Świat będzie potrzebował sprawiedliwej dystrybucji szczepionek przeciw COVID-19

Pandemia COVID-19 jest spowodowana przez SARS-CoV-2, koronawirusa odzwierzęcego, który dostosował się do łatwego przenoszenia między ludźmi. Ponieważ jest nowym wirusem, prawie wszyscy z 7 miliardów mieszkańców planety są podatni na zakażenie. Wirus może w związku z tym szerzyć się z łatwością. Drastyczne środki dystansowania społecznego prowadzą do zapaści gospodarczej na całym świecie i jedyną możliwością powrotu do normalności dla społeczeństw jest nabycie odporności przez większość mieszkańców poprzez naturalne przechorowanie lub sztuczne uodpornienie drogą szczepienia.

Już po dwóch miesiącach intensywnych prac rozwojowych nad szczepionką przeciw COVID-19 rozpoczęto testowanie pierwszych preparatów w badaniach klinicznych na ludziach. Dzięki bezprecedensowej mobilizacji środków finansowych i dotychczas opracowanych i sprawdzonych platform szczepionkowych (np. systemów adiuwancyjnych czy wektorów szczepionkowych) istnieje realna szansa, że na początku 2021 roku rozpoczną się przygotowania do wytwarzania najbardziej obiecujących preparatów szczepionkowych, które pozytywnie przejdą konieczne etapy badań klinicznych. Fundacja Billa Gatesa ogłosiła nawet, że wybuduje zakłady do wytwarzania potencjalnych preparatów szczepionkowych, zanim będzie wiadomo, które pomyślnie przejdą wszystkie badania. Wszystko po to, żeby móc rozpocząć produkcję szczepionek przeciw COVID-19 jak najszybciej. Specjaliści mówią, że aby zapewnić wystarczające moce produkcyjne, musi być wiele rodzajów szczepionek wytwarzanych przy użyciu różnej technologii.

Pojawia się jednak pytanie: Jak już uda się wyprodukować szczepionkę, kto będzie mógł jej użyć w pierwszej kolejności? Organizacje takie jak Fundacja Billa i Melindy Gates, GAVI (The Vaccine Alliance) lub CEPI (Coalition for Epidemic Preparedness Innovations) rozpoczęły dyskusję o sprawiedliwej dystrybucji przyszłych szczepionek. Bill Gates napisał „W czasie pandemii, szczepionki i leki przeciwwirusowe nie mogą być sprzedawane na aukcji, dla płacących najwięcej. Powinny być one dostępne w przystępnej cenie dla osób, które są najbardziej dotknięte epidemią. Zapewnienie takiej sprawiedliwej dystrybucji jest nie tylko rzeczą właściwą z humanitarnego punktu widzenia, ale też najlepszym sposobem zatrzymania epidemii”.

Organizacja GAVI specjalizuje się w finansowaniu i dystrybucji szczepionek dla najbardziej potrzebujących społeczności. W ciągu dwóch dekad GAVI wsparło 496 programów szczepień w 73 najbiedniejszych krajach, dostarczając im 600 milionów dawek. Obecnie organizacja ta opracowuje strategie sprawiedliwej dystrybucji szczepionek przeciw COVID-19, rozmawiając z rządami oraz producentami. Opracowywana jest koncepcja, w której kraje zrzeszone w Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) otrzymałyby nisko oprocentowaną pożyczkę na zakup szczepionek i spłacałyby ją później w ratach.

Kolejnym problemem jest pytanie, które grupy społeczne powinny zostać zaszczepione w pierwszej kolejności. Tu wydaje się oczywiste, że w pierwszym rzędzie powinni zostać zaszczepieni pracownicy ochrony zdrowia. W dyskusjach na temat sprawiedliwej dystrybucji szczepień porusza się też inne zagadnienia. Okazuje się, że szacunkowo miliard ludzi na świecie nie jest oficjalnie zarejestrowana przez kraj, w którym przebywa. Są wśród nich uchodźcy, nielegalni imigranci, ludność koczownicza, mieszkańcy terenów trudno dostępnych lub objętych konfliktem zbrojnym. Rozmawia się o wykorzystaniu technologii biometrycznych, które są stosowane m.in. w trakcie kryzysów humanitarnych. Rozmawia się też o udoskonaleniu rozwiązań logistycznych, np. lodówek zasilanych energią słoneczną w celu zapewnienia łańcucha chłodniczego w trudno dostępnych terenach.

Organizacja CEPI finansuje prace nad mobilnymi laboratoriami w których można błyskawicznie rozpocząć produkcje szczepionek z wykorzystaniem technologii mRNA w dowolnym miejscu na świecie, np. tam, gdzie są najbardziej potrzebne.

Wszystkie tego typu działania są możliwe i uda się je osiągnąć, jeżeli liderzy światowi przełamią myślenie koncentrujące się tylko na własnych interesach i zrozumieją, że kolejne fale pandemii uda się zatrzymać tylko wtedy, gdy wszystkie społeczeństwa świata otrzymają szczepionkę, a nie tylko najbogatsze kraje.