Nagroda Nobla przyznana odkrywcom technologii mRNA wykorzystanej w szczepionkach przeciw COVID-19
Nagroda Nobla w dziedzinie medycyny za 2023 rok została przyznana Katalin Karikó i Drew Weissmanowi badaczom z Perelman School of Medicine na Uniwersytecie Pensylwanii w Stanach Zjednoczonych. Naukowców uhonorowano za przełomowe odkrycia związane z modyfikacjami zasad nukleozydowych, które umożliwiły opracowanie skutecznych szczepionek mRNA przeciw COVID-19. W 2021 roku badacze dostali Nagrodę Laskera, zwaną amerykańskim Noblem.
Dr Katalina Kariko oraz prof. Drew Weissman badania nad technologią mRNA rozpoczęli pod koniec lat 90. XX w. Przełomowego odkrycia dokonali w 2005 roku, kiedy uzyskali stabilną cząstkę mRNA kodującego określone białko, które po dostarczeniu do organizmu wywołuje odpowiedź immunologiczną. Osiągniecie to wykorzystano do opracowania szczepionek mRNA przeciw COVID-19, które odegrały kluczową rolę w globalnym wysiłku zwalczania pandemii COVID-19. W szczepionkach wykorzystano mRNA zawierające informację o produkcji białka kolca „S” SARS-CoV-2.
W uzasadnieniu decyzji kapituły nagrody Nobla wskazano, że przełomowe odkrycia Katalin Karikó i Drew Weissmana zasadniczo zmieniły nasze rozumienie interakcji mRNA z układem odpornościowym, co przyczyniło się do bezprecedensowego tempa rozwoju szczepionek, w okresie jednego z największych zagrożeń dla zdrowia ludzkiego współczesności, jakim była pandemia COVID-19.
Źródło: Katalin Karikó i Drew Weissman, Nobel Prize Outreach.
Katlin Karikó pochodzi z Węgier. Studiowała na Uniwersytecie w Segedynie, w 1982 roku uzyskała tam stopień doktora. W 1985 roku wyjechała do Stanów Zjednoczonych. Podczas prac na Uniwersytecie Segedyńskim zaczęła interesować się syntezą i badaniami kwasu rybonukleinowego, kontynuowała prace dotyczące tej tematyki podczas pobytu w Stanach Zjednoczonych, koncentrując się na mRNA.
Drew Weissmana w 1987 r. uzyskał doktorat z medycyny na Boston Universiity. Od 1997 r. tytuł profesora Uniwersytetu Pensylwania. Wraz z Katalin Karikó odkrył metodę modyfikacji mRNA do celów terapeutycznych.
Badacze zaczęli publikować wyniki swoich badań na początku XXI wieku, kiedy wykazali, że nasz układ odpornościowy rozpoznaje tylko niektóre typy zmodyfikowanego mRNA, co pozwala mu odróżnić siebie od obcych. Dr Katalina Kariko oraz prof. Drew Weissman wykorzystali tę wiedzę do dalszego scharakteryzowania, w jaki sposób niezwykle delikatne cząsteczki mRNA można zmodyfikować tak, aby były celowo rozpoznawane przez nasz układ odpornościowy i stabilizowane, aby można je było wykorzystać w interwencjach terapeutycznych. Badania prowadzone ponad 30 lat doprowadziły do opracowania szczepionek mRNA przeciw Covid-19 firmy BioNTech/Pfizer i Moderna. Ponadto, na podstawie ich badań, w badaniach klinicznych znajduje się obecnie wiele innych szczepionek i leków.
Odkrycia tegorocznych laureatów Nagrody Nobla uratowały już miliony istnień ludzkich i prawdopodobnie uratują kolejne miliony, ponieważ technologię mRNA można łatwo wykorzystać do zwalczania wielu chorób.
Nagroda Nobla dla Katalin Kariko oraz Drew Weissmana podkreśla jak nauka i jej osiągnięcia mogą mieć realny wpływ na zdrowie ludzi i jak istotne jest wspieranie badań naukowych w dążeniu do rozwiązywania globalnych wyzwań zdrowotnych.
- Katalin Karikó and Drew Weissman, Penn’s historic mRNA vaccine research team, win 2023 Nobel Prize in Medicine.
- The Nobel Prize.
- Karikó K. i wsp. Suppression of RNA recognition by Toll-like receptors: the impact of nucleoside modification and the evolutionary origin of RNA. Immunity 2005, 23(2):165-75.
