr Małgorzaty Bartkowiak-Emeryk oraz prof. Jacka Wysockiego

6.1. Szczepienia u dzieci przedwcześnie urodzonych oraz z małą masą urodzeniową

Dla wcześniaków bezpłatnie dostępne są wszystkie szczepionki z obowiązkowego Programu Szczepień Ochronnych. Różnica polega na tym, że podawane są:

• szczepionki z bezkomórkowym składnikiem krztuśca; aktualnie szczepienia te realizowane są szczepionką wysoko-skojarzoną 5 w 1 tj. DTaP-IPV-Hib (przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, Haemophilus influenzae typu B (Hib);
• szczepionki przeciw pneumokokom, należy podać w możliwie szybkim terminie ze względu na narażenie wcześniaków na zakażenia pneumokokami (jeżeli szczepienie rozpoczynane jest w pierwszych miesiącach życia obowiązuje schemat 3+1, a jeżeli po ukończeniu 6 miesięcy – schemat 2+ 1). Bardzo ważne w przypadku wcześniaków jest terminowe podanie dawki przypominającej między 12 a 15 m.ż., co ma szczególne znaczenie dla utrzymania ochrony przeciw zakażeniom pneumokokami. Szczepienia przeciw pneumokokom dzieci urodzonych przedwcześnie (<37  tygodnia ciąży) realizowane są preparatem PCV-10 (schemat 3+1). Wyjątkiem są dzieci urodzone <27 tygodnia ciąży, które są szczepione preparatem PCV-13.
• szczepionka przeciw wzw B podawana jest dzieciom z masą ciała poniżej 2000 g w schemacie 4 dawek (0-1-2-12 mies.).
• szczepionka BCG przeciw gruźlicy podawana jest dzieciom, które osiągnęły masę ciała 2000 g.
• szczepienia przeciw rotawirusom. Najkorzystniejszą opcją jest rozpoczynanie szczepienia wcześniaków w zalecanym, optymalnym wieku jeszcze na oddziale szpitalnym. Szczegółowe zalecenia opublikowano w Medycynie Praktycznej. Szczepienia. 2019, 2(30), 25-32.  

Wcześniak to dziecko urodzone przed ukończeniem 37 tygodnia ciąży.

Określenia „przed ukończeniem” 37 tygodnia ciąży i „do ukończenia” 37 tygodnia ciąży oznaczają to samo.

W praktyce oba zapisy należy rozumieć tak, że ukończenie 37 tygodnia ciąży, to wiek 36 tygodni i 7 dni.