Półpasiec

W Polsce dostępna jest szczepionka przeciw półpaścowi o nazwie Shingrix.

Szczepionka Shingrix należy do szczepionek inaktywowanych, rekombinowanych. Zawiera białko (glikoproteinę E) wirusa ospy wietrznej i półpaśca uzyskane metodą rekombinacji.

 Skład szczepionki:

• Antygen, który pobudza organizm do wytworzenia przeciwciał; zastosowano białko (glikoproteinę E) wirusa ospy wietrznej i półpaśca wytwarzane w komórkach jajnika chomika chińskiego (CHO) metodą rekombinacji DNA.
• Adiuwant czyli substancja wzmacniająca odpowiedź odpornościową na szczepionkę; zastosowano adiuwant AS01B, który zawiera ekstrakt roślinny Quillaja saponaria oraz monofosforylolipid A (MPL) uzyskiwany z Salmonella minnesota.

Szczepionka przeciw półpaścowi jest wskazana do profilaktyki półpaśca oraz neuralgii półpaścowej (długotrwałego bólu nerwu występującego po przebytym półpaścu) u osób w wieku 50 lat i starszych oraz dorosłych o zwiększonym ryzyku zachorowania na półpasiec.

Cykl szczepienia składa się z 2 dawek podawanych we wstrzyknięciu, w odstępie 2 miesięcy. W razie potrzeby drugą dawkę można podać później, najlepiej w ciągu 6 miesięcy po pierwszej dawce.

Szczepionka zapobiega półpaścowi u osób, które miały kontakt z wirusem wywołującym ospę wietrzną.

Szczepionka przeciw półpaścowi nie jest wskazana do stosowania w celu zapobiegania ospie wietrznej.

Skuteczność przeciw półpaścowi:

– powyżej 90% we wszystkich grupach ≥50 lat,

Skuteczność przeciw neuralgii popółpaścowej

– 91,2% u osób w wieku ≥50 lat

– 88,8% u osób w wieku ≥70 lat.

Skala występowania półpaśca wskazuje na potrzebę ochrony przeciw półpaścowi ludzi starszych, którzy przechorowali ospę wietrzną w dzieciństwie.

Skuteczność szczepionki przeciw półpaścowi u dorosłych pacjentów z zaburzeniami odporności jest następująca:

pacjenci po autologicznym przeszczepie hematopoetycznych komórek macierzystych:

• skuteczność szczepionki w zapobieganiu półpaśca wśród uczestników badania, którzy ukończyli 2-dawkowy schemat szczepienia, oszacowano na 68,2%,
• skuteczność szczepionki wobec neuralgii popółpaścowej, oszacowano na 89%,
• najczęstsze działania niepożądane: zmęczenie, bóle mięśni, ból w miejscu wstrzyknięcia.

Źródło: Bastidas A. i wsp. Effect of Recombinant Zoster Vaccine on Incidence of Herpes Zoster After Autologous Stem Cell Transplantation: A Randomized Clinical Trial. JAMA 2019; 322(2):123-133.

pacjenci z hematologicznymi nowotworami złośliwymi:

• skuteczność szczepionki oszacowano na 87,2%,
• najczęstsze działania niepożądane – ogólne (zmęczenie, dolegliwości żołądkowo-jelitowe, ból głowy, bóle mięśni, dreszcze i gorączka) oraz miejscowe (ból w miejscu podania, zaczerwienienie, obrzęk),
• częstość ciężkich działań niepożądanych była porównywalna w grupie poddanej interwencji i w  grupie placebo.

Źródło: Dagnew A.F. i wsp. Immunogenicity and safety of the adjuvanted recombinant zoster vaccine in adults with haematological malignancies: a phase 3, randomised, clinical trial and post-hoc efficacy analysis. Lancet Infect Dis. 2019;19(9):988-1000.

pacjenci z guzami litymi:

• wykazano istnienie odpowiedzi immunologicznej (humoralnej i komórkowej) po szczepieniu przeciw półpaścowi; wskaźniki odpowiedzi immunologicznej były wyższe w grupie pacjentów zaszczepionych przed chemioterapią w porównaniu z grupą placebo oraz grupą pacjentów zaszczepionych w trakcie chemioterapii.
• ne zidentyfikowano obaw związanych z bezpieczeństwem.

Źródło: Vink P. i wsp. Immunogenicity and safety of the adjuvanted recombinant zoster vaccine in patients with solid tumors, vaccinated before or during chemotherapy: A randomized trial. Cancer. 2019 Apr 15;125(8):1301-1312.

 pacjenci po przeszczepie nerki:

• Szczepionka Shingrix była immunogenna u pacjentów po przeszczepie nerki.
• Nie pojawiły się żadne obawy dotyczące bezpieczeństwa.

Źródło: Vink P. i wsp. Immunogenicity and safety of the adjuvanted recombinant zoster vaccine in patients with solid tumors, vaccinated before or during chemotherapy: A randomized trial. Cancer. 2019 Apr 15;125(8):1301-1312.

pacjenci zakażeni wirusem HIV:

• odpowiedzi immunologiczne (humoralna i komórkowa) uzyskiwane u dorosłych pacjentów zakażonych HIV były porównywalne do odpowiedzi uzyskiwanych u osób zdrowych w wieku 50+,
• najczęstsze działania niepożądane: zmęczenie, bóle mięśni, ból w miejscu wstrzyknięcia,
• szczepionka była dobrze tolerowana w grupie pacjentów zakażonych HIV.
  

Źródło: Berkowitz E.M. i wsp.  Safety and immunogenicity of an adjuvanted herpes zoster subunit candidate vaccine in HIV-infected adults: a phase 1/2a randomized, placebo-controlled study. J. Infect. Dis. 2015, 211:1279–1287.

Najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi były: ból w miejscu wstrzyknięcia, bóle mięśni, zmęczenie i ból głowy. Większość reakcji, zarówno miejscowych, jak i ogólnoustrojowych, miała nasilenie łagodne do umiarkowanego i krótkotrwały charakter (1–3 dni).