Zachorowania na poliomyelitis na Ukrainie

We wrześniu tego roku w obwodzie rówieńskim zarejestrowano przypadek porażenia kończyn u 17-miesięcznego dziecka. Ukraińskie Ministerstwo Zdrowia poinformowało, że wyniki sekwencjonowania wirusa potwierdziły typ szczepionkowy wirusa polio VDPV2. Dziecko nie było szczepione. Pierwsze objawy choroby pojawiły się 1 września, a 3 września dziecko trafiło do szpitala z objawami niedowładu kończyn dolnych.  Ten sam wirus został również wyizolowany u 6 kolejnych, zdrowych dzieci (rodzeństwo 17-miesięcznej dziewczynki). Rodzina pochodzi z obwodu rówieńskiego w północno-zachodniej części kraju. Obecnie prowadzone jest dochodzenie epidemiologiczne w celu ustalenia źródła zakażenia, czy doszło do transmisji na terytorium Ukrainy oraz ustalenia potencjalnego ryzyka dalszego rozprzestrzeniania się wirusa. Ognisko to zostało sklasyfikowane jako krążące VDPV2 (cVDPV2).

Dodatkowo w ramach prowadzonego nadzoru epidemiologicznego nad przypadkami ostrego porażenia wiotkiego (acute flaccid paralysis) w obwodzie zakarpackim potwierdzono objawy polio u 12-latki. W połowie września zaczęła ona odczuwać ostre problemy jelitowe, później pojawił się ból w lędźwiach i gorączka sięgająca 39 stopni Celsjusza. Po kilku dniach od pierwszych objawów dziewczynka nie mogła już stać na nodze i trafiła do szpitala, gdzie potwierdzono zakażenie wirusem polio typu 1. Dziecko nie było szczepione. Obecnie podlega rehabilitacji.

W dochodzeniu epidemiologicznym nie potwierdzono związku między tymi przypadkami.

Na Ukrainie to pierwsze przypadki polio od 2015 r., kiedy chorobę potwierdzono u dwojga dzieci w obwodzie zakarpackim.

Obecnie stosowane są szczepionki inaktywowane, zawierające zabite wirusy polio (IPV). Wcześniej powszechnie stosowano żywą doustną szczepionkę (OPV). Odnotowane przypadki dotyczą zachorowań wywołanych osłabionymi wirusami pochodzącymi ze szczepionki. Wirus atenuowany w żywej szczepionce przeciw polio jest niegroźny dla człowieka, nie jest w stanie wywołać choroby. Jednak w sytuacji, kiedy przenosi się do środowiska (np. ścieki), przejdzie przez pasażowanie, to po jakimś czasie może odzyskać swoją zjadliwość, zdolność do zakażania i wywoływania choroby. Mechanizm pasażowania polega na tym, że jeśli ten niegroźny wcześniej wirus przenosi się – zazwyczaj drogą jelitową – na niezaszczepioną osobę, a z niej na kolejną i kolejną osobę, ulega wówczas zmianom i któraś z kolejnych wersji odzyskuje zdolność do zakażania i wywoływania choroby.

Gdyby stan zaszczepienia był wystarczający, można by tych zachorowań uniknąć. Nieszczepione dzieci są zagrożone. „Wszystkich rodziców, którzy odmówili szczepienia swoich dzieci proszę: jeśli u dziecka występują objawy – biegunka, nudności, wymioty, ból głowy, ból brzucha i gardła, gorączka lub osłabienie rąk lub nóg – należy natychmiast zwrócić się o pomoc do lekarza rodzinnego lub innego pracownika medycznego”- powiedziała Iryna Kyslyak, główny epidemiolog na Ukrainie.

Ryzyko rozprzestrzenienia się choroby na poziomie krajowym na Ukrainie WHO ocenia jako wysokie ze względu na historycznie niski poziom zaszczepienia. Stan zaszczepienia przeciw polio na Ukrainie dzieci do 1. roku życia w ciągu pierwszych 8 miesięcy 2021 roku wynosił 53 %, co oznacza, że  bez podjęcia dodatkowych działań, nie uda się osiągnąć wymaganego poziomu odporności zbiorowej wynoszącej 90%. Odnotowano następujące poziomy zaszczepienia w poszczególnych obwodach: w Chersoniu – 40,7%, Iwano-Frankowsku – 42,2%, Zakarpackim – 43,1%, Zaporoskim – 46,2%, Charkowskim – 46,5%, w Odeskim i Kijowskim – 47,5%. W Czerniowcach i Lwowie – 48,5%, w Równem – 48,9%.

Szczepienie jest jedynym sposobem ochrony przed poliomyelitis. Zgodnie z Programem Szczepień na Ukrainie dziecku podawane jest 6 dawek szczepionki przeciw polio, w 2, 4, 6, 18 miesiącu życia oraz 6 i 14 r.ż., co pozwala na uzyskanie długotrwałej odporności na całe życie.

Obecnie planowane jest przeprowadzenie szczepień uzupełniających dla wszystkich małych dzieci mieszkających na obszarze, gdzie wystąpiły przypadki zachorowań, m.in. z wykorzystaniem zespołów mobilnych i wzmożonej komunikacji z rodzicami.

Międzynarodowa Organizacja Podróży i Zdrowia WHO zaleca, aby wszyscy podróżujący do obszarów dotkniętych polio byli w pełni zaszczepieni przeciwko polio.

„Dzisiaj wszystkie niezaszczepione dzieci poniżej piątego roku życia są zagrożone. Polio może powodować nieodwracalny paraliż, a nawet śmierć. Zachęcam rodziców, aby nie ryzykowali zdrowia swoich dzieci. Należy sprawdzić stan szczepień dziecka, a w przypadku jakichkolwiek zaległości trzeba skontaktować się z lekarzem rodzinnym lub pediatrą- powiedział Ihor Kuzin, wiceminister zdrowia i główny państwowy lekarz sanitarny Ukrainy.

„Polio jest zagrożeniem dla wszystkich dzieci w każdym kraju na świecie. Niezwykle ważne jest, aby Twoje dzieci były szczepione zgodnie z obowiązującym kalendarzem. Nie ma lekarstwa na polio, a szczepienie jest jedyną możliwą ochroną – powiedział powiedział Ihor Kuzin.

Polio to choroba zakaźna wywoływana przez wirusa polio. Przenosi się z człowieka na człowieka najczęściej poprzez kał i ślinę, które zanieczyszczają ręce, żywność i wodę. Każda niezaszczepiona osoba, zarówno dziecko, jak i osoba dorosła, może zachorować na polio. Ale najbardziej podatne na wirusa polio są dzieci poniżej piątego roku życia. Wirus polio może wywołać uszkodzenie nerwów objawiające się niedowładem lub porażeniem mięśni. W niektórych przypadkach choroba ta może być śmiertelna.