Kwalifikacja do szczepienia

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, każde dziecko i osoba dorosła zgłaszająca się w celu przeprowadzenia szczepienia obowiązkowego lub zalecanego musi przejść kwalifikacyjne badanie lekarskie. Badanie lekarskie jest ważne 24 godziny i ma na celu wykrycie ewentualnych przeciwwskazań do szczepienia, opóźnienie wykonania szczepienia, modyfikację schematu szczepień. Istotne jest w czasie kwalifikacji zminimalizowanie ryzyka wystąpienia niepożądanego odczynu poszczepiennego (NOP) i zapewnienie maksymalnej skuteczności szczepienia.

Celem kwalifikacji do szczepienia jest upewnienie się co do wskazań oraz wykluczenie przeciwwskazań do podania szczepionki. Badanie lekarskie kwalifikacyjne do każdego szczepienia składa się z ukierunkowanego wywiadu oraz przesiewowego badania przedmiotowego, które obejmuje co najmniej ocenę stanu ogólnego pacjenta, w tym podstawowych parametrów życiowych (temperatura, akcja serca, oddychanie, świadomość), zbadanie gardła, węzłów chłonnych oraz osłuchanie płuc i serca. Badanie kwalifikacyjne do szczepienia jest bardzo podobne niezależnie od planowanej do podania szczepionki, różni się w szczegółach dotyczących przeciwwskazań do konkretnych szczepionek.

W procesie kwalifikacji można skorzystać z kwestionariusza udostępnionego przez Medycynę Praktyczną.

Wywiad przesiewowy przed szczepieniem dzieci i młodzieży

Wywiad przesiewowy przed szczepieniem osób dorosłych

Kwestionariusz należy wypełnić przed każdą „wizytą szczepienną”. Może to zrobić pacjent lub rodzic dziecka w poczekalni lub w gabinecie szczepień. Kwestionariusz wywiadu przesiewowego może być wykorzystany w oddziale noworodkowym do kwalifikacji do szczepienia noworodka.

Rozmowa o ryzyku potencjalnych odczynów poszczepiennych należy również do procesu kwalifikacji do szczepienia. Rodzic/opiekun dziecka lub osoba dorosła powinien być poinformowany o rodzajach NOP jakie mogą wystąpić po danej szczepionce oraz o czasie, w którym te odczyny najczęściej występują. Należy wyjaśnić, że podejrzenie NOP obejmuje każdą niekorzystną sytuację zdrowotną, która wystąpiła po szczepieniu, zwykle w okresie 30 dni. Ważne jest informowanie, że większość objawów niepożądanych nie jest spowodowana działaniem szczepionki, mają związek czasowy a nie przyczynowy, mogą być spowodowane inną chorobą. Ryzyko NOP powinno być zestawione z ryzykiem zachorowania i powikłań po chorobie. Badanie fizykalne to bardzo ważny element kwalifikacji. Pozwala na wychwycenie różnych nieprawidłowości np. w rozwoju psychomotorycznym dziecka.

Listę poradni udzielających konsultacji specjalistycznych z zakresu szczepień ochronnych można znaleźć na stronie medycyny Praktycznej /Szczepienia pod adresem:

https://www.mp.pl/szczepienia/praktyka/porocedury/213651,poradnie-udzielajace-konsultacji-specjalistycznych-z-zakresu-szczepien-ochronnych

Uprawnienia do KWALIFIKACJI do szczepień przeciw COVID-19

Podstawy prawne opisujące uprawnienia do kwalifikacji wskazano w rozporządzeniu w sprawie kwalifikacji osób przeprowadzających badania kwalifikacyjne i szczepienia ochronne przeciwko COVID-19.
[ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 9 kwietnia 2021 r. w sprawie kwalifikacji osób przeprowadzających badania kwalifikacyjne i szczepienia ochronne przeciwko COVID-19, Dz.U.2021.668].

Zgodnie z Komunikatem Ministerstwa Zdrowia w sprawie uprawnienia lekarzy do przeprowadzania badania kwalifikacyjnego do szczepienia oraz ww rozporządzenia, wymaganie dodatkowych uprawnień zawodowych przez lekarzy, lekarzy dentystów, felczerów, pielęgniarek i położnych oraz ratowników medycznych do wykonywania badania kwalifikacyjnego do szczepienia przeciw COVID-19 nie jest wymagane.

Wraz z rozpoczęciem szczepień przeciw COVID-19, Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego (CMKP) udostępniło na platformie e-learningowej materiały szkoleniowe dedykowane procedurze badania kwalifikacyjnego do szczepienia z przypomnieniem zasad postępowania w przypadku wstrząsu anafilaktycznego. W przypadku lekarzy, lekarzy dentystów, felczerów, pielęgniarek i położnych oraz ratowników medycznych mają one charakter zalecany, nie zaś obowiązkowy. Dostęp do szkoleń dla personelu medycznego na stronie CMKP jest otwarty.

Uprawnienia do WYKONYWANIA szczepień przeciw COVID-19

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 10 grudnia 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2, szczepienia ochronne przeciw COVID-19 mogą być przeprowadzone przez:

• osoby, które posiadają prawo wykonywania zawodu lekarza, felczera, pielęgniarkę, położną lub osobę wykonują zawód ratownika medycznego,
• higienistki szkolne posiadające co najmniej 6-miesięczną praktykę w zakresie przeprowadzania szczepień ochronnych.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lutego 2021 r. w sprawie kwalifikacji osób przeprowadzających szczepienia ochronne przeciwko COVID-19 (Dz.U. z 2021 r. poz. 293) fizjoterapeuci, farmaceuci i diagności laboratoryjni, przeprowadzają szczepienie ochronne przeciwko COVID-19, jeżeli uzyskali dokument potwierdzający ukończenie szkolenia:

• teoretycznego, dostępnego na platformie e-learningowej Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, oraz
• praktycznego, którego program zatwierdziło Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, obejmującego naukę podania szczepionki w postaci iniekcji domięśniowej oraz podjęcia działań w przypadku wystąpienia nagłej reakcji alergicznej lub innego stanu zagrożenia życia pacjenta następującego bezpośrednio po przeprowadzeniu szczepienia, realizowanego w warunkach symulowanych w Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego lub uczelni prowadzącej kształcenie na kierunku lekarskim, pielęgniarskim.

Więcej informacji w sprawie wymaganych szkoleń do wykonywania szczepień przeciw COVID-19:

Komunikat w sprawie szkoleń uprawniających do przeprowadzania szczepień przeciwko COVID-19
Komunikat​_w​_sprawie​_szkoleń​_uprawniających​_do​_przeprowadzania​_szczepień​_przeciwko​_COVID​_-​_19.pdf

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lutego 2021 r. w sprawie kwalifikacji osób przeprowadzających szczepienia ochronne przeciwko COVID-19 (Dz.U. z 2021 r. poz. 293) uprawnienia do wykonywania szczepień przeciwko COVID-19 rozszerzono na fizjoterapeutów, farmaceutów i diagnostów laboratoryjnych.

Komunikat w sprawie szkoleń uprawniających do przeprowadzania szczepień przeciwko COVID – 19 dla farmaceutów, fizjoterapeutów i diagnostów laboratoryjnych.