Ocena skuteczności programu „Nie szczepisz, nie płacimy” w Australii

Australia dała się poznać jako kraj, który prowadzi działania silnie promujące szczepienia ochronne. Od 1 stycznia 2016 roku funkcjonuje tam zasada „No Jab, no Pay”, według której osoby nieszczepiące swoich dzieci nie mogą liczyć na zasiłki i wsparcie socjalne.

Naukowcy z Uniwersytetu w Sydney oraz National Center for Immunization Research and Surveillance (NCIRS) przeanalizowali dane z australijskiego rejestru szczepień dotyczące stanu zaszczepienia:
• dzieci w wieku od 5 do 7 lat, gdzie porównano dane za okres od stycznia 2013 do grudnia 2014 oraz pierwsze dwa lata funkcjonowania programu „No Jab, no Pay”,  w okresie od grudnia 2015 do grudnia 2017,
• dzieci w wieku od 7 do 10 lat i młodzież w wieku od 10 do 20 lat (w okresie funkcjonowania programu „No Jab, no Pay”).

Wnioski z badania: 
Odsetek dzieci w wieku od 5 do 7 lat, które otrzymały 3 dawkę szczepionki przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTPa) był wyższy w czasie realizacji programu „No Jab, No Pay” w porównaniu do okresu wcześniejszego (15,5% vs. 9,4%). W grupach tych odnotowano również niewielkie zmniejszenie stanu zaszczepienia dla pierwszej dawki szczepionki przeciw odrze, śwince i różyczce (MMR) (13,6% vs. 12,9%).

Wśród 407 332 nastolatków w wieku od 10 do 20 lat z brakami w realizacji szczepień:
• 71 502 osób (17,6%) otrzymało drugą dawkę MMR w ciągu pierwszych 2 lat realizacji programu „No Jab, No Pay”,
• uzyskano wzrost stanu zaszczepienia w tej grupie wieku przed wprowadzeniem „No Jab, No Pay” i w czasie realizacji programu (86,6% vs. 89,0%),
• uzyskano wyższy wzrost stanu zaszczepienia dla drugiej dawki MMR w tej grupie wieku na obszarach o najniższym statusie społeczno-ekonomicznym w porównaniu do obszarów o najwyższym statusie społeczno-ekonomicznym (29,1% vs. 7,6%), a także wśród rdzennych Australijczyków w porównaniu z nie-rdzennymi Australijczykami (35,8 % vs. 17,1%).

Wyniki badań wskazują, że:

• sankcje pieniężne skutecznie wzmacniają realizację szczepień ochronnych, jednak znaczenie tego wpływu jest zróżnicowane w zależności od sytuacji społeczno-ekonomicznej,

• wykazano, że polityka „No Jab, No Pay” w niewielkim stopniu wpływa na rodziców, którzy są zdecydowanie przeciwni szczepieniom.

Z badań wynika, że na niepełną realizację szczepień ochronnych wpływa wiele czynników. W związku z tym konieczne jest kompleksowe wprowadzenie różnych elementów usprawniajacych realizację szczepień,  w tym ograniczenie barier w dostępie do szczepień i przypomnienia o kolejnych wizytach szczepiennych. Badacze zdecydowanie podkreślają, że same wymagania nie wystarczą.