Co to jest szczepionka?
Podsumowanie
Szczepionka to preparat, który w założeniu imituje naturalną infekcję i prowadzi do rozwoju odporności analogicznej do tej którą uzyskuje organizm w czasie pierwszego kontaktu z prawdziwym drobnoustrojem (bakterią lub wirusem).
- Szczepionka wywołuje odpowiedź immunologiczną podobną do naturalnej odporności, którą uzyskuje się po przebytym zakażeniu lub chorobie,
- Głównym celem szczepionki jest ochrona przed ciężkim przebiegiem choroby i powikłaniami, których nie da się przewidzieć.
W skład szczepionki wchodzą najczęściej antygeny, które uzyskiwane są z żywych lub zabitych drobnoustrojów, ich oczyszczonych fragmentów lub produktów metabolizmu bakterii, jak również w wyniku inżynierii genetycznej. Szczepionki najnowszej generacji (np. mRNA lub wektorowe) zawierają informację genetyczną, na podstawie której (już w komórkach osoby zaszczepionej) produkowany jest antygen.
Ponadto szczepionka zawiera substancje pomocnicze, wśród których wyróżniamy: substancje stabilizujące, adiuwanty wzmacniające i przyspieszające pojawienie się odporności, substancje konserwujące, chroniące przed zanieczyszczeniem, a także śladowe ilości substancji pochodzących z procesu wytwarzania szczepionki.
Antygen ze szczepionki jak również antygen wyprodukowany w komórkach osoby zaszczepionej obudza komórki układu odpornościowego do produkcji swoistych przeciwciał (odpowiedź humoralna) oraz wyspecjalizowane komórki odpornościowe (odpowiedź komórkowa). Powstają także komórki pamięci immunologicznej, które zapewniają długotrwały efekt ochronny szczepienia.
Skuteczność szczepionki zależy od wyboru odpowiednich antygenów szczepionkowych oraz właściwych substancji pomocniczych, głównie adiuwantów i substancji stabilizujących, sposobu produkcji, sprawności układu odpornościowego szczepionej osoby oraz jej wieku, a także odpowiednio dobranego schematu szczepienia.
-
Szczepienie to uodpornienie
-
Jak działa szczepionka?
-
Jak działaja szczepionki tradycyjne i najnowszej generacji?
-
Odporność po naturalnym zakażeniu a odporność po szczepieniu
-
Jak nabyć odporność przeciw chorobie zakaźnej możemy nabyć na drodze jej przechorowania lub po szczepieniu
-
2 sposoby nabywania odporności
-
Szczepionki chronią przed ponad 20 chorobami
-
Naturalne mechanizmy odporności
-
Odpowiedź immunologiczna po szczepieniu (I)
-
Odpowiedź immunologiczna po szczepieniu (II)
- Ślusarczyk J. „Charakterystyka szczepionek”, „Wakcynologia” (pod red.) Magdzik W., Naruszewicz-Lesiuk D., Zieliński A., α-medica Press, 2007, str. 63-67.
