Szczepionka przeciw wściekliźnie

Kto i kiedy powinien zostać zaszczepiony przeciw wściekliźnie?

Profilaktyka poekspozycyjna (związana z podaniem szczepionki i lub immunoglobuliny odpornościowej), stosowana jest po potwierdzonej ekspozycji lub w przypadku jej podejrzenia, u osób pogryzionych przez wściekłe lub podejrzane o wściekliznę zwierzę lub mających kontakt ze wściekłym zwierzęciem albo gdy nie można przeprowadzić badań zwierzęcia. Wdrażamy tutaj postępowanie po narażeniu na zakażenie wirusem wścieklizny, w celu nie dopuszczenia do rozwoju choroby.

Podajemy 5 dawek szczepionki w schemacie 0, 3, 7, 14, 28. Ochronne miano swoistych przeciwciał utrzymuje się przez kilka lat, stanowiąc ochronę w przypadku przyszłych narażeń. Osoby wcześniej niezaszczepione powinny dostać szczepionkę oraz immunoglobulinę. Z pierwszą dawką szczepionki podajemy immunoglobulinę w dawce 20 jm.m./kg m.c. (immunoglobulinę można podać do 7 dni od podania 1-szej dawki).

W przypadku kolejnej ekspozycji w ciągu następnych 5 lat podajemy 2 dawki szczepionki w schemacie 0, 3 dni. W sytuacji kiedy nie ma ekspozycji i ryzyka zarażenia, żadne dawki przypominające nie są potrzebne.

Profilaktyka przedekspozycyjna (związana z podaniem szczepionki), kiedy uodparniamy osoby, które mogą być narażone na zakażenie wirusem wścieklizny.

Szczepienia są w tym wypadku zalecane w określonych grupach osób szczególnie narażonych na kontakt z chorym zwierzęciem, tj. weterynarze, myśliwi, leśnicy, pracownicy zoo, grotołazi, osoby zajmujące się zawodowo diagnostyką wścieklizny u zwierząt lub kontaktujące się z nietoperzami, podróżujących w regiony częstego występowania wścieklizny, które ze względu na charakter podróży mogą być narażone na kontakt z zarażonymi zwierzętami (w podróży mogą to być np. bezpańskie psy, koty, małpy lub nietoperze), wyjeżdżającym w rejony endemicznego występowania choroby, udającym się w regiony o trudnym dostępie do opieki medycznej, podróżującym dzieciom, które zawsze łatwiej nawiązują kontakt ze zwierzętami.

Podajemy trzy dawki szczepienia podstawowego w odstępach 0, 7, 21-28 dni oraz dawkę uzupełniającą po 12 miesiącach od ostatniego szczepienia, a następnie dawki przypominające co 5 lat.

O zasadności podania szczepionki oraz liczby dawek oraz surowicy odpornościowej decyduje lekarz chorób zakaźnych na podstawie danych epidemiologicznych dotyczących częstości występowania wścieklizny na danych terenie oraz danych dotyczących podejrzanego zwierzęcia (gatunek zwierzęcia, czy zwierzę było szczepione, stan kliniczny zwierzęcia, możliwość jego obserwacji).

W 2018 roku i 2019 roku zaszczepiono odpowiednio 7 544 osób  i 8 886 osób po narażeniu (szczepienia poekspozycyjne).

W jaki sposób należy podawać szczepionkę przeciw wściekliźnie?

Szczepionka przeciw wściekliźnie może być podawana dzieciom oraz dorosłym. Powinna być podawana tylko domięśniowo, w mięsień naramienny u osób dorosłych lub przednio-boczną część uda u dzieci.

Opisano przypadki zgonów z powodu wścieklizny mimo wdrożenia profilaktyki poekspozycyjnej u osób dorosłych zaszczepionych w okolicę pośladkową zamiast w mięsień naramienny. Dlatego też szczepienie przeciw wściekliźnie wykonane w okolicy pośladka należy uznać za nieważne i powtórzyć.

Ostatnia aktualizacja: 28 września 2022
Materiały źródłowe
  • Rupprecht Ch.E. i wsp. Rabies vaccine. w: Plotkin’s Vaccines. red. Plotkin S., Orenstein W., Offit P., Edwards K.  wyd. VII, 2018. str. 918-949.
  • Rupprecht C.E., Shlim D.E.: Rabies. W: Brunette G.W.: Yellow Book 2013. CDC Health Information for International Travel. Chapter 3. Atlanta, CDC, 2014(wwwnc.cdc.gov/travel/yellowbook/2016/chapter-3-infectious-diseases-related-to-travel/rabies.
  • Rupprecht C.E., Briggs D., Brown C.M. i wsp.: Use of a reduced (4-dose) vaccine schedule for postexposure prophylaxis to prevent human rabies: recommendations of the advisory committee on immunization practices. MMWR Recomm. Rep., 2010; 59: 1–9.
  • WHO guide for Rabies Pre and Post –exposure prophylaxis in Humans (revised 15 June 2010)
pokaż więcej
Słowniczek
pokaż więcej
Znalazłeś niezrozumiany termin?
Zaproponuj hasło do słownika.
Loading