Podsumowanie 25 lat realizacji powszechnego programu szczepień przeciw ospie wietrznej w Stanach Zjednoczonych
Stany Zjednoczone były pierwszym krajem, który w 1995 roku wprowadził powszechny, populacyjny program szczepień przeciw ospie wietrznej u dzieci. W ciągu 25 lat realizacji program ten znacznie zmniejszył obciążenie wynikające z zachorowań na ospę wietrzną. Odnotowano ponad 97% spadek zachorowalności na ospę wietrzną oraz 90% spadek liczby hospitalizacji i zgonów związanych z ospą wietrzną, najwyższy (99%) u osób w wieku poniżej 20 lat (urodzonych po rozpoczęciu programu szczepień).
Jakie są wyniki programu szczepień przeciw ospie wietrznej w Stanach Zjednoczonych?
Każdego roku szczepienia przeciw ospie wietrznej zapobiegają 10 500 hospitalizacjom i 100 zgonom z powodu tej choroby. Łącznie od 1995 roku program szczepień przeciw ospie wietrznej w Stanach Zjednoczonych zapobiegł ponad 91 milionom zachorowań, 238 000 hospitalizacji i prawie 2000 zgonów. Oszacowano oszczędności wynikające z jego zastosowania na poziomie ponad 23 miliardów dolarów. To osiągnięcie w zakresie zdrowia publicznego było możliwe dzięki wysiłkom tysięcy pielęgniarek, lekarzy, farmaceutów i pracowników ochrony zdrowia, którzy wdrażali ten program szczepień.
Ospa wietrzna to choroba zakaźna. Ryzyko zakażenia osób nieuodpornionych po kontakcie domowym z osobą zakażoną szacowane jest na 61% do 100%.
W okresie przed wprowadzeniem programu szczepień przeciw ospie wietrznej szacowano, że w USA każdego roku występowały 4 miliony przypadków ospy wietrznej. Najwyższą zapadalność notowano u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. W latach 1988-1995 rocznie notowano 10 500–13 500 hospitalizacji i średnio 145 zgonów, gdzie ospa wietrzna była podstawową lub towarzyszącą przyczyną zgonu. Obciążenie ospą wietrzną było najwyższe u dzieci, u których występowało ponad 90% zachorowań, dwie trzecie hospitalizacji i połowę zgonów. Ponadto istotnym obciążeniem dla społeczeństwa była absencja w pracy ze strony rodziców, których dzieci chorowały na ospę wietrzną.
Stany Zjednoczone były pierwszym krajem, który wdrożył powszechne szczepienia przeciw ospie wietrznej w 1995. Stosowano szczepionkę Varivax zawierającą żywego, atenuowanego (osłabionego) wirusa ospy wietrznej i półpaśca. Początkowo podawano 1 dawkę szczepionki dzieciom w wieku 12-18 miesięcy oraz szczepienia. W 2007 roku wprowadzono 2 dawkowy schemat szczepień.
Dwadzieścia pięć lat po wprowadzeniu programu szczepień przeciw ospie wietrznej w Stanach Zjednoczonych spadek zachorowalności na ospę wietrzną wyniósł powyżej 97%. Spadki wystąpiły we wszystkich grupach wieku i były największe (99%) wśród osób w wieku <20 lat urodzonych po rozpoczęciu realizacji programu szczepień, u których ciężkie powikłania ospy wietrznej zostały prawie wyeliminowane.
Dodatkową korzyścią programu szczepień przeciw ospie wietrznej jest wpływ na zachorowalność półpaśca.
Odnotowano mniejsze ryzyko półpaśca zarówno w populacji dzieci zdrowych, jak i dzieci z obniżoną odpornością (około 80% mniejsze ryzyko wśród zdrowych dzieci zaszczepionych w porównaniu z dziećmi nieszczepionymi).
Doświadczenia Stanów Zjednoczonych w realizacji programu szczepień przeciw ospie wietrznej opisano w suplemencie do czasopisma Journal of Infectious Diseases, gdzie podsumowano sukcesy i wyzwania wdrażania i monitorowania tego programu. Suplement dedykowano pamięci dr Michiaki Takahashiego, japońskiego wirusologa, który opracował pierwszą szczepionkę przeciw ospie wietrznej.
Marin M, Seward JF, Gershon AA. The Varicella Vaccination Program in the United States: 25 Years of Saving Lives and Preventing Illness. Journal of Infectious Diseases 2022, 226, 4, S375–S379.
