Opracowanie szczepionki przeciw COVID-19 to nie wyścig
Media pełne są opowieści o „wyścigu”, którego metą jest opracowanie szczepionki przeciw COVID-19. To porównanie, sugeruje „skracanie zakrętów” lub „łamanie ograniczeń prędkości”, co w badaniach nad szczepionką nie może mieć miejsca.
Opracowanie szczepionki przeciw COVID-19 to nie jest wyścig.
Badacze, którzy pracują nad opracowaniem szczepionki przeciw COVID-19, muszą poddać zaprojektowany preparat szczepionkowy wszystkim wymaganym etapom badań, aby szczepionka mogła mieć szerokie zastosowanie. Badania laboratoryjne, badania przedkliniczne na modelu zwierzęcym i kolejne fazy badań klinicznych na ludziach, wytwarzanie szczepionki na dużą skalę, proces rejestracji i produkcja szczepionki na masową skalę, wymagają czasu. Muszą być prowadzone z ogromną starannością, czemu zresztą sprzyjają wyśrubowane wymagania i kontrole.
Z badań nad szczepionkami opracowywanymi w czasach przed pandemią COVID-19 wynika, że tylko 1 na 10 badanych szczepionek przechodzi pozytywnie wymagane etapy badań klinicznych. Skala prowadzonych badań nad szczepionkami przeciw COVID-19, tj. ponad 120 opracowywanych produktów znajdujących się obecnie na różnych etapach badań zdecydowanie zwiększa szanse powodzenia. Szansę na sukces zwiększa również zastosowanie różnych technologii. Wśród tej imponującej liczby badanych potencjalnych preparatów szczepionkowych są:
- szczepionki genetyczne przygotowane na bazie kwasów nukleinowych (zawierające RNA lub DNA kodujące białka strukturalne wirusa),
- szczepionki wykorzystujące niereplikujący się wektor wirusowy (np. adenowirus zwierzęcy) jako drogę dostarczenia antygenów SARS-Cov-2 do organizmu,
- żywe, atenuowane z osłabionym wirusem SARS-Cov-2,
- inaktywowane z adiuwantami,
- szczepionki w postaci cząsteczek wirusopodobnych (virus-like particles [VLP] zawierające rekombinowane białka strukturalne wirusa, bez materiału genetycznego.
Biorąc pod uwagę globalne zapotrzebowanie na szczepionki przeciw COVID-19, dobrze byłoby, gdyby udało się zarejestrować i wprowadzić na rynek kilka bezpiecznych i skutecznych szczepionek, które będą mogły być podawane w różnych grupach wieku czy różnych grupach ryzyka.
Jednak opracowanie szczepionki przeciw COVID-19 to nie jest wyścig. Najważniejsze jest opracowanie preparatu, który jest bezpieczny i skuteczny. Dopóki nie poznamy wyników wszystkich badań klinicznych na ludziach trudno prognozować daleko idące wnioski.
