Kwalifikacja do szczepienia

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, każde dziecko i osoba dorosła zgłaszająca się w celu przeprowadzenia szczepienia obowiązkowego lub zalecanego musi przejść kwalifikacyjne badanie lekarskie. Badanie lekarskie jest ważne 24 godziny i ma na celu wykrycie ewentualnych przeciwwskazań do szczepienia, opóźnienie wykonania szczepienia, modyfikację schematu szczepień. Istotne jest w czasie kwalifikacji zminimalizowanie ryzyka wystąpienia niepożądanego odczynu poszczepiennego (NOP) i zapewnienie maksymalnej skuteczności szczepienia.

Celem kwalifikacji do szczepienia jest upewnienie się co do wskazań oraz wykluczenie przeciwwskazań do podania szczepionki. Badanie lekarskie kwalifikacyjne do każdego szczepienia składa się z ukierunkowanego wywiadu oraz przesiewowego badania przedmiotowego, które obejmuje co najmniej ocenę stanu ogólnego pacjenta, w tym podstawowych parametrów życiowych (temperatura, akcja serca, oddychanie, świadomość), zbadanie gardła, węzłów chłonnych oraz osłuchanie płuc i serca. Badanie kwalifikacyjne do szczepienia jest bardzo podobne niezależnie od planowanej do podania szczepionki, różni się w szczegółach dotyczących przeciwwskazań do konkretnych szczepionek.

W procesie kwalifikacji można skorzystać z kwestionariusza udostępnionego przez Medycynę Praktyczną.

Wywiad przesiewowy przed szczepieniem dzieci i młodzieży

Wywiad przesiewowy przed szczepieniem osób dorosłych

Kwestionariusz należy wypełnić przed każdą „wizytą szczepienną”. Może to zrobić pacjent lub rodzic dziecka w poczekalni lub w gabinecie szczepień. Kwestionariusz wywiadu przesiewowego może być wykorzystany w oddziale noworodkowym do kwalifikacji do szczepienia noworodka.

Rozmowa o ryzyku potencjalnych odczynów poszczepiennych należy również do procesu kwalifikacji do szczepienia. Rodzic/opiekun dziecka lub osoba dorosła powinien być poinformowany o rodzajach NOP jakie mogą wystąpić po danej szczepionce oraz o czasie, w którym te odczyny najczęściej występują. Należy wyjaśnić, że podejrzenie NOP obejmuje każdą niekorzystną sytuację zdrowotną, która wystąpiła po szczepieniu, zwykle w okresie 30 dni. Ważne jest informowanie, że większość objawów niepożądanych nie jest spowodowana działaniem szczepionki, mają związek czasowy a nie przyczynowy, mogą być spowodowane inną chorobą. Ryzyko NOP powinno być zestawione z ryzykiem zachorowania i powikłań po chorobie. Badanie fizykalne to bardzo ważny element kwalifikacji. Pozwala na wychwycenie różnych nieprawidłowości np. w rozwoju psychomotorycznym dziecka.

Listę poradni udzielających konsultacji specjalistycznych z zakresu szczepień ochronnych można znaleźć na stronie medycyny Praktycznej /Szczepienia pod adresem:

https://www.mp.pl/szczepienia/praktyka/porocedury/213651,poradnie-udzielajace-konsultacji-specjalistycznych-z-zakresu-szczepien-ochronnych

Badanie kwalifikacyjne u dzieci i młodzieży przeprowadza:

• lekarz (szczepienia zalecane i obowiązkowe),
• felczer (szczepienia zalecane i szczepienia przeciw COVID-19),

który odbył w ramach doskonalenia zawodowego kurs lub szkolenie w zakresie szczepień ochronnych i uzyskał dokument potwierdzający ukończenie tego kursu lub szkolenia, lub w przypadku którego ramowy program jego kształcenia podyplomowego obejmował problematykę szczepień ochronnych na podstawie przepisów o zawodach lekarza i lekarza dentysty.

• Pielęgniarki i położne mogą kwalifikować do szczepień zalecanych i szczepień przeciw COVID-19 dzieci powyżej 9. roku życia.

Do podania szczepionki uprawnione są:

• osoby posiadające wymagane kwalifikacje zawodowe: lekarze lub felczerzy, pielęgniarki, położne, higienistki szkolne i ratownicy medyczni,
• osoby, które odbyły w ramach doskonalenia zawodowego kurs lub szkolenie w zakresie szczepień ochronnych i uzyskały dokument potwierdzający ukończenie tego kursu lub szkolenia, lub w przypadku której ramowy program ich kształcenia podyplomowego obejmował problematykę szczepień ochronnych na podstawie przepisów o zawodach lekarza i lekarza dentysty, przepisów o zawodach pielęgniarki i położnej oraz przepisów o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych, a w przypadku felczera i higienistki szkolnej – które uzyskały dokument potwierdzający ukończenie tego kursu lub szkolenia.

Źródła:

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 września 2023 roku w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz. U. z 2023 r., poz. 2077).

Którzy pracownicy medyczni i z jakimi kwalifikacjami są uprawnieni do wykonywania szczepień ochronnych? Medycyna Praktyczna Szczepienia. 

Badanie kwalifikacyjne (szczepienia zalecane i przeciw COVID-19) przeprowadza:

– lekarz

– felczer

– lekarz dentysta

– pielęgniarka

– położna,

– ratownik medyczny,

– fizjoterapeuta,

– diagnosta laboratoryjny,

– farmaceuta.

Badanie kwalifikacyjne do szczepienia obowiązkowego realizowanego do ukończenia 19. roku życia, obowiązkowych szczepień u osób chorych przewlekle i z grup ryzyka, obowiązkowych szczepień poekspozycyjnych lub obowiązkowych szczepień pracowniczych przeprowadza:

– lekarz.

Do podania szczepionki zalecanej osobie dorosłej uprawnieni są:

– lekarz,

– lekarz dentysta,

– felczer,

– pielęgniarka,

– położna,

– higienistka szkolna,

– ratownik medyczny,

– fizjoterapeuta,

– diagnosta laboratoryjny,

– farmaceuta,

jeżeli odbył w ramach doskonalenia zawodowego kurs lub szkolenie w zakresie szczepień ochronnych i uzyskał dokument potwierdzający ukończenie tego kursu lub szkolenia, lub ramowy program jego kształcenia podyplomowego obejmował problematykę szczepień ochronnych.

Źródła:

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 września 2023 roku w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych (Dz. U. z 2023 r., poz. 2077).

Którzy pracownicy medyczni i z jakimi kwalifikacjami są uprawnieni do wykonywania szczepień ochronnych? Medycyna Praktyczna Szczepienia.