Półpasiec

Podsumowanie - Szczepionka przeciw półpaścowi

O chorobie

Półpasiec jest reaktywacją uśpionego, przewlekłego zakażenia wirusem ospy wietrznej i półpaśca (VZV), do którego dochodzi po osłabieniu odporności, co zwykle ma miejsce wiele lat po przebyciu ospy wietrznej. Choroba dotyczy głównie osób >50. roku życia oraz osób z obniżoną odpornością. Powinniśmy zachęcać osoby starsze do szczepień przeciw półpaścowi. W obliczu starzejącego się społeczeństwa, dłuższym przewidywanym życiu oraz znacznie większej liczbie osób w stanie immunosupresji, należy spodziewać się zwiększenia liczby zachorowań na półpasiec.

O szczepionce

Szczepionka przeciw półpaścowi to szczepionka inaktywowana, przygotowana metodą rekombinacji. Zawiera adiuwant – substancję wzmacniająca odporność. Wskazana jest do profilaktyki półpaśca oraz neuralgii półpaścowej u osób w wieku 50 lat i starszych oraz dorosłych o zwiększonym ryzyku zachorowania na półpasiec. Została opracowana w celu zapobiegania półpaścowi u osób, które miały kontakt z wirusem wywołującym ospę wietrzną. Szczepienie przeciw półpaścowi jest skuteczne w zapobieganiu zachorowaniom na półpasiec (do 10 lat od szczepienia), jest dobrze tolerowane i wiąże się z niewielkim ryzykiem niepożądanych odczynów, głównie w miejscu wstrzyknięcia. Szczepienie zapewnia długotrwałą ochronę przed półpaścem.

O chorobie

Co to jest półpasiec?

Półpaśca wywołuje  ten sam wirus, który jest przyczyną ospy wietrznej.

Wirus ospy wietrznej i półpaśca po przebyciu zachorowania na ospę wietrzną pozostaje w zwojach nerwowych pacjenta w formie nieaktywnej i w sytuacji wystąpienia osłabienia odporności ulega aktywacji, powodując wystąpienie objawów półpaśca. Może się uaktywnić nawet po wielu latach, powodując półpasiec.

Nie można zakazić się półpaścem, ale osoby nieuodpornione (niezaszczepione lub te które nie chorowały), mogą zakazić się ospą wietrzną.

Jakie są objawy półpaśca?

Półpasiec najczęściej występuje pod postacią bolesnych wykwitów wzdłuż przebiegu nerwu, atakuje głównie osoby starsze. Prowadzi do uszkodzenia układu nerwowego.

Po kilku dniach bólu i tkliwości unerwionej skóry przez zajęte nerwy następuje w tym miejscu wysyp pęcherzyków przypominających pęcherzyki ospy wietrznej, nieco jednak większych i głębiej umiejscowionych. Pojawiające się wykwity nie przekraczają pośrodkowej linii ciała. Wysypce towarzyszy często powiększenie okolicznych węzłów chłonnych oraz gorączka. Wykwity skórne wycofują się na ogół po 7-14 dniach. U 50% osób powyżej 60 r.ż. w miejscach po wykwitach utrzymuje się bolesność, trwająca nawet kilka miesięcy.

U osób z półpaścem zaraźliwość utrzymuje się do tygodnia od wystąpienia wysypki.

Jak poważne mogą być objawy półpaśca?

Półpasiec to nie tylko wysypka. Chorobie może towarzyszyć dotkliwy ból, który może utrzymywać się latami w postaci neuralgii półpaścowej.

Półpasiec błędnie postrzegany jest jako choroba łagodna. W rzeczywistości wyzwaniem jest leczenie powikłań półpaśca.

Szczególnie niebezpieczna jest postać półpaśca dotycząca gałązki ocznej nerwu trójdzielnego, gdyż w jego przebiegu występują owrzodzenia rogówki oraz zmiany dotyczące zwoju kolankowego nerwu twarzowego (wysypka w zewnętrznym przewodzi słuchowym oraz z zajęciem błony bębenkowej , szum w uszach, zawroty głowy, porażenie nerwu twarzowego).

U osób z obniżona odpornością może dojść do uogólnionej choroby.

Ze względu na cięższy przebieg kliniczny i towarzyszący chorobie przewlekły nerwoból, półpasiec uważany jest za większy problem zdrowotny niż ospa wietrzna.

Szacunkowe dane wskazują, że wśród osób, które chorowały na ospę wietrzną ok. 1/3 zachoruje na półpaśca, a wśród nich kolejne 1/3 będzie chorowało z objawami długotrwałego bolesnego półpaśca. Wyzwaniem jest wtedy leczenie bólu.

Głównym czynnikiem ryzyka wystąpienia półpaśca jest wiek. Zwiększoną zachorowalność obserwuje się u osób w wieku 50 lat i więcej. U niektórych pacjentów takie dodatkowe czynniki jak wiek, choroby przewlekle, prowadzona terapia, powodują ciężki przebieg choroby lub wystąpienie powikłań, tj. neuralgia półpaścowa.

Wśród ważnych czynników ryzyka wymieniane są również choroby prowadzące do zaburzenia odporności, np. rozsiane nowotwory, w tym hematologiczne, zakażenie wirusem HIV, terapie prowadzące do immunosupresji u pacjentów po przeszczepach narządów lub u pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi.

Ostatnia aktualizacja: 20 czerwca 2024
Materiały źródłowe
  • Shingrix. EMA. 25 January 2018 .
  • Shingrix. EMA.
  • Bhavsar A. i wsp. Increased risk of herpes zoster in adults ≥50 Years Old Diagnosed with COVID-19 in the United States.
  • Chen S.Y. i wsp. Incidence of herpes zoster in patients with altered immune function. Infection 2014, 42, 325-34.
  • Cunningham A.L. i wsp. Efficacy of the Herpes Zoster Subunit Vaccine in Adults 70 Years of Age or Older. N Engl J Med 2016;75:1019‒1024.
  • Gagliardi A.M. i wsp. Vaccines for preventing herpes zoster in older adults. Cochrane Database Syst. Rev., 2016; 3: CD008 858.
  • Goud R. i wsp. Risk of guillain-barré syndrome following recombinant zoster vaccine in medicare beneficiaries. JAMA Intern. Med., 2021; 181 (12): 1623–1630.
  • Lal H. i wsp. Efficacy of an Adjuvanted Herpes Zoster Subunit Vaccine in Older Adults. N Engl J Med 2015;372:2087.
  • Strezova A. i wsp. Long-term Protection Against Herpes Zoster by the Adjuvanted Recombinant Zoster Vaccine: Interim Efficacy, Immunogenicity, and Safety Results up to 10 Years After Initial Vaccination. Open Forum Infectious Diseases, Volume 9, Issue 10, October 2022, ofac485.
pokaż więcej
Słowniczek
pokaż więcej
Znalazłeś niezrozumiany termin?
Zaproponuj hasło do słownika.
Loading