Czym różni się podanie związków glinu drogą wstrzyknięcia ze szczepionką od drogi pokarmowej z żywnością?
Glin jest powszechny w środowisku. Znajdziemy go w powietrzu, wodzie i pożywieniu. Występuje nawet w mleku matki (ok. 0,04 mg/l) oraz mieszankach mlecznych dla niemowląt (0,225 mg/l). Związki glinu znajdziemy w naszych tkankach i płynach ustrojowych. Niewielka ilość glinu znajduje się nawet w ciele noworodka, co wynika z ekspozycji na glin w życiu płodowym. Głównym źródłem glinu, który dostaje się do organizmu człowieka jest żywność. Wstrzykiwanie glinu zawartego w szczepionkach tym różni się od wchłaniania związków glinu z przewodu pokarmowego, że szczepionki zawierające związki glinu podaje się tylko kilka- kilkanaście razy w ciągu pierwszych dwóch lat życia dziecka, natomiast glin zawarty w pożywieniu gromadzi się w organizmie powoli, każdego dnia. W ciągu 6 pierwszych miesięcy życia niemowlę może otrzymać ok. 4 mg związków glinu w szczepionkach. Dla porównania w tym samym czasie niemowlę przyswaja ok. 10 mg glinu zawartego w mleku matki lub ok. 40 mg w pokarmie podawanym z butelki. Osoby dorosłe spożywają od 7 do 9 mg glinu dziennie. Dla zrozumienia różnicy pomiędzy spożyciem glinu z pokarmem a podaniem drogą wstrzyknięcia ze szczepionką konieczne jest poznanie procesów jego wchłaniania i eliminacji z organizmu. Wstrzyknięcie w przypadku szczepionek z adiuwantem glinowym oznacza podanie ich drogą podskórną lub domięśniową. Żadnej szczepionki nie podaje się dożylnie. Zawartość szczepionki jest wchłaniana w miejscu wstrzyknięcia i pośrednio dostaje się również w ograniczonym stopniu do krwiobiegu. Dodatkowo z badań na modelu zwierzęcym z użyciem znakowanych izotopowo znaczników, które pozwalają odróżnić wstrzyknięty związek od tego samego związku obecnego w wyniku codziennej ekspozycji, wynika, że związki glinu podane drogą wstrzyknięcia wchłaniają się tylko częściowo do krwi. Podobnie jest w przypadku związków glinu, które dostają się do organizmu drogą pokarmową. Przewód pokarmowy stanowi istotną barierę we wchłanianiu związków glinu, jednak ze względu na to, że ekspozycja na glin z przewodu pokarmowego zachodzi każdego dnia, całościowa ekspozycja na glin zawarty w szczepionkach jest mniejsza niż ekspozycja na glin z pożywienia. Związki glinu, które znalazły się w krwiobiegu, są przetwarzane w podobny sposób, niezależnie od pochodzenia. Większość związków glinu zostaje wydalona przez nerki, a jedynie niewielka część jest zatrzymana w tkankach. Ok. 50% związków glinu w krwiobiegu zostaje wydalona w czasie pierwszych 24 h, a w ciągu 2 tygodni ponad ¾ zawartości glinu. Faktycznie glin może być potencjalnie niebezpieczny, gdy nerki nie pracują prawidłowo.
Organizm wydala glin, jednak ten proces jest wolniejszy niż jego gromadzenie, stąd ogólną ilość tego pierwiastka w organizmie określa się jako „całkowite obciążenie organizmu glinem”. Z badań farmakokinetycznych wynika, że okres półtrwania eliminacji glinu z organizmu człowieka wynosi około 24 godziny, a dawkę 1 mg/kg mc./24 h uznaje się za bezwzględnie bezpieczną (norma dobowej ekspozycji). Dawka glinu zawarta w pojedynczej dawce szczepionki (nie więcej niż 1,25 mg/dawkę) jest więc znacznie mniejsza niż dopuszczalna norma.
Badania uwzględniające parametry dotyczące wchłaniania i eliminacji związków glinu podanego we wstrzyknięciu oraz dostarczanego drogą pokarmową wskazują, że całkowita zawartość glinu w organizmie małego dziecka nigdy nie przekracza minimalnego poziomu ryzyka.
Związki glinu, występują w szczepionkach w bezpiecznych ilościach.
Powiązane artykuły:
- Garcon N, Friede M. Evolution of Adjuvants across the centuries. Plotkin’s Vaccines. Ed. Plotkin SA, Orenstein WA, Offit PA, Edwards KM. 7th Edition, 2018 Elsevier;61-75.
- Farmakopea Polska, wydanie XI, tom I, 2017, Vaccines for human use (01/2017:0153);1029-1032.
- Global Advisory Committee on Vaccine Safety (GACVS): Aluminium adjuvants. Weekly epidemiological record 2012;87(30):277-288.
- Principi N, Esposito S. Aluminium in vaccines: does it create a safety problem? Vaccine 2018;36:5825-5831.
- Keith LS, Jones DE, Chou CHSJ. Aluminum toxicokinetics regarding infant diet and vaccinations. Vaccine 2002;20:S13-S17.
- Mitkus RJ, King DB, Hess MA, et al. Updated aluminum pharmacokinetics following infant exposures through diet and vaccination. Vaccine 2011;29:9538-9543.